سوره عصر

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

سوره عصر در علوم قرآنی

مقدمه

خداوند در نخستین آیه این سوره به «عصر» قسم یاد کرده است، و به همین دلیل هم «عصر» نامیده شده است. سوره در جواب این قسم، به خلاصه‌ای از معارف قرآن اشاره می‌کند، و تمامی معارف قرآنی و مقاصد مختلف آن را که عبارتند از: ایمان، عمل صالح، حق و صبر، در کوتاه‌ترین بیان خلاصه کرده،

در باره مراد از عصر که بدان قسم یاد شده، نظرات مختلفی بیان شده است، هم چون:

1. از نظر مضمونی که دو آیه بعد از والعصر دارند، مناسب‌تر آن است که منظور از عصر، عصر ظهور رسول خدا(ص) باشد، که عصر طلوع اسلام بر افق مجتمع بشری، و ظهور و غلبه حق بر باطل است، چون مضمون دو آیه بعد این است که خسران نوع انسان را فراگیر است و تنها کسانی را فرا نمی‌گیرد که از حق پیروی نموده، و در برابر آن صبر کنند، و این اقلیت عبارتند از کسانی که به خدا و روز جزا ایمان آورده و عمل صالح کنند.
2. مراد از عصر، وقت عصر، یعنی آخر روز است، چون این وقت دلالت دارد بر تدبیر ربوبی که روز را می‌برد و شب را می‌آورد، و قدرت و سلطنت را از سلطان روز یعنی خورشید سلب می‌کند.
3. مراد نماز عصر است، که نماز وسطی است که از همه نمازهای یومیه فضیلت بیش تری دارد.
4. مراد شب و روز است، که در اصطلاح به آنها عصران گفته می‌شود.
5. منظور از عصر دهر است، که در آن عجائبی وجود دارد، که بر قدرت ربوبی دلالت دارد.
6. در بعضی از روایات آمده که منظور، عصر ظهور مهدی(ع) است که در آن عصر حق بر باطل به طور کامل غلبه کند.

ویژگی‌های سوره عصر

1. سه آیه، چهارده کلمه و ۷۳ یا ۶۸ حرف دارد.
2. در ترتیب نزول، سیزدهمین و در قرآن کریم یکصد و سومین سوره است.
3. پس از سوره انشراح و پیش از هجرت در مکه نازل شد. گرچه برخی آن را مدنی دانسته‌اند؛ ولی قول نخست، مشهور و درست‌تر است.
4. از سوره‌های مفصل و از نوع قصار آن است.
5. بیست و سومین و آخرین سوره‌ای است که با سوگند آغاز می‌شود.
6. برخی گفته‌اند آیه ﴿إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ﴾ با استثنای بعدش ﴿إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا﴾ (نسخ شده است؛ که چندان صحیح نیست.)

مطالب سوره عصر

1. سوگند به عصر؛
2. ایمان و عمل صالح، عامل نجات انسان‌ها از زیانکاری و خسران؛
3. اشاعه فرهنگ صبر و استقامت در جامعه.

منابع

1. فرهنگ‌نامه علوم قرآنی

پانویس