عبدالله بن عقیل بن ابی‌طالب
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
مقدمه
عبدالله فرزند عقیل برادر امیرالمؤمنین(ع) و مادرش ام ولد (کنیز) بود و در کوفه به دنیا آمد[۱].
درباره شخصیت این شهید بزرگوار در کتاب‌های تاریخی و مقاتل چیزی نیامده و تنها به اسم او که در کربلا به شهادت رسیده است اکتفا کرده‌اند.
مرحوم مامقانی مینویسد: جناب عقیل بن ابی طالب دارای دو پسر به نام عبدالله بود یکی عبدالله اکبر و دیگری عبدالله اصغر و هر دو در کربلا به شهادت رسیدند[۲].
طبری و دیگران می‌‌گویند: عبدالله در کربلا در روز عاشورا با پرتاب نیزه «عمرو بن صبیح الصیداوی» به شهادت رسید[۳].
ابوالفرج اصفهانی قاتل وی را شخص دیگری دانسته و مینویسد: عبدالله در کربلا جنگید و به دست «عثمان بن خالد بن اشیم جهنمی» و «بشر بن حوط قاضی» به شهادت رسید[۴].
برخی شهادت وی را پس از شهادت برادرش جعفر بن عقیل دانسته‌اند[۵].
ولی شیخ طوسی وی را در شمار اصحاب امام سجاد(ع) و اهل مدینه و از تابعین که از جابر حدیث نقل کرده یاد کرده است[۶].
صاحب قاموس الرجال پس از رد شهادت عبدالله بن عقیل در کربلا، می‌‌گوید: هیچ کس برای عقیل سه فرزند به نام عبدالله ذکر نکرده است که دو عبدالله در کربلا شهید شده باشند و یک عبدالله هم جزو اصحاب امام سجاد(ع) باشد، بنابراین مقصود شیخ طوسی از عبدالله بن عقیل، همان عبدالله اصغر فرزند عقیل است عبدالله بن عقیل در کربلا شهید نشده است![۷].
در رد کلام قاموس الرجال می‌‌توان گفت: عقیل دارای دو پسر به نام عبدالله بود و هر دو در کربلا حاضر بودند لکن یکی از آن دو بزرگوار در کربلا به شهادت رسید، و دیگری زنده ماند و در زمره اصحاب امام سجاد(ع) درآمد. بنابراین انکار شهادت عبدالله بن عقیل در کربلا با توجه به گواهی برخی از کتب معتبر تاریخی، مثل «مقاتل الطالبیین» و تاریخ طبری و دیگران بعید به نظر می‌‌رسد. و جمع بین اقوال به همین است که عبدالله بن عقیل یکی از دو فرزند عقیل در واقعه عاشورا شهید شد و دیگری زنده ماند و جزو اصحاب امام سجاد گردید. والله العالم.[۸]
جستارهای وابسته
- عمرو بن صبیح صیداوی (قاتل)
منابع
پانویس
- ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۴۶۹.
- ↑ تنقیح المقال، ج۲، ص۱۹۹.
- ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۴۶۹. ولی در کامل ابن اثیر، ج۲، ص۵۷۰ این موضوع را به عبدالله بن مسلم بن عقیل نسبت داده است.
- ↑ مقاتل الطالبیین، ص۹۷؛ بحار الأنوار، ج۴۵، ص۳۳؛ ر.ک: تنقیح المقال، ج۲، ص۱۹۹.
- ↑ تذکرة الخواص، ص۲۲۹.
- ↑ رجال شیخ طوسی، ص۹۵.
- ↑ قاموس الرجال، ج۶، ص۵۲۳ - ۵۲۴.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام حسین، ص:۱۹۰-۱۹۱.