بسر بن جحاش قرشی
مقدمه
در ضبط نام وی به «بُسر» و «بُشر» اختلاف است؛ از این رو، برخی نام او را در دو جا آورده‌اند[۱]. برخی بُشر را مشهورتر[۲] و بعضی فقط بُسر را صحیح می‌دانند[۳]، تصور می‌شود علت این تردید و اختلاف نظر، تصحیف باشد. البته ابن اثیر[۴] و ابن حجر[۵] به نقل از ابن منده گویند: اهل عراق آن را بُسر و اهل شام بُشر تلفظ می‌کنند. نام پدرش هم از نظر اعراب، گوناگون ضبط شده است. ابن قانع[۶] آن را «جَحّاش» و به قولی «جُحاش» بدون تشدید آورده و ابن حجر[۷] «جِحاش» و به قولی «جَحّاش» را نام پدر او می‌داند. تقریباً همه کسانی که از بُسر بن جحاش نام برده‌اند، به قرشی بودن وی تصریح کرده‌اند. با اینکه ابن عبدالبر[۸] از تیره او اظهار بی‌اطلاعی کرده است. ابن حجر[۹] به نقل از محمود بن سمیع، او را از بنی عامر بن لؤی می‌داند. ابن سعد[۱۰] و بغوی[۱۱] او را از صحابه ساکن شام به شمار آورده‌اند. ابن عبدالبر[۱۲] اضافه می‌کند که او در حمص از دنیا رفت.
شهرت وی به دلیل حدیثی است که از رسول خدا(ص) نقل کرده است که روزی آن حضرت آب دهان خود بر کف دستش انداخت و انگشت خود را بر آن نهاد و فرمود: خداوند می‌فرماید: ای فرزند آدم، من تو را از مثل این آفریدم و خلقتت را کامل کردم. حال چگونه می‌خواهی بامن دراُفتی؟ با غرور پا بر زمین می‌زنی و به جمع مال می‌پردازی و از دیگران دریغ می‌کنی، آنگاه که جان به گلویت رسید، می‌گویی به دیگران کمک کنم، ولی دیگر وقت صدقه دادن نیست»[۱۳]. حاکم[۱۴] گوید: پیامبر پس از قرائت آیات 
أُولَئِكَ فِي جَنَّاتٍ مُكْرَمُونَ فَمَالِ الَّذِينَ كَفَرُوا قِبَلَكَ مُهْطِعِينَ عَنِ الْيَمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ عِزِينَ أَيَطْمَعُ كُلُّ امْرِئٍ مِّنْهُمْ أَن يُدْخَلَ جَنَّةَ نَعِيمٍ كَلاَّ إِنَّا خَلَقْنَاهُم مِّمَّا يَعْلَمُونَ 
[۱۵]. این کلمات را فرمود، اما مفسران این حدیث را ذیل این آیات نیاورده‌اند. دارقطنی[۱۶] گوید: از این صحابی جز این حدیث نقل نشده و همان گونه که ابونعیم[۱۷] نیز اشاره کرده است، تنها راوی ابن جحاش، جُبیر بن نُفیر است. دارقطنی[۱۸] سخن کسی که در نقل این حدیث، ابوهریره را میان ابن جحاش و رسول خدا(ص) واسطه کرده، نادرست می‌داند. بنا به گفته ابن اثیر[۱۹] برای این صحابی نسلی شناخته نشده است.[۲۰]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ ابن عبد البر، ج۱، ص۲۴۷ و ۲۵۱؛ ابن اثیر، ج۱، ص۳۷۶ و ۳۸۱.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۵۱؛ ابن اثیر، ج۱، ص۳۸۱.
- ↑ ابن ماکولا، ج۱، ص۲۶۸؛ ابن اثیر، ج۱، ص۳۸۱، به نقل از دارقطنی.
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۳۸۱.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۴۲۳.
- ↑ ابن قانع، ج۱، ص۷۶.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۴۲۳.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۵۱؛ همچنین ابن اثیر، ج۱، ص۳۸۱.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۴۲۳.
- ↑ ابن سعد، ج۷، ص۲۹۸.
- ↑ بغوی، ج۱، ص۳۳۵.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۵۱.
- ↑ ابن سعد، ج۷، ص۴۲۷؛ احمد بن حنبل، ج۴، ص۲۱۰.
- ↑ حاکم، ج۲، ص۵۰۲.
- ↑ «آنان در بوستان‌هایی، ارجمند داشته می‌شوند. و بر سر کافران چه آمده است که به پیش تو شتابانند؟ از راست و چپ، گروه گروه (گرد می‌آیند)؟ آیا هر یک از آنان آزمند است که او را به بهشتی پرنعمت درآورند؟ هرگز! ما آنان را از چیزی آفریده‌ایم که می‌دانند» سوره معارج، آیه ۳۵-۳۹.
- ↑ دارقطنی، ج۱، ص۳۲۴.
- ↑ ابونعیم، ج۱، ص۴۱۲؛ همچنین ابن حجر، ج۱، ص۴۲۳.
- ↑ دارقطنی، ج۱۰، ص۳۲۴.
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۳۷۶.
- ↑ صادقی، مصطفی، مقاله «بسر بن جحاش قرشی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۲۳۰.