الوحی و القرآن الکریم (کتاب)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
الوحی و القرآن الکریم
زبانعربی
نویسندهمحمد حسین الذهبی
موضوعوحی، وحی در قرآن
مذهباهل سنت
ناشرانتشارات مکتبة وهبة
محل نشرقاهره، مصر
سال نشر۱۹۸۶ م، ۱۳۶۵ش، ۱۴۰۶ ق، خطای عبارت: نویسه نقطه‌گذاری شناخته نشده «م» ش
چاپ۱
تعداد صفحه۱۶۳

الوحی و القرآن الکریم کتابی است که با زبان عربی به پژوهش در شناخت وحی از منظر قرآن می‌پردازد. این کتاب به قلم محمد حسین الذهبی نوشته شده و انتشارات مکتبة وهبة نشر آن را به عهده داشته‌‌ است.[۱]

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «کتاب پیش رو به بررسی پدیده وحی، تحلیل مفهوم آن، دسته‌بندی انواع وحی و ذکر شواهد وقوع این پدیده و همچنین به بررسی و دفع شبهات و اشکالات مطرح شده در این خصوص می‌‌پردازد. نویسنده کتاب همچنین به بررسی قرآن کریم و غرض از نزول قرآن و همچنین اهداف و وجوه اعجاز در آن و نیز علومی که در این کتاب مقدس وجود دارد می‌‌پردازد. نویسنده کتاب سپس به بررسی علوم قرآن کریم و مراحل جمع‌آوری آن در یک مصحف پرداخته و در نهایت تفسیر قرآن کریم و میزان سازگاری تفاسیر گذشته با تفاسیر حال حاضر – و به عنوان نمونه به بررسی یکی از تفاسیر مفسرین معاصر- می‌‌پردازد». [۱]

فهرست کتاب

فصل اول: وحی

فصل دوم: قرآن کریم

فصل سوم: علوم قرآن کریم

  • منظور از علوم قرآن کریم؛
  • منشأ شکل گیری و پیشرفت این علم و مهم ترین کتاب های نگارش شده در این خصوص؛
  • نزول قرآن کریم؛
  • مراحل نزول قرآن کریم و منظور از نزول در هر مرحله؛
  • نزول قرآن کریم بر پیامبر اکرم (ص) به صورت ترتیبی و بررسی شواهد این امر؛
  • نزول کتاب های آسمانی دیگر به صورت دفعی و بررسی شواهد این مسأله؛
  • حکمت نزول قرآن کریم به صورت ترتیبی؛
  • اولین آیه ای که نازل شد و آخرین آیه؛
  • اولین آیه ای که از قرآن کریم نازل شد؛
  • آخرین آیه ای که از قرآن کریم نازل شد؛
  • بررسی مسأله اسباب نزول؛
  • فواید شناخت و آگاهی نسبت به اسباب نزول؛
  • سبب نزول یک آیه چگونه شناخته می‌شود؛
  • اختلاف عبارت های راویان در خصوص اسباب نزول؛
  • در صورت اختلاف روایات در تبیین علت نزول یک آیه از قرآن کریم، تکلیف چیست؟؛
  • مکی با مدنی؛
  • فایده آگاهی یافتن نسبت به مکی یا مدنی بودن یک آیه؛
  • بررسی اصطلاحات علما در تبیین مکی و مدنی بودن آیات؛
  • چهارچوب شناخت مکی یا مدنی بودن یک آیه؛
  • تفاوتهای میان آیات مکی و مدنی؛
  • جمع‌آوری قرآن کریم؛
  • ترتیب آیات و سوره های قرآن کریم؛
  • تعداد آیات قرآن کریم؛
  • ترتیب آیات قرآن کریم؛
  • مفهوم سوره؛
  • ترتیب سوره های قرآن کریم؛
  • منابع تفسیری و علوم مورد نیاز برای مفسر؛
  • علومی که مفسر به آنها محتاج است؛
  • منشأ پیدایش تحریف در تفسیر قرآن کریم و پیشرفت تفسیر؛
  • اثر تحریف در علم تفسیر قرآن کریم؛
  • ارزش تحریفی که صورت می پذیرد؛
  • جایگاه مفسر در برابر روایات تحریف یافته؛
  • اساسی ترین روایات تحریف یافته.

جمع‌بندی: در رابطه با تفسیر قرآن کریم

  • تفسیر قرآن کریم میان تفسیر به رأی و تفسیر مستند به روایات؛
  • کتاب های قدیمی تفسیری و میزان هماهنگی آنها با فرهنگ معاصر؛
  • نگاهی به تلاش های معاصر برای تفسیر قرآن کریم؛
  • چاپ نمودن قرآن کریم به صورت املایی؛
  • تلاش های مشکوک برای چاپ نمودن قرآن تحریف یافته؛
  • فهرست مطالب کتاب.[۲]

دربارهٔ پدیدآورنده

محمد حسین الذهبی
دکتر محمد حسین الذهبی (متولد ۱۹۱۵ م ۱۲۹۴ ش، مصر و متوفای ۱۹۷۷ م، ۱۳۵۶ ش)، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری علوم القرآن از دانشکده أصول الدین در جامعة الأزهر به اتمام رساند. مدرس دانشکده شریعت اسلامی در شیخ ازهر و وزیر اوقاف شیخ ازهر از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «التفسیر والمفسرون»، «الاتجاهات المنحرفة فی تفسیر القرآن الکریم دوافعها و دفعها»، «عنایة المسلمین بالسنة»، «الوحی و القرآن الکریم»، «مدخل لعلوم الحدیث والإسلام والدیانات السماویة» و «الإسرائیلیات فی التفسیر والحدیث» برخی از این آثار است.[۳]

دریافت متن

پانویس