استبداد در فقه اسلامی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث استبداد است. استبداد از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: استبداد در لغت - استبداد در قرآن - استبداد در فقه سیاسی - استبداد در فقه اسلامی - استبداد در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - استبداد در خانواده - پرسش مرتبط نداردمقدمه
«استبداد» انجام دادن کاری به تنهایی و بدون مشارکت دادن دیگری در آن.
زکات: استبداد مالک مزرعه در تخمین زکات آن و تصرف در مزرعه بدون مشارکت حاکم شرع یا نماینده او در تخمین جایز نیست. [۱]
وصیّت: کسی‌که دو نفر را وصیّ خویش قرار داده است، استبداد یکی از آن دو در عمل به وصیّت بدون مشارکت دیگری جایز نیست. [۲]
نکاح: استبداد و انفراد زنان در مامایی و حضور نزد زن باردار و عدم حضور مردان جز شوهر واجب است، مگر درحال ضرورت.[۳] استبداد دوشیزه در امر ازدواج خویش و اجازه نگرفتن از پدر یا جدّ پدری بنابر قول به عدم ولایت آن دو نسبت به وی، کراهت دارد.[۴]
آیا دو حَکَمی که برای رفع اختلاف میان زن و مرد برگزیده شده‌اند، در صورتی که طلاق را مصلحت ببینند، می‌توانند از روی استبداد و بدون نظر شوهر و اطّلاع وی، زن را طلاق دهند؟ مسئله محلّ اختلاف است.[۵]
قصاص: در صورت تعدّد اولیای مقتول، جواز استبداد هر یک از آنان در قصاص بدون هماهنگی با دیگری، مورد اختلاف است؛ هر چند برخی بر جواز آن ادّعای اجماع کرده‌اند[۶].[۷]
منابع
پانویس
- ↑ تحریر الوسیلة، ج ۱، ص۳۳۰.
- ↑ جواهر الکلام، ج ۲۸، ص۴۰۵.
- ↑ الروضة البهیة، ج ۵، ص۴۴۰.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۹، ص۲۲۹.
- ↑ الحدائق الناضرة، ج۲۴، ص۶۳۱.
- ↑ جواهر الکلام، ج ۴۲، ص۲۸۹ ـ ۲۹۱.
- ↑ هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۲، صفحه ۴۰۷ - ۴۰۸.