عون بن علی بن ابی طالب در تاریخ اسلامی
مقدمه
در بسیاری از منابع تاریخی و رجالی، «عون» فرزند امام علی(ع) از اسماء بنت عمیس قلمداد شده، امّا از حضور و شهادت وی در کربلا سخنی به میان نیامده است[۱]. ولی مؤلف روضة الشهدا و چند تن دیگر از متأخران عون را شهید کربلا قلمداد کرده و می‌نویسند: عون صورتی زیبا و سیرتی نیکو داشت[۲] و پس از شهادت امام علی(ع) به امام حسن و امام حسین(ع) پیوست و با دوازده تن از برادران خویش همراه آن حضرت از مدینه به کربلا آمد[۳].
مامقانی می‌گوید: عون نخستین فردی بود که پس از شهادت جمع زیادی از یاران امام حسین(ع) بر سایر برادرانش پیشی گرفت و از آن حضرت اجازه میدان خواست. سیدالشهدا به او نگاه کرد و فرمود: برادرم، آیا آمادۀ مرگ شده‌ای؟
گفت: چگونه تسلیم مرگ نشوم در حالی که تو را تنها و بی‌یاور می‌بینم.
امام فرمود: برو خداوند پاداش نیکت دهد[۴].
ولی به گفته مؤلف روضة الشهدا، عون پس از عثمان بن علی(ع)، از برادر بزرگوارش اجازه گرفت و به میدان نبرد شتافت و جمع زیادی از دشمن را به هلاکت رساند. ابن الاهجار با دو هزار پیاده و سواره، او را احاطه کردند. اما وی محاصره را شکست و خدمت امام(ع) رسید. امام حسین(ع) از عون تمجید کرد و سر و رویش را بوسید و از او خواست تا کمی استراحت کند و سپس عازم میدان شود. عون گفت: می‌خواستم دوباره به فیض دیدارت نایل شوم، که مقصودم برآورده شد. عون به فرمان امام(ع) دستور داد اسب ادْهَمْ را که حضرت امیر(ع) به او هدیه داده بود. زین کردند و به میدان شتافت. هنگامی که عون زخمی شد صالح بن یسار که در زمان امام علی(ع) به جرم نوشیدن شراب به دست عون شلاق خورده بود برای انتقام نزد او آمد و زبان به دشنام گشود. عون، صالح بن یسار و برادرش بدر بن یسار را به هلاکت رساند و سرانجام به دست خالد بن طلحه به فیض شهادت نایل گشت[۵]. او در آخرین لحظات این گونه زمزمه می‌کرد: "بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ عَلَى مِلَّةِ رَسُولِ اللَّهِ "[۶]
رجز منسوب به حضرت اباالفضل العباس(ع)[۷] را که جمعی از معاصرین به عون نسبت داده‌اند چنین است:
| اُقاتِلُ الْقَوْمَ بِقَلْبٍ مُهْتَدٍ | اَذُبُّ عَنْ سِبْطِ النبيِ احْمَدِ | |
| اَضْرِبُکُمْ بِالصارِمِ المُهَنَّدِ | حَتّی تَحیدوا عَنْ قِتالِ سَیّدي[۸] |
- با قلبی ره‌یافته با این لشکر می‌جنگم و از نوه پیامبر کهاحمد نام دارد دفاع می‌کنم. شما را با شمشیر بران می‌زنم تا از جنگیدن با سرورم روی برگردانید.[۹]
جستارهای وابسته
منابع
جمعی از نویسندگان، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا
پانویس
- ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۱۵۴، دارالمعارف؛ مناقب، ج۳، ص۳۵۰؛ لباب الانساب، ج۱، ص۳۳۶؛ الاشتقاق، ص۵۲۲؛ الکامل، ج۳، ص۳۹۷.
- ↑ روضة الشهداء، ص۳۳۱، کتابفروشی اسلامیة.
- ↑ وسیلة الدارین، ص۲۶۰ و ۴۲۸.
- ↑ تنقیح المقال، ج۲، ص۳۵۵؛ نیز ر.ک وسیلة الدارین، ص۲۶۰.
- ↑ مؤلف ریاض الشهادة می‌گوید: مزار عون در بیرون کربلا مشهور و معروف است. (ریاض، ج۲، ص۱۹۷) ولی محمد حرزالدین با رد این سخن می‌نویسد: به سبب نامبردار بودن افراد زیادی در میان علویها، خصوصاً سادات حسنی و حسینی به عون، ظاهراً این عون نیز از علوی‌هاست [نه از فرزندان بدون واسطه امام علی(ع)] (مراقد المعارف، ج۲، ص۱۴۳).
- ↑ روضة الشهدا، ص۳۳۱؛ نیز ر.ک ناسخ التواریخ، ج۲، ص۳۳۹.
- ↑ مقتل الحسین(ع)، ابی مخنف، ص۹۰.
- ↑ فرسان الهیجاء، ج۲، ص۲۱؛ وسیلة الدارین، ص۲۶۰.
- ↑ جمعی از نویسندگان، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ص:۲۹۹-۳۰۰.