آیا باور به آخرالزمان در ادیان گوناگون وجود دارد؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
آیا باور به آخرالزمان در ادیان گوناگون وجود دارد؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / غیبت امام مهدی / آخرالزمان
مدخل اصلیآخرالزمان در آیین‌های دیگر
تعداد پاسخ۲ پاسخ

آیا باور به آخرالزمان در ادیان گوناگون وجود دارد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.

پاسخ نخست

محمد جواد اصغری

حجت الاسلام و المسلمین محمد جواد اصغری، در مقاله آخرالزمان در «دانشنامه کلام اسلامی ج۱» در این‌باره گفته است:

«در میان مسیحیان از دورانی سخن گفته می‌شود که در آن بازگشت حضرت عیسی (ع) روی خواهد داد. رجعت مسیح در کتاب مقدس بیش از سیصد بار ذکر شده است و چندین باب کامل به این موضوع اختصاص دارد. [۱]. حتی بعضی ادعا کرده اند که درک صحیح رجعت مسیح، کلید کتاب مقدس است [۲]. طبق عقیده ایشان، مسیح دوباره در آخر الزمان می‌آید و برنامه نجات را کامل خواهد کرد [۳] آنان بر این باورند که در بازگشت مسیح، جهان روی سعادت را خواهد دید و جهان پس از ظهور آن منجی در صلح و صفای کامل به سر خواهد برد [۴]. و جنگ و خون ریزی از جهان رخت برمی‌بندد و امتی بر امتی شمشیر نخواهد کشید [۵]. در فرهنگ مسیحی و کتاب مقدس اعتقاد غلبه حق بر باطل در این دوران روشن است [۶] و از دیدگاه ایشان منجی کل، مسیح می‌باشد. [۷] و اوست که پایان جهان را بسیار نزدیک می‌دید و مردمان را به توبه و بازگشت به سوی خدا دعوت می‌کرد و می‌گفت تنها کسانی بخشوده و رستگار خواهند شد که پیش از رسیدن آن روز، خود را از گناه شسته و شایسته برخورداری از رحمت الهی باشند[۸][۹].

در دین یهود هم بارها به روزهای آخر یا روز خداوند "یوم یهوه" اشاره شده که دورانی است که در آن عظمت ملی یهود به آخرین حدّ اعتلای خود خواهد رسید و گناه کاران نابود خواهند شد [۱۰]) و پادشاهی از نسل یسی "پدر داوود" که روح خداوند بر او قرار گرفته و حکیم و خداترس است ، ظهور خواهد کرد و جهان را از عدل و خیر و برکت ، پُر خواهد نمود؛ چنان که گرگ با برّه سکونت خواهد داشت و پلنگ با بزغاله خواهد خوابید [۱۱][۱۲].

در آیین زردشت به ظهور مصلح و منجی آخر الزمان تأکید شده است. در کیش زردشتی این مسئله با توجه به اعتقادات ایشان، به نحو خاصی مطرح می‌شود. در این آیین، یک قدرت کیهانی یا روح خیر به نام "اهورامزدا" و یک قدرت کیهانی متضاد یا روح بزرگ شر به نام "اهریمن" خودنمایی می‌کند. در طول تاریخ، این دو نیرو با هم تا آخر الزمان در ستیز هستند و در آن زمان خوبی بر شرّ غلبه می‌کند و دوره صلح و پاکی و اعتلای اهورامزدا فرا می‌رسد و با ظهور سوشیانس، آخر الزمان آغاز می‌شود [۱۳] [۱۴].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. علی معموری؛
آقای دکتر علی معموری، در کتاب «دائرة المعارف قرآن کریم» در این‌باره گفته است: «در آیین هندوان نیز هر دوره انسانی به چهار قسمت تقسیم شده که قسمت چهارم آن، مظهر غروب و افول تدریجی معنویت اولیه است و از آن، به عصر ظلمت (Kali Yuga) تعبیر می‌شود؛ سپس منجی بشر ظاهر و با فروپاشی جوامع انسانی و ازبین رفتن شرارت‌ها، دوره‌ای نو آغاز می‌گردد[۱۵]
  • در متون بودایی نیز از این دوره، سخن به میان آمده است[۱۶]
  • در میان مکاتب بشری، پیش‌بینی "مارکس" از مدینه کمونیستی همراه با کمون نهایی ایجاد شده، تصویری از جامعه بی‌طبقه و بی‌نیاز از دولت را ارائه می‌دهد[۱۷].
در متون زرتشتی "از آیین‌های باستان" به صراحت از دوره طلایی بشر در پایان جهان یاد شده که به آشوب‌ها و بلاهای بسیار مسبوق خواهد بود و با ظهور واپسین منجی "سوشیانس" محقّق می‌شود[۱۸][۱۹]. پیش‌بینی‌های "رنه‌گنون" "عبدالواحد یحیی" از افول و فروپاشی تمدن مادی غرب و ظهور مجدد حق و حقیقت که با نظر به داده‌های آیین‌های باستان و ادیان ابراهیمی ارائه شده خبر می‌دهد [۲۰] نظریه پایان تاریخ "فوکویاما" پیروزی نهایی نظام غربی و حاکمیت ابدی آن بر سرتاسر جهان را پیش‌بینی کرده است [۲۱] و نظریه "برخورد تمدن‌ها" از "هانتنگتون" جنگ جهانی تمدن‌ها و نظم جهانی‌نوی براساس مرزهای تمدنی را در پایان این دوره از جهان، پیش‌بینی می‌کند[۲۲][۲۳].

