حقیقت امامت و اوصاف امام از دیدگاه قاضی عبدالجبار و سید مرتضی (پایان‌نامه)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Heydari (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۳۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۲۶ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

حقیقت امامت و اوصاف امام(ع) از دیدگاه قاضی عبدالجبار و سید مرتضی
زبانفارسی
پژوهشگرعلی اصغر حدیدی (ایران)
استاد راهنمامحمد رضا امامی‌نیا (ایران)
موضوععلم امام، عصمت امام
وجوب عقلی امامت، افضلیت امام
صفات امام
مذهبشیعه
سال دفاع۱۳۹۳
وابسته بهدانشگاه معارف اسلامی (قم)
تعداد صفحات(نامعلوم)
وبگاه معرفپژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایران داک)

حقیقت امامت و اوصاف امام(ع) از دیدگاه قاضی عبدالجبار و سید مرتضی پایان‌نامه‌ای است که به بررسی دیدگاه قاضی عبدالجبار و سید مرتضی در مورد امامت و اوصاف امام(ع) می‌پردازد. این پایان‌نامه توسط علی اصغر حدیدی نگاشته و در دانشکده الهیات و معارف اسلامی وابسته به دانشگاه معارف اسلامی دفاع شده است. استاد راهنمای این پایان‌نامه آقای محمد رضا امامی‌نیا و استاد مشاور آن آقای محمد ابراهیمی راد است.[۱]

چکیده پایان‌نامه

  • پژوهشگر این پایان‌نامه در ابتدای چکیده خود می‌گوید: «این رساله به بیان دیدگاه قاضی عبدالجبار و معاصر وی سید مرتضی درباره حقیقت امامت و صفات امام، پرداخته است. از نگاه قاضی عبدالجبار":امام کسی است که بر امت ریاست داشته باشد، به طوری که قدرتی بالاتر از او نباشد". از نظر سید مرتضی: "امامت، رهبری عمومی در زمینه دین به صورت بالاصاله است نه به طور نیابت از کسی که در سرای تکلیف است". قاضی عبدالجبار وجوب امامت را وجوب نقلی علی الناس می‌داند، و سید مرتضی وجوب عقلی علی الله. قاضی عبدالجبار عصمت را برای امام لازم نمی‌داند و معتقد است دلایل امامیه در این باره صحیح نمی‌باشد، اما سید مرتضی همچون دیگر متکلمان امامیه، عصمت را جزء ضروری ترین صفات امام بر می‌شمارد و دلایل امامیه را تأیید می‌نماید. قاضی عبدالجبار علم امام را در حد علم والیان ضروری می‌شمارد و بیش از آن را برای امام لازم نمی‌داند، از نظر او در صورت جهل امام به مسائل دینی، رجوع به علما و خبرگان هیچ اشکالی ندارد، در حالی که از نظر سید مرتضی باید علم امام، تمام مسائل دینی را فرا گیرد و او در مسائل دینی به کسی نیاز نداشته باشد. همچنین امام باید به امور مربوط به سیاست و حکومت آگاهی کافی داشته باشد».
  • پژوهشگر می‌افزاید: «از نظر قاضی عبدالجبار، افضلیت به معنای فزونی ثواب و برتری در صفات برای امام لازم نمی‌باشد و تقدیم مفضول بر فاضل جایز، بلکه برخی از اوقات، واجب است. اما سید مرتضی افضلیت به هر دو معنا را برای امام لازم دانسته و تقدیم مفضول بر فاضل را قبیح می‌شمارد. از صفاتی که هر دو متکلم معتزلی و امامی برای امام لازم می‌دانند: اسلام، آزاد بودن، عقل، شجاعت، برتریت در قدرت، عدالت، قریشی بودن است، البته در تفسیر دو صفت اخیر و دلایل آن با یکدیگر اختلاف دارند»[۱].

