آزادی بیان در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی

آزادی بیان

اندیشه انسان در قالب بیان گفتاری، نوشتاری و رفتاری جاوه‌گر می‌شود و بدین ترتیب، آزادی بیان از لوازم آزادی اندیشه است و از آن جدا نخواهد بود^[۱]. آموزه‌های اسلام که بر بنیان اندیشه و خردورزی استوار است، مخالفان فکری خویش را به هماوردی و رویارویی اندیشه‌ها فرا خوانده^[۲] و هیچ‌گاه مانعی در برابر بیان اندیشه‌ها ایجاد نکرده است^[۳]. اساساً هر مکتبی که به ایدئولوژی خود باور داشته باشد، طرفدار آزادی اندیشه است^[۴]. این رویکرد از سوی امام خمینی چنین تبیین شده است که آیین اسلام «مستند به برهان» و «متکی به منطق» است؛ بنابراین از آزادی بیان و قلم نمی‌هراسد^[۵]؛ از همین رو ایشان مطبوعات و رسانه‌های نوشتاری را از مهم‌ترین مصادیق بیان افکار و اندیشه‌ها می‌دانست که می‌توانند آرمان‌های مردم و جامعه را منعکس کنند^[۶] و به همین دلیل باید در نشر واقعیت‌های جامعه، مستقل و آزاد باشند^[۷] و همه‌گونه انتقاد را با کمال بی‌طرفی منتشر سازند^[۸]. ایشان در عین حال مطبوعات را به رفتار بر اساس موازین مطبوعاتی و خدمت به ملت سفارش می‌کرد و تأکید می‌کرد معنای آزادی بیان و قلم، نوشتن بر ضد مصالح کشور و توطئه علیه انقلاب نیست و نمی‌توان برای چنین مطبوعاتی احترام قائل شد^[۹]. همچنین از نظر ایشان احزاب سیاسی در چارچوب نظام اسلامی و بر اساس قوانین، اجازه فعالیت دارند و آزادی عمل آنها برقرار است^[۱۰].^[۱۱]

منابع

فاضل قانع، حمید، مقاله «آزادی»، دانشنامه امام خمینی ج۱

پانویس

↑ منتسکیو، روح القوانین، ترجمه علی‌اکبر مهتدی، ج۱، ص۵۹۰.
↑ ﴿فَلْيَأْتُوا بِحَدِيثٍ مِثْلِهِ إِنْ كَانُوا صَادِقِينَ﴾ «پس اگر راست می‌گویند گفتاری مانند آن بیاورند» سوره طور، آیه ۳۴؛ ﴿قُلْ فَأْتُوا بِكِتَابٍ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ هُوَ أَهْدَى مِنْهُمَا أَتَّبِعْهُ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ﴾ «بگو: اگر راست می‌گویید (خود) کتابی از سوی خداوند بیاورید که از آن دو رهنمون‌تر باشد تا من از آن پیروی کنم» سوره قصص، آیه ۴۹؛ ﴿قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَنْ يَأْتُوا بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لَا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيرًا﴾ «بگو: اگر آدمیان و پریان فراهم آیند تا مانند این قرآن آورند هر چند یکدیگر را پشتیبانی کنند همانند آن نمی‌توانند آورد» سوره اسراء، آیه ۸۸.
↑ رقیه تمیمی، بررسی مفهوم آزادی و قانون در اندیشه‌های امام خمینی، جان لاک و منتسکیو، ص۲۰۳.
↑ مرتضی مطهری، مجموعه آثار، ج۲۴، ص۱۲۳.
↑ امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۰، ص۸۱.
↑ امام خمینی، صحیفه امام، ج۷، ص۳۲۳.
↑ امام خمینی، صحیفه امام، ج۴، ص۲۶۶.
↑ امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۲، ص۲۰۸.
↑ امام خمینی، صحیفه امام، ج۷، ص۳۲۰.
↑ امام خمینی، صحیفه امام، ج۵، ص۵۲۰؛ ج۱۴، ص۳۴۳.
↑ فاضل قانع، حمید، مقاله «آزادی»، دانشنامه امام خمینی، ج۱، ص .

[1] منتسکیو، روح القوانین، ترجمه علی‌اکبر مهتدی، ج۱، ص۵۹۰.

[2] ﴿فَلْيَأْتُوا بِحَدِيثٍ مِثْلِهِ إِنْ كَانُوا صَادِقِينَ﴾ «پس اگر راست می‌گویند گفتاری مانند آن بیاورند» سوره طور، آیه ۳۴؛ ﴿قُلْ فَأْتُوا بِكِتَابٍ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ هُوَ أَهْدَى مِنْهُمَا أَتَّبِعْهُ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ﴾ «بگو: اگر راست می‌گویید (خود) کتابی از سوی خداوند بیاورید که از آن دو رهنمون‌تر باشد تا من از آن پیروی کنم» سوره قصص، آیه ۴۹؛ ﴿قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَنْ يَأْتُوا بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لَا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيرًا﴾ «بگو: اگر آدمیان و پریان فراهم آیند تا مانند این قرآن آورند هر چند یکدیگر را پشتیبانی کنند همانند آن نمی‌توانند آورد» سوره اسراء، آیه ۸۸.

[3] رقیه تمیمی، بررسی مفهوم آزادی و قانون در اندیشه‌های امام خمینی، جان لاک و منتسکیو، ص۲۰۳.

[4] مرتضی مطهری، مجموعه آثار، ج۲۴، ص۱۲۳.

[5] امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۰، ص۸۱.

[6] امام خمینی، صحیفه امام، ج۷، ص۳۲۳.

[7] امام خمینی، صحیفه امام، ج۴، ص۲۶۶.

[8] امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۲، ص۲۰۸.

[9] امام خمینی، صحیفه امام، ج۷، ص۳۲۰.

[10] امام خمینی، صحیفه امام، ج۵، ص۵۲۰؛ ج۱۴، ص۳۴۳.

[11] فاضل قانع، حمید، مقاله «آزادی»، دانشنامه امام خمینی، ج۱، ص .

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]