پانویس

  1. انجيل متى۲۴ و ۲۵، انجيل مرقس ۱۳، انجيل لوقا ۲۱
  2. الاهيات مسيحى، ص ۳۲۷
  3. يوحنا ۴:۴۲ عبرانيان ۹:۲۸
  4. اشعيا۲:۷
  5. اشعيا۲:۴
  6. يوحنا۴: ۴۲
  7. اشعيا۲:۷ مرقس۹:۱۱ـ ۱۳
  8. مرقس۱:۱۴ـ ۱۵ ، متى ۳:۲و۶
  9. اصغری، محمد جواد، دانشنامه کلام اسلامی، ج ۱، ص ۲
  10. عاموس۵:۱۸ـ ۲۰، ۲:۱۲ـ ۱۷
  11. عاموس۱۱: ۱ـ۸؛ هوشع۲:۲۰ـ ۲۵؛ ميكاه۵:۲ـ۶؛ ارميا ۲۳:۵ـ۶؛ حزقيال ۱۱:۱۷ـ۲۰ ، ملاكى۳:۱ـ۶ و ۴4:۵
  12. اصغری، محمد جواد، دانشنامه کلام اسلامی، ج ۱، ص ۲
  13. تاريخ جامع اديان، ص ۳۱۸
  14. اصغری، محمد جواد، دانشنامه کلام اسلامی، ج ۱، ص ۲]
  15. بحران دنیای متجدّد، ص‌۱ و اوپانیشاد، ص‌۷۷۲ ـ ۷۷۴ و ۷۳۷.
  16. بودا، ص‌۵۱۸ و ۵۱۹‌؛ علی و پایان تاریخ، ص‌۲۳.
  17. مارکس و مارکسیسم، ص‌۹۱ ـ ۹۴.
  18. اوستا، گاهان، یسنه ۴۶، ب‌۳ و یَشتها، اردیبهشت، ب‌۱۰ ـ ۱۷ و فروردین، ب‌۱۲۹؛ نجات‌بخشی در ادیان، ص‌۳ ـ ۷۱.
  19. معموری، علی، دائرة المعارف قرآن کریم، ص ۱۱۴-۱۲۴]
  20. بحران دنیای متجدّد، ص‌۲، ۲۰، ۵۵‌، ۱۰۵، ۱۵۴ و ۱۸۶؛ علائم آخر الزمان، ص‌۱۸۸ ـ ۱۹۹، ۲۰۰ و ۳۱۸.
  21. «پایان تاریخ و آخرین انسانها» مجله اطلاعات سیاسی و اقتصادی، ص‌۲۲.
  22. برخورد تمدن‌ها و بازسازی نظم جهانی، ص‌۴۸۵ و ۵۱۶‌.
  23. معموری، علی، دائرة المعارف قرآن کریم، ص ۱۱۴-۱۲۴]