کاربر:Jokar/صفحه تمرین ۴

خاتمیت در حدیث به بررسی مسئله خاتمیت (به فارسی: ختم نبوت) در احادیث می‌پردازد. خاتمیت، اصطلاحی کلامی و به معنای این است که حضرت محمد (ص) آخرین پیامبر الهی است و بعد از او هیچ پیامبری مبعوث نمی‌شود.‌

در روایات شیعه و سنی خاتمیت رسول اکرم از مسلمات قطعی شمرده شده است.

روایات خاتمیت در منابع شیعه

در کتب روایی شیعه و اهل سنت احادیثی وجود دارند که به صراحت مسئله خاتمیت را بیان میکنند. تنها در کتاب بحار الانوار بیش از سیصد مورد کلمه خاتم النبیین، خاتم المرسلین یا خاتم الانبیاء بکار رفته است. همچنین، در برخی منابع روایی، بخشی (بابی) بنام خاتمیت وجود دارد.

• در حدیث تمثیل از پیامبر نقل شده است که فرمود: مثل من در میان انبیاء مانند مردی است که خانه ای را بسازد و تکمیل و نیکو گرداند، تنها جای یک خشت [را خالی بگذارد]. هر کسی داخل این خانه شود و به آن بنگرد، خواهد گفت: چه نیکو ساخته، تنهاجای این خشت خالی مانده است. سپس فرمود: من آن خشت هستم؛ با من سلسله پیامبران پایان یافت.الگو:یادداشت

• در حدیث منزلت

روایات ختم نبوت از منابع شیعه

• از احادیث متواتر که در جریان جنگ تبوک گفته شد:

1. «" إِلَّا أَنَّهُ‏ لَا نَبِيَ‏ بَعْدِي‏ "»
2. «"أُرْسِلْتُ‏ إِلَى‏ النَّاسِ‏ كَافَّةً‏ "»
3. «"أَنْ بَعَثَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ مُحَمَّداً(ص) لِإِنْجَازِ عِدَتِهِ‏ وَ تَمَامِ‏ نُبُوَّتِهِ"»
4. «"خَتَمَ‏ بِرَسُولِ‏ اللَّهِ‏ الْأَنْبِيَاءَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ "»
5. «" فَأَخْبِرْنِي‏ يَا رَسُولَ‏ اللَّهِ‏ هَلْ‏ يَكُونُ‏ بَعْدَكَ‏ نَبِيٌ‏ قَالَ لَا أَنَا خَاتِمُ النَّبِيِّينَ "»

• امام صادق:«" ان اللَّهِ خَتَمَ بِنَبِيِّكُمُ النَّبِيِّينَ فَلَا نَبِيَّ بَعْدَهُ "». احادیث در این زمینه، دارای تواتر معنوی‌اند.

روایات ختم نبوت از منابع اهل سنت

• در آثار اهل سنت روایات فراوانی در موضوع خاتمیت رسول خدا(ص) نقل شده است. تعداد این روایات به اندازه‌ای است که ابن کثیر دمشقی در تفسیر خود ادعای تواتر می‌کند. در کتاب‌های حدیثی شیعه نیز روایاتی که خاتمیت رسول خدا(ص) را نشان می‌دهد، در حد تواتر نقل شده است. برخی از این احادیث که بر خاتمیت رسول خدا(ص) دلالت می‌کنند، عبارت‌اند از:

1. هنگامی‌ که پیامبر اکرم(ص) برای جنگ تبوک از مدینه حرکت می‌کردند، امیرمؤمنان علی(ع) را برای رسیدگی به کارهای مسلمانان به جای خود گماشتند. آن حضرت از اینکه از فیض شرکت در این جهاد، محروم می‌شوند اندوهگین شدند و اشک از چشمانشان جاری شد. پیامبر اکرم(ص) به آن حضرت فرمودند: "آیا راضی نیستی که نسبت به من همانند هارون نسبت به موسی باشی؟". و بلافاصله این جمله را اضافه کردند: "با این تفاوت که بعد از من پیامبری نیست" تا جای هیچ‌گونه توهمی باقی نماند.
2. امام صادق(ع) فرمود: "خداوند با پیامبر شما به پیامبری پایان‌بخشید، پس بعد از او هرگز پیامبری نخواهد آمد. و با کتاب شما، نزول آسمانی را ختم کرد، پس تا ابد کتاب دیگری جایگزین قرآن نخواهد شد.

• در روایات متعدد نبوی نیز بر این امر تصریح شده است که معروف‌ترین آنها حدیث منزلت است. بر اساس این حدیث، رسول خدا(ص) خطاب به امام علی(ع) می‌‌فرماید: «أَ مَا تَرْضَى أَنْ تَكُونَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِيَّ بَعْدِي». در این نبوی مشهور، رسول خدا(ص) علاوه بر اثبات امامت و وصایت امام علی(ع)، ختم نبوت خود را اعلام می‌‌کند. (منبع فرهنگ اصطلاخات علم کلام: از صفحه ختم نبوت در قرآن برداشته شد)

• ختم نبوت، یعنی دریافت نقشه و برنامه‌ای کلی و همیشگی و معقول. پیغمبر اکرم(ص) در حدیث معروف، به همین معنی اشاره کرده است که مَثَل نبوت، مثل خانه‌ای است که ساخته شده و جای یک خشت در آن باقی است. من جای آن خشت آخرینم، یا من گذارنده آن خشت آخرینم.
• متن حدیث را صاحب تفسیر مجمع البیان در ذیل آیه ۴۰ سوره احزاب چنین آورده است: « انّما مثلى في الأنبياء كمثل رجل بنى دارا فاكملها و حسّنها إلّا موضع لبنة فكان من دخل فيها فنظر إليها قال ما احسنها الا موضع هذه اللبنة قال صلّى اللّه عليه و آله فانا موضع اللبنة ختم بي الأنبياء».(منبع فرهنگ اصطلاخات علم کلام: از صفحه ختم نبوت در قرآن برداشته شد)

جهت بررسی بیشتر

• ارسال نامه از سوی پیامبر برای سران کشورهای ایران، روم، حبشه و یمن، دلیل بر خاتمیت است زیرا اگر اسلام آیینی عربی و قومی بود، جایی برای دعوت سران سایر اقوام به اسلام وجود نداشت.

منابع

• ربانی گلپایگانی، علی، کلام تطبیقی ج۲
• قدردان قراملکی، محمد حسن، دین و نبوت
• سبحانی، محمد تقی و برنجکار، رضا، معارف و عقاید ۱
• سعیدی مهر، محمد، آموزش کلام اسلامی