عثمان بن علی بن ابی‌طالب
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
مقدمه
«اَلسَّلاَمُ عَلَى عُثْمَانَ بْنِ أَمِيرِ اَلْمُؤْمِنِينَ سَمِيِّ عُثْمَانَ بْنِ مَظْعُونٍ لَعَنَ اَللَّهُ رَامِيَهُ بِالسَّهْمِ خَوْلِيَّ بْنَ يَزِيدَ اَلْأَصْبَحِيَّ اَلْأَيَادِيَّ وَ اَلْأَبَانِيَّ اَلدَّارِمِيَّ»[۱]؛
سلام بر عثمان فرزند امیرالمؤمنینS که همنام عثمانن بن معظون بود، خدا تیر زننده به او خولی بن یزید اصبحی ایادی (ابانی) دارمی را لعنت کند.
عثمان فرزند امیرالمؤمنین مادرش ام البنین، ده سال کوچیک‌تر از حضرت عباس و دو سال از عبدالله کوچک‌تر و از جعفر بزرگ‌تر بود و در موقع شهادت ۲۳ سال[۲] و به قولی ۲۱ سال داشت[۳]. موقعی که او به دنیا آمد حضرت علیS فرمود: به یاد برادرم عثمان بن مظعون صحابی رسول خداa[۴] نام او را «عثمان» نامیدم[۵].
عثمان بن علیS همچون سه برادر مادریش، عباس و عبدالله و جعفر، امان نامه ابن زیاد و امان شمر بن ذی الجوشن را رد کرد و بر امان آن دو لعن و نفرین فرستاد.[۶]
شهادت عثمان
حضرت عباسS موقعی که همه یاران امامS به شهادت رسیدند و نیز جمعی از بنی هاشم جان در راه جانان دادند، سه برادر کوچک‌تر از خود از جمله عثمان را طلبید و به آنها گفت: قبل از من به میدان نبرد گام نهید تا جانبازی شما را در راه خدا و رسولش ببینم، و این سه برادر قبل از حضرت عباسS جان خود را در راه امام حسینS فدا نمودند.
به نقل برخی از مورخان، موقعی که عبدالله بن علی به شهادت رسید، حضرت عباسS برادر دیگرش عثمان را فرا خواند و به همان‌گونه که با عبدالله سخن گفته بود، به او نیز فرمود: برادر! تو هم به میدان برو، او رهسپار میدان شد و در حالی که شمشیر می‌‌زد، این رجز را می‌‌خواند: إِنِّي أَنَا عُثْمَانُ ذُو الْمَفَاخِرِ شَيْخِي عَلِيٌ ذُو الْفَعَالِ الطَّاهِرِ؛
همانا منم عثمان صاحب افتخارات، آقایم علی همان فرد نیکوکار و پاکیزه است[۷].
در مناقب ابن شهرآشوب یک بیت دیگر افزون بر آن آورده است:
هَذَا حُسَيْنٌ سَيِّدُ الْأَخَايِرِ وَ سَيِّدُ الصِّغَارِ وَ الْأَكَابِرِ
بَعْدَ النَّبِيِّ وَ الْوَصِيِّ النَّاصِرِ؛
این حسین آقای نیکوکاران و آقای هر کوچک و بزرگ است، پس از پیامبر، علی وصی یاری دهنده اوست[۸].
به گفته ابوالفرج اصفهانی: خولی بن یزید اصبحی بر عثمان بن علی حمله کرد و تیری به او زد و او از روی اسب به صورت بر زمین افتاد و شخصی به نام ابان بن حازم (دارم) وی را به شهادت رسانید و سر از بدن مبارکش جدا کرد[۹].
در افتخار او همین بس که در زیارت ناحیه مقدسه بر او سلام و درود فرستاده شده است.[۱۰]
منابع
پانویس
- ↑ زیارت ناحیه مقدسه، اقبال الاعمال، ج۳، ص۷۵؛ بحارالانوار، ج۴۵، ص۶۷.
- ↑ تنقیح المقال، ج۲، ص۲۴۷؛ ابصارالعین، ص۶۶.
- ↑ مقاتل الطالبین، ص۵۵.
- ↑ عثمان بن مظعون از اصحاب بزرگ رسول خداa و سیزدهمین کسی بود که اسلام آورد و در هجرت کرد یکی به حبشه و دیگری به مدینه و در جنگ بدر حضور داشت و در سال دوم هجری از دنیا رفت او اولین مسلمانی بود که در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد. او تارک دنیا و لذات آن بود و مورد عنایت رسول خداa بود که وقتی حضرت بالین جنازه او حاضر شد سه نوبت خود را روی او انداخت و گریست و خود حضرت بر او نماز گزارد و او را به خاک سپرد.
- ↑ تنقیح المقال، ج۲، ص۲۴۷؛ ابصارالعین، ج۲، ص۲۴۹.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام حسین، ص:۱۹۷-۱۹۸.
- ↑ ابصارالعین، ص۶۶.
- ↑ مناقب ابن شهرآشوب، ج۴، ص۱۱۰.
- ↑ مقاتل الطالبیین، ص۵۵؛ ابصارالعین، ص۶۶.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام حسین، ص:۱۹۸-۱۹۹.