اسماعیل بن عثمان در تراجم و رجال
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اسماعیل بن عثمان است. اسماعیل بن عثمان از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اسماعیل بن عثمان در تراجم و رجال - پرسش مرتبط نداردآشنایی اجمالی
اسماعیل بن عثمان، تنها در یک سند تفسیر کنز الدقائق و به نقل از تأویل الآیات الظاهرة یاد شده است:
« قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ الْعَبَّاسِ رَحِمَهُ اللَّهُ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ الْوَاسِطِيُّ عَنْ زَكَرِيَّا بْنِ يَحْيَى عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عَمَّارٍ الدُّهْنِيِّ عَنْ أَبِي الزُّبَيْرِ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ قَالَ: قُلْتُ لَهُ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ 
لَقَدْ رَضِيَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ إِذْ يُبَايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ
[۱] كَمْ كَانُوا قَالَ أَلْفاً وَ مِائَتَيْنِ قُلْتُ هَلْ كَانَ فِيهِمْ عَلِيٌّ(ع) قَالَ نَعَمْ عَلِيٌّ سَيِّدُهُمْ وَ شَرِيفُهُمْ»[۲].[۳]
شرح حال راوی
در کتاب‌های رجالی شیعه، عنوان اسماعیل بن عثمان منحصر در اسماعیل بن عثمان بن ابان است که در الرجال[۴] و الفهرست شیخ طوسی[۵] ذکر شده و با اسماعیل بن عمر بن ابان متحد است[۶] که در الرجال نجاشی آمده است[۷]
و در کتاب‌های رجالی اهل سنت مشترک میان شماری از راویان است که اسماعیل بن عثمان بن زائده[۸]، اسماعیل بن عثمان عسکری[۹]، اسماعیل بن عثمان نیسابوری[۱۰] و اسماعیل بن عثمان عدوی از آنهایند[۱۱]؛ ولی هیچ قرینه و شاهدی بر اتحاد اسماعیل بن عثمان که در سند روایت تفسیر کنز الدقائق ذکر شده، با یکی از عناوین مذکور به دست نیامده است، پس از راویان مهمل شمرده می‌شود.[۱۲]
منابع
پانویس
- ↑ به راستی خداوند از مؤمنان خشنود شد هنگامی که با تو در زیر آن درخت بیعت می‌کردند پس آنچه در دل داشتند معلوم داشت، از این رو آرامش را بر آنها فرو فرستاد و به پیروزی زودرسی پاداششان داد سوره فتح، آیه ۱۸.
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۲، ص۲۸۸ به نقل از تأویل الآیات الظاهره، ج۲، ص۵۷۷.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۴، ص 181.
- ↑ باب من لم یرو عنهم(ع)؛ (إسماعیل بن عثمان بن أبان، روی عنه أحمد بن میثم)؛ (رجال الطوسی، ص۴۱۵، ش۶۰۰۵).
- ↑ إسماعیل بن عثمان بن أبان. له أصل، رواه لنا أحمد بن عبدون، عن أبی طالب الأنباری، عن حمید بن زیاد، عن أحمد بن میثم، عنه؛ (الفهرست (طوسی)، ص۳۸، ش۵۱).
- ↑ ر.ک: معجم رجال الحدیث، ج۴، ص۶۸، (ش۱۳۹۱)، ص۷۷، (ش۱۴۰۴)؛ قاموس الرجال، ج۲، ص۸۷، (ش ۸۵۵)، ص۹۵، (ش ۸۶۲).
- ↑ إسماعیل بن عمر بن أبان الکلبی واقف روی أبوه عن أبی عبدالله و أبی الحسن(ع)... حدثنا حمید قال: حدثنا أحمد بن میثم بن أبی نعیم عنه؛ (رجال النجاشی، ص۲۸، ش۵۵).
- ↑ الجرح و التعدیل، ج۲، ص۱۸۹، ش۶۳۹.
- ↑ الجرح و التعدیل، ج۶، ص۳۰۰، ش۱۶۶۴.
- ↑ تاریخ مدینة دمشق، ج۵۰، ص۱۷۳.
- ↑ المعجم الکبیر، ج۲۵، ص۴۵.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۴، ص 181-182.