بحث:حدیث تشبیه

حدیث تشبیه به آن حدیث اشباه هم گفته می‌شود. در این حدیث، پیامبر خدا (ص) امیر مؤمنان (ع) را در صفات و ویژگی‌های مختلف به انبیای الهی تشبیه کرده و فضایل آنان را در وجود آن حضرت تجسّم نموده است^[۱].

مقدمه

مضمون حدیث این است که هرکس بخواهد به آدم در علمش، به نوح در فهمش، به ابراهیم در خلقش، به موسی در مناجاتش، به عیسی در سُنّتش، به محمّد در تمامیّت و کمالش بنگرد، به این مردی بنگرد که می‌آید. همه گردن کشیدند تا ببینند کیست می‌آید؟ دیدند علی بن ابی طالب (ع) می‌آید^[۲].

حدیث به عبارت‌های مختلف نقل شده است. در احادیث مفصل‌تری وجوه شباهت بیشتری نقل شده است. علامه امینی متن دیگری را که نقل کرده، در آن ده شباهت به آدم، هشت شباهت به نوح، هشت شباهت به ابراهیم، هشت شباهت به یوسف صدیق، هشت شباهت به موسی کلیم، هشت شباهت به عیسی مسیح، هشت شباهت به سلیمان، هشت شباهت به ایّوب، هشت شباهت به یحیی بن زکریا و هشت شباهت به عیسی ذکر شده است^[۳].

تشبیه و تنظیر آن حضرت به انبیای الهی اشاره به جامعیت شخصیت اوست. "آنچه خوبان همه دارند، تو تنها داری". ذکر این فضایل از زبان حضرت رسول، اشاره به شایستگی او برای امامت و خلافت است، چراکه رهبری امّت براساس شایسته‌سالاری است و امام علی (ع) همۀ شایستگی‌های لازم را دارد و آنکه به جای پیامبر می‌نشیند و خلیفه به شمار می‌رود، باید در اوصاف هرچه بیشتر شبیه پیامبر خدا باشد^[۴].^[۵]

پانویس

↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۲۰۶.
↑ «مَنْ أَرَادَ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى آدَمَ فِي عِلْمِهِ، وَ إِلَى نُوحٍ فِي فَهْمِهِ، وَ إِلَى إِبْرَاهِيمَ فِي خُلُقِهِ، وَ إِلَى مُوسَى فِي مُنَاجَاتِهِ، وَ إِلَى عِيسَى فِي سُنَّتِهِ، وَ إِلَى مُحَمَّدٍ فِي تَمَامِهِ وَ كَمَالِهِ، فَلْيَنْظُرْ إِلَى هَذَا الرَّجُلِ الْمُقْبِل‏، فَتَطَاوَلَ النَّاسُ فَإِذَا هُمْ بِعَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ كَأَنَّمَا يَنْقَلِعُ مِنْ صَبَبٍ، وَ يَنْحَطُّ مِنْ جَبَلٍ»؛ الغدیر، ج ۳ ص ۳۳۵. بحار الأنوار، ج ۳۹ ص ۳۵ به بعد، احادیث آن با عنوان خصال انبیاء آمده است)
↑ الغدیر، ج ۳ص ۳۵۶
↑ در کتاب الاسرار العلویّه محمّد فاضل المسعودی مباحث سودمندی دربارۀ شباهتهای وی به انبیا و مفهوم و مدلول اینگونه روایات آمده است (ص۱۷۷ تا ۳۳۰)، ناشر: المؤسسة الاسلامیه العامه للتبلیغ و الارشاد، قم)
↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۲۰۶.

[1] محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۲۰۶.

[2] «مَنْ أَرَادَ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى آدَمَ فِي عِلْمِهِ، وَ إِلَى نُوحٍ فِي فَهْمِهِ، وَ إِلَى إِبْرَاهِيمَ فِي خُلُقِهِ، وَ إِلَى مُوسَى فِي مُنَاجَاتِهِ، وَ إِلَى عِيسَى فِي سُنَّتِهِ، وَ إِلَى مُحَمَّدٍ فِي تَمَامِهِ وَ كَمَالِهِ، فَلْيَنْظُرْ إِلَى هَذَا الرَّجُلِ الْمُقْبِل‏، فَتَطَاوَلَ النَّاسُ فَإِذَا هُمْ بِعَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ كَأَنَّمَا يَنْقَلِعُ مِنْ صَبَبٍ، وَ يَنْحَطُّ مِنْ جَبَلٍ»؛ الغدیر، ج ۳ ص ۳۳۵. بحار الأنوار، ج ۳۹ ص ۳۵ به بعد، احادیث آن با عنوان خصال انبیاء آمده است)

[3] الغدیر، ج ۳ص ۳۵۶

[4] در کتاب الاسرار العلویّه محمّد فاضل المسعودی مباحث سودمندی دربارۀ شباهتهای وی به انبیا و مفهوم و مدلول اینگونه روایات آمده است (ص۱۷۷ تا ۳۳۰)، ناشر: المؤسسة الاسلامیه العامه للتبلیغ و الارشاد، قم)

[5] محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۲۰۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]