اقامتگاه

مقدمه

اقامتگاه، عبارت است از محل اقامت و جایی که فرد در آنجا سکونت داشته و مرکز مهم امور او نیز در آن باشد^[۱].

اقامتگاه، در روابط بین الملل، محل معینی از یک کشور است که رابطه‌ای مادی و حقوقی بین شخص و آن کشور ایجاد می‌کند. اقامتگاه در اسلام، همان دارالاسلام یا سرزمین کشورهای اسلامی است. بنابراین، افرادی که طبق قرار داد و به صورت قانونی وارد قلمرو حکومت اسلامی شوند؛ می‌توانند به‌طور دائم یا موقت، در هر نقطه از آن اقامت گزینند. البته مستأمن، تنها در حدود تأمینی که به او داده می‌شد، حق اقامت داشت. این افراد، طبق قرارداد یک ساله، در برابر پرداخت جزیه به دولت اسلامی مجاز به اقامت و در پناه دولت اسلامی از امنیت مالی و جانی برخوردار می‌شدند^[۲]. امروزه، اقامتگاه علاوه بر تعیین هویت و شناسایی اشخاص، از نظر قضایی نیز حائز اهمیت است؛ نظیر تعیین صلاحیت دادگاه‌ها، صلاحیت قانونی و مانند آن^[۳].^[۴]

منابع

فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی

پانویس

↑ قانون مدنی ایران، مواد ۱۰۰۲ و ۱۰۱۰؛ الاحکام الشرعیه، ص۲۳۴؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۹۰.
↑ جواهر الکلام، ج۲۱، کتاب جهاد، ص۳۶-۳۵؛ تذکرة الفقهاء، ج۹، ص۸۵؛ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا جَاءَكُمُ الْمُؤْمِنَاتُ مُهَاجِرَاتٍ فَامْتَحِنُوهُنَّ اللَّهُ أَعْلَمُ بِإِيمَانِهِنَّ فَإِنْ عَلِمْتُمُوهُنَّ مُؤْمِنَاتٍ فَلَا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى الْكُفَّارِ لَا هُنَّ حِلٌّ لَهُمْ وَلَا هُمْ يَحِلُّونَ لَهُنَّ وَآتُوهُمْ مَا أَنْفَقُوا وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ إِذَا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَلَا تُمْسِكُوا بِعِصَمِ الْكَوَافِرِ وَاسْأَلُوا مَا أَنْفَقْتُمْ وَلْيَسْأَلُوا مَا أَنْفَقُوا ذَلِكُمْ حُكْمُ اللَّهِ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ «ای مؤمنان! چون زنان مؤمن هجرت‌کنان نزد شما بیایند، (ایمان) آنان را بیازمایید، خداوند به ایمان آنان داناتر است پس اگر آنان را مؤمن دانستید به سوی کافران بازنگردانید که ایشان برای آنان و آنان برای ایشان حلال نیستند و آنچه (آن کافران) هزینه کرده‌اند به آنها بپردازید و هر گاه مهر آنان را بدهید گناهی بر شما نیست که آنان را به همسری درآورید و به پیوند (پیشین خود با) زنان کافر پایبند نباشید و (اگر زنان شما نزد آنها بروند) کابین آنان را بخواهید و آنها نیز می‌توانند کابینی که (به زنانشان) داده‌اند (از شما) بخواهند؛ این حکم خداوند است که در میان شما داوری می‌کند و خداوند دانایی فرزانه است» سوره ممتحنه، آیه ۱۰.
↑ حقوق بین الملل خصوصی، ص۱۵۰.
↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص۳۷.

[1] قانون مدنی ایران، مواد ۱۰۰۲ و ۱۰۱۰؛ الاحکام الشرعیه، ص۲۳۴؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۹۰.

[2] جواهر الکلام، ج۲۱، کتاب جهاد، ص۳۶-۳۵؛ تذکرة الفقهاء، ج۹، ص۸۵؛ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا جَاءَكُمُ الْمُؤْمِنَاتُ مُهَاجِرَاتٍ فَامْتَحِنُوهُنَّ اللَّهُ أَعْلَمُ بِإِيمَانِهِنَّ فَإِنْ عَلِمْتُمُوهُنَّ مُؤْمِنَاتٍ فَلَا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى الْكُفَّارِ لَا هُنَّ حِلٌّ لَهُمْ وَلَا هُمْ يَحِلُّونَ لَهُنَّ وَآتُوهُمْ مَا أَنْفَقُوا وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ إِذَا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَلَا تُمْسِكُوا بِعِصَمِ الْكَوَافِرِ وَاسْأَلُوا مَا أَنْفَقْتُمْ وَلْيَسْأَلُوا مَا أَنْفَقُوا ذَلِكُمْ حُكْمُ اللَّهِ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ «ای مؤمنان! چون زنان مؤمن هجرت‌کنان نزد شما بیایند، (ایمان) آنان را بیازمایید، خداوند به ایمان آنان داناتر است پس اگر آنان را مؤمن دانستید به سوی کافران بازنگردانید که ایشان برای آنان و آنان برای ایشان حلال نیستند و آنچه (آن کافران) هزینه کرده‌اند به آنها بپردازید و هر گاه مهر آنان را بدهید گناهی بر شما نیست که آنان را به همسری درآورید و به پیوند (پیشین خود با) زنان کافر پایبند نباشید و (اگر زنان شما نزد آنها بروند) کابین آنان را بخواهید و آنها نیز می‌توانند کابینی که (به زنانشان) داده‌اند (از شما) بخواهند؛ این حکم خداوند است که در میان شما داوری می‌کند و خداوند دانایی فرزانه است» سوره ممتحنه، آیه ۱۰.

[3] حقوق بین الملل خصوصی، ص۱۵۰.

[4] فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص۳۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]