کارکردهای علم غیب در مقامات معصومان چیست؟ (پرسش)
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
| کارکردهای علم غیب در مقامات معصومان چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب |
| مدخل اصلی | علم غیب |
کارکردهای علم غیب در مقامات معصومان چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث علم غیب معصوم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
پاسخ نخست
- حجت الاسلام و المسلمین سید محمود جزائری در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان» در این‌باره گفته است:
- «در روایات گاه سخن از آن است خداوند بواسطه اهل بیت(ع) به بقیه فیض و رحمت خویش را می‌رساند. و گاه دیگر فرموده‌اند که آسمان‌ها و زمین و عرش و کرسی و لوح و قلم و بهشت و حور العین را از نور ایشان آفرید. در قسم اول با این که در نگاه اول ممکن است تردید شود که مقصود روایات آن است که اهل بیت(ع) علت غایی خلقت‌اند یا واسطه در ایجاد و فیض، یا کسانی‌اند که خدا بخاطر آنها و به برکت وجود آنها به بقیه هم عنایت می‌کند و خود ایشان نقشی در رساندن فیض به بقیه ندارند. اما با وجود قرائنی می‌توان ادعای دوم را نیز از برخی ادله اثبات نمود.(...)
- یکی از شئون و مقاماتی که در آیات قرآن و احادیث برای ائمه(ع) بر شمرده‌اند، « ابواب الله » بودن ایشان است. هم چنان که از این مقام به "طریق"، "سبیل"، "سبب"، "صراط" و "ماء معین" نیز تعبیر شده است. اینکه این مقام به چه معناست، چه مراتبی دارد، ادله اثبات آن برای اهل بیت(ع) چیست و چه ارتباطی با علم غیب اهل بیت(ع) دارد، مسائلی است که در اینجا تا حدی مورد بررسی قرار می‌دهیم. (...) "باب الله" بودن انبیاء و اوصیای الهی بدان معناست که ایشان درگاه و بابی هستند میان خدا و خلق؛ که از یک سو خدا اگر بخواهد فیضی به خلق برساند از طریق آنان اعمال می‌نماید. و اگر بخواهد خیر و رحمت را از کسی قطع کند و در نتیجه نتواند با خدا ارتباط پیدا کرده و تقربی بجوید، او را از ایشان جدا می‌نماید. و از دیگر سو، اگر خلق بخواهند به خداوند تقرب بجویند یا ارتباطی با خدا پیدا کنند باید از طریق آنان وارد شوند. یکی از مقامات حائز اهمیت ائمه(ع) "عین الله" بودن ایشان است. که هم با آیات قرآن قابل اثبات است و هم مجموعه‌ای از احادیث بر آن دلالت صریح دارد.
- معنای عین الله: نخست باید دید که "عین الله" بودن اهل بیت(ع) به چه معناست. در تفسیر "عین‌الله" بیان‌ها و احتمال‌های مختلفی مطرح شده است:
- بهترین افراد، خواص خدا، اصفیاء الله[۳]
- وسیله نظر رحمت خدا: (...) یکی از شئون و مقامات ائمه(ع) که از احادیثی چون حدیث متواتر، اجماعی میان فرقین و صحیح السند ثقلین استفاده می‌شود، همطرازی و شباهت علمی ایشان با قرآن است.
- مقصود از همطرازی اهل بیت(ع) با قرآن: بررسی تطبیقی همه جانبه فضائل و مقامات قرآن و اهل بیت(ع)، به دلیل دیدگاه‌های فراوان و ادله دینی به ظاهر گوناگون، از رسالت این رساله خارج و نیازمند رساله مستقلی می‌باشد. اما آنچه در اینجا برای ما حائز اهمیت است همطرازی این دو یادگار پیامبر(ص) در شئون مرتبط با علم غیب می‌باشد»[۴].
پرسش‌های وابسته
منبع‌شناسی جامع علم غیب معصوم
پانویس
- ↑ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج۲، ص۱۱۵؛ مشارق أنوار الیقین فی أسرار أمیر المؤمنین، ص۲۱۷.
- ↑ خلیل القزوینی، الشافی فی شرح الکافی، ج۲، ص۴۰۰، الثالث.
- ↑ محمد باقر مجلسی، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج۲، ص۱۱۵؛ صالح المازندرانی، شرح الکافی-الأصول و الروضة، ج۴، ص۲۹۰؛ خلیل القزوینی، الشافی فی شرح الکافی، ج۲، ص۴۰۰، الثالث؛ تبریزی، مجذوب الهدایا لشیعة أئمة الهدى (شرح أصول الکافی)، ج۲، ص۳۶۳.
- ↑ [[کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان (پایان‌نامه)|کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان]]، ص۱۴۴_۱۶۵.