فهرست پایان‌نامه

فصل اول:کلیات و مفاهیم

فصل دوم: حقیقت امامت

  • تعریف امامت؛
  • جایگاه امامت؛
  • وظایف امام؛
  • وجوب امامت؛
  • وجوب عقلی امامت؛
  • وجوب عقلی امامت از جهت تمکین، بیان تکلیف و لطف؛
  • وجوب عقلی امامت از جهت لطف؛
  • وجوب عقلی امامت از جهت حفظ شریعت؛
  • وجوه مختلف قاضی عبدالجبار برای جایگزینی امام در حفظ شریعت؛
  • جایگزینی تواتر برای حفظ شریعت؛
  • جایگزینی اجماع، قیاس و خبر واحد برای حفظ شریعت؛
  • وجوب نقلی امامت؛
  • سنت؛
  • اجماع؛
  • رسیدن به مصالح دین و دنیا؛
  • راه‌های تعیین امام؛
  • عدم جواز معجزه بر امام؛
  • جمع‌بندی و نتیجه‌گیری.

فصل سوم: عصمت امام

فصل چهارم: علم امام

فصل پنجم: افضلیت امام

  • افضلیت به معنای کثرت ثواب؛
  • افضلیت امام به معنی برتری در صفات؛
  • دلایل قاضی عبدالجبار برای عدم اشتراط افضلیت؛
  • تقدیم مفضول بر فاضل؛
  • اسباب تقدیم مفضول بر فاضل؛
  • تداوم امامت فاضل، حتی بعد از یافتن افضل؛
  • جمع‌بندی و نتیجه‌گیری.

فصل ششم: سایر صفات امام

  • صفات عمومی امام؛
  • عدالت؛
  • فسق باطنی و تأویلی؛
  • قریشی بودن امام؛
  • ادله اشتراط قریشی بودن؛
  • روایت؛
  • اجماع؛
  • عدول از قریشی به غیر آن؛
  • جمع‌بندی و نتیجه‌گیری؛
  • خاتمه؛
  • فهرست منابع؛
  • نمایه.

دربارهٔ پدیدآورندگان

علی اصغر حدیدی (پژوهشگر)
علی اصغر حدیدی
حجت الاسلام و المسلمین علی اصغر حدیدی، (متولد ۱۳٦۸ ش، قم)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات جعفر سبحانی و محمد مهدی شب زنده‌دار و محمد عندلیب همدانی پیگیری کرد. تدریس ادبیات عرب، تدریس حفظ قرآن، همکاری با گروه تفسیر مؤسسه اسراء و تدریس در دانشگاه مفید از جمله فعالیت های او است. وی علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی تا کنون چندین مقاله به رشته تحریر در آورده است «حقیقت امامت و اوصاف امام(ع) از دیدگاه قاضی عبدالجبار و سید مرتضی» از این آثار است.
محمد رضا امامی‌نیا (استاد راهنما)
محمد رضا امامی‌نیا
حجت الاسلام و المسلمین محمد رضا امامی‌نیا (متولد ۱۳۳۴ ش، زنجان)، تحصیلات حوزوی خود را در محضر اساتیدی همچون حضرات آیات: جعفر سبحانی، ناصر مکارم شیرازی و حسین وحید خراسانی پیگیری کرد. معاون فرهنگی اجتماعی و هنری بنیاد جانبازان استان زنجان و مسئول آموزش جهاد دانشگاهی استان زنجان ازجمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «راهنمای بدایة الحکمة»، «معرفی ونقد موسوعه مصطلحات علم الکلام الاسلامی» و «اعجاز قرآن» برخی از این آثار است.[۲]
محمد ابراهیمی راد (استاد مشاور)
محمد ابراهیمی راد
حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد ابراهیمی راد، تحصیلات حوزوی خود را در محضر اساتیدی همچون حضرات آیات: حسین وحید خراسانی، عبدالله جوادی آملی و ناصر مکارم شیرازی پیگیری کرد. عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه اراک از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین مقاله به رشته تحریر درآورده است. «ملاک انتخاب پیامبران و امامان از منظر احادیث»، «تحلیل و بررسی روایات سهو النبی (ص)»، «نقد شبهه آلوسی بر امامت ائمه در آیه ولایت»، «برهان مفهومی از دیدگاه آنسلم و محقق اصفهانی» و «نقد و بررسی تقریر علامه طباطبایی از برهان صدیقین» برخی از این آثار است. [۳]

استخراج مقاله از پایان‌نامه

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

چاپ پایان‌نامه به صورت کتاب

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

دریافت متن

پیوند به بیرون

پانویس