آیا زمینه‌سازی برای ظهور با ظهور ناگهانی امام مهدی منافات دارد؟ (پرسش)
| آیا زمینه‌سازی برای ظهور با ظهور ناگهانی امام مهدی منافات دارد؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان د ر عصر غیبت / دعا برای فرج امام مهدی |
| مدخل اصلی | ؟ |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
آیا زمینه‌سازی برای ظهور با ظهور ناگهانی امام مهدی منافات دارد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین محمود ملکی راد، در کتاب «خانواده و زمینه‌سازی ظهور» در این‌باره گفته است:
«گرچه ممکن است خود ظهور به دلیل مشخص نبودن زمان آن، به طور ناگهانی صورت گیرد، به طور حتم نمی‌توان گفت تشکیل حکومت جهانی به صورت دفعی و بدون هیچ مقدمه‌ای شکل می‌گیرد. نه دلیل عقلی بر آن داریم و نه دلیل نقلی بر آن می‌توان اقامه کرد؛ زیرا تشکیل حکومتی با آن ابعاد وسیع و گسترده نمی‌تواند بدون هیچ زمینه و مقدمه‌ای باشد. زمینه‌سازی برای ظهور و آمادگی برای آن هرگز با تحقق ناگهانی ظهور منافاتی ندارد. در روایات به ویژگی‌های مختلف اخلاقی، عبادی و... یاران حضرت مهدی اشاره شده است. در وصف یاران امام مهدی آمده است: "شب‌ها را به عبادت مشغول و روزها همچون شیرند و دل‌هاشان مانند پاره‌های آهن است"[۱]. بدون تردید پرورش چنین یارانی بدون زمینه قبلی غیرممکن خواهد بود؛ بنابراین گرچه ممکن است ظهور ناگهانی باشد، این ناگهانی بودن منافاتی با ایجاد زمینه برای یاران خاص امام مهدی (ع) ندارد.
گرچه ظهور باید با طی فرایندی صورت گیرد، چنان‌که در روایتی بدان اشاره شده: «إِنَّ لِهَذَا الْأَمْرِ غَايَةً يَنْتَهِي إِلَيْهَا»: "برای ظهور زمانی است که به آن منتهی می‌شود"[۲]، اما این امر هرگز با آمادگی و زمینه‌سازی برای آن منافاتی ندارد؛ زیرا لازم است همواره افرادی با ویژگی‌های مخصوص با عنوان یاران خاص امام زمان (ع) در جامعه حضور داشته باشند تا هر وقت ظهور محقق شد، آنان برای یاری امام (ع) به وی ملحق شوند. قهراً برای پرورش چنین افرادی زمینه‌سازی و آمادگی لازم است. از احادیث نیز می‌توان بر این مطلب شاهد آورد؛ از جمله در روایتی جابر جعفی از امام باقر (ع) نقل می‌کند: "به امام محمد باقر (ع) عرض کردم فرج شما کی خواهد بود؟ فرمود: هیهات! هیهات! فرج ما تحقق نمی‌پذیرد، مگر اینکه شما آزمایش شوید! باز هم آزمایش شوید! باز هم آزمایش شوید! -این را سه بار فرمود- تا آنجا که آلودگی برطرف شود و پاکی بماند"[۳]. در روایت دیگری نیز امام باقر (ع) با تأکید بر تهذیب و خودسازی می‌فرماید: "ای گروه شیعه! شما همچون سرمه‌ای که به چشم می‌کشند، خالص می‌شوید"[۴]. واضح است لازمه برطرف شدن آلودگی از مردم علاوه بر تربیت معرفتی و اخلاقی تهذیب و پاکسازی است و زمینه‌سازی و آمادگی برای ظهور می‌تواند بر خالص شدن و تربیت افراد در ابعاد مختلف مؤثر باشد. در حقیقت بین زمینه‌سازی و تربیت ملازمه وجود دارد؛ هرچه زمینه‌سازی بیشتری صورت گیرد و آمادگی برای ظهور بیشتر باشد، به همان میزان سطح معرفتی و اخلاقی جامعه ارتقا می‌یابد.
گرچه قبول داریم ظهور امری ناگهانی است و غیر از خداوند کسی دیگر حتی خود امام مهدی (ع) از آن اطلاع ندارد، این هرگز به معنای عدم آمادگی لازم برای ظهور نیست و ناگهانی بودن ظهور منافاتی با آمادگی ندارد؛ زیرا خداوند از روی علم و حکمت خویش نظام عالم را بر اساس نظام اسباب و مسببات قرار داده و از این جهت زمینه‌سازی و آمادگی می‌تواند سببی از اسباب ظهور باشد. در واقع ظهور فرایندی است که نیازمند آمادگی است و هر گاه آن آمادگی به وجود آید، امر الهی در ظهور محقق خواهد شد»[۵].
پانویس
- ↑ «رُهْبَانٌ بِاللَّيْلِ لُيُوثٌ بِالنَّهَارِ كَأَنَّ قُلُوبَهُمْ زُبَرُ الْحَدِيدِ» (مفید، محمد بن نعمان، الاختصاص، ص۲۰۹؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، ج۵۲، ص۳۰۴).
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، ص۲۴۵.
- ↑ «عَنْ جَابِرٍ الْجُعْفِيِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ (ع): مَتَى يَكُونُ فَرَجُكُمْ؟ فَقَالَ: هَيْهَاتَ هَيْهَاتَ لَا يَكُونُ فَرَجُنَا حَتَّى تُغَرْبَلُوا ثُمَّ تُغَرْبَلُوا ثُمَّ تُغَرْبَلُوا يَقُولُهَا ثَلَاثاً حَتَّى يُذْهِبَ [اللَّهُ تَعَالَى] الْكَدِرَ وَ يُبْقِيَ الصَّفْوَ» (طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص۳۳۹).
- ↑ «عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ (ع) أَنَّهُ قَالَ: [وَ اللَّهِ] لَتُمَحَّصُنَّ يَا مَعْشَرَ الشِّيعَةِ شِيعَةِ آلِ مُحَمَّدٍ كَمَخِيضِ الْكُحْلِ فِي الْعَيْنِ...» (طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص۳۳۹).
- ↑ ملکی راد، محمود، خانواده و زمینه‌سازی ظهور، ص ۷۳