ابراهیم بن عبدالحمید اسدی در تاریخ اسلامی
مقدمه
او برادرِ مادریِ محمد بن عبدالله بن زراره است. شیخ طوسی وی را از اصحاب امام صادقS و امام کاظمS و صاحب تألیف و در عین حال، واقفی معرفی کرده و در جای دیگر گفته است: او فردی موثق و دارای اصل و کتاب النوادر است [۱].
البته تکرار نام ابراهیم بن عبدالحمید در میان اصحاب امام کاظمS میتواند حاکی از تعدّد مسمّی نزد شیخ باشد، از این روی ابن داوود معتقد است که ابراهیم بن عبدالحمید نام دو فرد است؛ یکی از اصحاب امام صادقS بوده که ثقه است و دیگری از اصحاب امام کاظمS که واقفی و غیرموثق است.
مخفی نماند که واقفی بودن او نزد رجالیون شیعه به معنایِ ِ ترکِ نقلِ حدیث از امام رضاS است، امّا اگر ابراهیم بن عبدالحمید صنعانی را همان ابراهیم بن عبدالحمید کوفی اسدی بدانیم، مطمئناً ابراهیم دارای روایات عدیدهای از امام رضاS خواهد بود[۲]. و دلیل کسانی که وی را واقفی میدانند، قول سعد بن عبدالله مبنی بر عدم روایت وی از امام رضاS است. این قول میتواند ناشی از بیاطلاعی نام برده از تمام روایات ابراهیم باشد.
از ظاهر عبارت ابن حجر معلوم میشود که ابراهیم از نظر وی مجهول و ضعیف نیست[۳]. ابراهیم از کسانی چون: امام جعفر صادقS، امام موسی کاظمS، و امام رضاS، ابو اسامه شحّام، ابوبصیر، ابو جارود، ابو حمزه ثمالی، ابان بن ابی مسافر، اسحاق بن غالب، جمیل، حسن بن خنیس، حکم حنّاط، نخعی و زراره روایت کرده است.و از وی کسانی چون: نضر بن سوید، حسین بن سعید، یعقوب بن یزید، علی بن اسباط، ابن ابی عمیر، صفوان، ابراهیم بن ابی بلاد، جعفر بن سماعه، جعفر بن محمد بن ابی صباح و درست بن ابی منصور واسطی روایت کردهاند.
ابراهیم در سلسله روات کتاب کامل الزیارات آمده و در منابع دیگر، بیش از ۱۵۰ روایت از وی نقل شده است [۴].[۵]