ابن سبیل
ابن سبیل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابن سبیل در قرآن - ابن سبیل در فقه اسلامی - ابن سبیل در فقه سیاسی - ابن سبیل در معارف و سیره رضوی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
ابن سبیل: در راه مانده، مسافری که سفر او قطع شده و هزینه بازگشت به وطن ندارد[۱]، مسافر کثیرُ السَّفر[۲].
﴿وَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ وَالْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَلَا تُبَذِّرْ تَبْذِيرًا﴾[۳].
"ابن سبیل" در راه مانده‌ای است که در غُربت دچار تهیدستی شده و هزینه بازگشت به وطن خود را ندارد، گرچه در شهر خود متمکن و غنی است؛ به چنین فردی می‌توان صدقه و زکات پرداخت کرد تا به وطنش باز گردد[۴].
از وظایف دولت اسلامی است که نیاز چنین افرادی را از طریق مالیات‌های اسلامی؛ مانند زکات تأمین کند: ﴿إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللَّهِ وَابْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ﴾[۵]؛ گرچه مؤمنان نیز وظیفه صدقه‌دادن به چنین افرادی را دارند.
تفاوت میان صدقه و زکات چنین تحلیل شده است: زکات اعطای مالی به درصدی معیّن از اموالی مشخص با کیفیت مخصوص است که در کتب فقهی تبیین شده است؛ ولی صدقه محدود و معیّن به کیفیت خاصی نیست [۶][۷].
منابع
پانویس
- ↑ فخرالدین طریحی، مجمع البحرین، ج۵، ص۳۹۱.
- ↑ ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱۱، ص۳۲۰.
- ↑ «و حقّ خویشاوند را به او برسان و نیز (حقّ) مستمند و در راه مانده را و هیچ‌گونه فراخ‌رفتاری مورز» سوره اسراء، آیه ۲۶.
- ↑ وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۲، ص۹۸.
- ↑ «زکات، تنها از آن تهیدستان و بیچارگان و مأموران (دریافت) آنها و دلجویی‌شدگان و در راه (آزادی) بردگان و از آن وامداران و (هزینه) در راه خداوند و از آن در راه‌ماندگان است که از سوی خداوند واجب گردیده است و خداوند دانایی فرزانه است» سوره توبه، آیه ۶۰.
- ↑ وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۲، ص۱۰۲.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۴۲.