آیا آگاهی از غیب دلیلی از دلایل امامت است؟ (پرسش)
آیا آگاهی از غیب دلیلی از دلایل امامت است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث علم غیب معصوم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.
| آیا آگاهی از غیب دلیلی از دلایل امامت است؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب |
| مدخل اصلی | علم غیب |
عبارت‌های دیگری از این پرسش
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید علی هاشمی، در کتاب «ویژگی‌های علوم ائمه از دیدگاه علمای امامیه» در این‌باره گفته است:
«ابوالصلاح حلبی، معجزات "کرامات" علمی ائمه (ع) را یکی از دلائل امامت ایشان معرفی می‌کند. بدین بیان که از ائمه (ع) خبرهای غیبی و علوم غیر متعارف متعددی در کودکی و بزرگسالی ایشان ظاهر شده است، بدون آن که این علوم نقصی داشته باشند یا آن را از کسی غیر از پدرانشان فراگرفته باشند. از طرفی ظهور این علوم توسط ائمه (ع)، بدین معنا است که خداوند ادعای امامت ایشان را تأیید کرده است[۱] این استدلال که در مقام بیان اثبات امامت ائمه (ع) است؛ به طور ضمنی اعتقاد مرحوم حلبی را درباره وجود علوم موهوبی نزد ائمه (ع) تأکید می‌کند»[۲].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۲. حجت الاسلام و المسلمین شاکر؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد تقی شاکر نویسنده مقاله «مسئله آگاهی از غیب و امکان آن از نگاه مفسران» در پاسخ به این پرسش گفته است:
«نخست باید تعریف مشخص از آگاهی بر غیب داشته باشیم بدون شک آگاهی مطلق از غیب تنها اختصاص به خداوند سبحان دارد همچنان که در آیات قرآن بر آن تصریح شده است ﴿إِنَّ اللَّهَ عَالِمُ غَيْبِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ﴾ [۳]، ﴿وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ يَعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِن وَرَقَةٍ إِلاَّ يَعْلَمُهَا وَلاَ حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الأَرْضِ وَلاَ رَطْبٍ وَلاَ يَابِسٍ إِلاَّ فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ﴾ [۴] اما مطابق تصریح آیات وحی نفی علم مطلق غیب از دیگران به معنای نفی مطلق علم غیب از ماسوی الله نیست. همچنان که آیه ﴿عَالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلاَّ مَنِ ارْتَضَى مِن رَّسُولٍ فَإِنَّهُ يَسْلُكُ مِن بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ رَصَدًا﴾ [۵]. دلالت بر امکان آگاهی یابی از غیب به خواست و اراده الهی دارد. مرور آیاتی که شامل تعبیر ﴿مِنْ أَنبَاء الْغَيْبِ﴾ هستند دلالت بر تحقق این امر دارد. با توجه به این اصل می‌توان مرحله دیگر را طرح کرد و آن اینکه آگاهی دادن خداوند از غیب به برگزیدگان از انسان‌ها در جهت تحقق قاعده هدایت است ﴿إِنَّ عَلَيْنَا لَلْهُدَى﴾ [۶]. از این رو برگزیدگان الهی از انبیاء و اولیاء که نمایندگان خدا روی زمین هستند نمی‌توانند هدایت کننده به جهل و بدبختی و شقاوت و تباهی باشند و لازمه این امر آگاهی داشتن یا امکان آگاهی از هر آنچیزی است که به مسئله هدایت بازگشت دارد از آن رو که این آگاهی گسترده بدون ارتباط با علم الهی امکان‌پذیر نیست در نتیجه نمی‌توان برگزیده‌ای از سوی خدا را تصور کرد عقلا که در ارتباط با علم الهی و آگاهی‌یابی از دانش الهی نباشد و این همان آگاهی مخصوصی است که از طریق برگزیدگان الهی در اختیار بشر برای تحقق هدایت الهی انجام می‌یابد. از این رو در روایات تصریح شده است که حجت خدا روی زمین نمی‌شود که ناآگاه از نیاز انسان‌ها باشد با آنچه اشاره رفت هر چند به اجمال روشن می‌شود آگاهی از غیب می‌تواند یکی از دلایل امامت باشد اما این شرط کافی نیست بلکه شرط لازم است»[۷].
|
پرسش‌های وابسته
پانویس
- ↑ تقی‌الدین بن نجم الدین حلبی (ابوالصلاح)، تقریب المعارف، ص ۱۷۴ - ۱۷۷.
- ↑ ویژگی‌های علوم ائمه از دیدگاه علمای امامیه
- ↑ بی‌گمان خداوند دانای نهان آسمان‌ها و زمین است؛ او به اندیشه‌ها داناست؛ سوره فاطر آیه:۳۸.
- ↑ و کلیدهای (چیزهای) نهان نزد اوست؛ (هیچ کس) جز او آنها را نمی‌داند؛ و او آنچه را در خشکی و دریاست می‌داند و هیچ برگی فرو نمی‌افتد مگر که او آن را می‌داند و هیچ دانه‌ای در تاریکی‌های زمین و هیچ تر و خشکی نیست جز آنکه در کتابی روشن آمده است؛ سوره انعام، آیه:۵۹.
- ↑ او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند. جز فرستاده‌ای را که بپسندد که پیش رو و پشت سرش، نگهبانانی می‌گمارد؛ سوره جن، آیه:۲۶ - ۲۷.
- ↑ بی‌گمان آنچه بر ما مقرّر است رهنمود است؛ سوره لیل، آیه: ۱۲.
- ↑ مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت