اسحاق بن بشر بخاری

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

آشنایی اجمالی

ابوحذیفه اسحاق بن بشر بن محمد قرشی هاشمی بخاری در بلخ به دنیا آمد و بخارا را وطن خویش قرار داد.[۱] ابوحذیفه از موالی بنی هاشم[۲] و صحابی امام صادق(ع) بوده و از آن حضرت[۳] و نیز از محمد بن اسحاق بن یسار، عبدالملک بن جریج، سعید بن ابی عروبه، جویبر بن سعید، مقاتل بن سلیمان، مالک بن انس، سفیان ثوری، ادریس بن سنان، [۴] فضیل بن عیاض، سفیان بن عیینه کوفی[۵] و همچنین از مأمون عباسی روایت کرده[۶] و اسماعیل بن عیسی عطار، احمد بن حفص، محمد بن قدامه بخاری[۷] و محمد بن عمر داربجردی نیز از او روایت کرده‌اند.[۸] نجاشی او را از اهل سنت دانسته و در عین حال توثیق کرده است،[۹] چنان که از اهل سنت محمد بن عمر داربجردی نیز او را توثیق نموده است.[۱۰] اما اکثر رجال‌نویسان اهل سنت او را دروغگو و متروک الحدیث دانسته‌اند.[۱۱] علامه تستری تضعیف ابوحذیفه توسط برخی از رجالیون اهل سنت را نقل روایاتی می‌‌داند که موافق مذهب آنها نیست.[۱۲] شایان ذکر است که برخی مانند نجاشی و ابن حبّان بین او و ابویعقوب اسحاق بن بشر بن مقاتل کاهلی کوفی خلط کرده‌اند.[۱۳]

وجه مشترک اسحاق بن بشر بخاری و اسحاق بن بشر کاهلی در این است که هر دو توسط اهل سنت به دروغگویی و ضعف متهم شده‌اند.[۱۴] به گفته خطیب بغدادی، اسحاق بن بشر بخاری بنا به درخواست هارون الرشید به بغداد رفته و به نقل حدیث پرداخت، اما سرانجام در سال ۲۰۶ه‍ در بخارا وفات یافت.[۱۵] او کتاب‌های الفتوح، المبتدأ،[۱۶] مقتل عثمان،[۱۷] الرده، الجمل، کتاب حفر بئر زمزم، الاَلْوِیة و کتاب صفین[۱۸] را از خود بر جای گذاشت. اسماعیل پاشا دو کتاب دیگر به نام فتوح بیت المقدس و فتوح الامصار را نیز اضافه کرده[۱۹] که به نظر می‌‌رسد همان کتاب الفتوح باشد.[۲۰]

منابع

  1. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱

پانویس

  1. تاریخ بغداد، ج۶، ص۳۲۶.
  2. تاریخ بغداد، ج۶، ص۳۲۶؛ تاریخ الاسلام، ج۱۴، ص۴۸.
  3. رجال الطوسی، ص۱۴۹؛ رجال النجاشی، ج۱، ص۱۹۴.
  4. تاریخ بغداد، ج۶، ص۳۲۶.
  5. تاریخ مدینة دمشق، ج۸، ص۱۸۷.
  6. الکامل فی ضعفاء الرجال، ج۱، ص۳۳۸.
  7. تاریخ الاسلام، ج۱۴، ص۴۹.
  8. تاریخ مدینة دمشق، ج۸، ص۱۸۷.
  9. رجال النجاشی، ج۱، ص۱۹۴.
  10. تاریخ مدینة دمشق، ج۸، ص۱۸۷.
  11. الضعفاء الکبیر، ج۱، ص۱۰۰؛ سیر اعلام النبلاء، ج۹، ص۴۷۹.
  12. قاموس الرجال، ج۱، ص۷۴۱.
  13. ر.ک: میزان الاعتدال، ج۱، ص۱۸۵.
  14. ر.ک: تاریخ بغداد، ج۶، ص۳۲۶ ـ ۳۲۹؛ میزان الاعتدال، ج۱، ص۱۸۴ ـ ۱۸۷.
  15. تاریخ بغداد، ج۶، ص۳۲۶ ـ ۳۲۸.
  16. تاریخ مدینة دمشق، ج۸، ص۱۹۰.
  17. الجمل، ص۱۳۷.
  18. الفهرست (الندیم)، ص۱۰۶.
  19. هدیة العارفینریال ج۱، ص۱۹۶.
  20. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص۱۶۴.