بحث:رابطه مصحف فاطمه یا کتاب‌هایی مثل جفر با علم معصوم چیست؟ (پرسش)
کتاب راه انتقال علوم به امامان(علیهم السلام
- امامان معصوم(علیهم السلام) همواره بر این حقیقت پای فشرده اند که دانش آنان از پدرانشان و سرانجام از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) به ارث رسیده است و بخشی از این انتقال به کمک صحیفه‌هائی همچون "جفر" و "جامعه" و مصحف فاطمه(سلام الله علیها) صورت پذیرفته است.[۱] در روایات فراوانی که در آنها سخن از منابع علم امامان(علیهم السلام) به میان آمده است، نام و اوصاف برخی از این کتب به چشم می خورد که هر یک حاوی پاره‌ای از علوم غیبی‌اند.[۲] در ذیل به بررسی این سه مورد می پردازیم.
جفر و چیستی آن
- این کتاب یکی از معروفترین منابع[۳] و کتب نزد امامان(علیهم السلام) است.[۴] جفر به معنای مخزنی از چرم است، حاوی علوم انبیا و اوصیاء و گذشتگان از بنی اسرائیل.[۵] این کتاب از نشانه ها و اختصاصات امامت بوده[۶] و اکنون نزد امام زمان(علیه السلام) است.[۷]
محتوای جفر بر اساس روایات
- روایات[۸] محتوای خاصی برای این کتاب بیان کرده اند مانند:
- جفر حاوی "عِلْمُ الأَوَّلِينَ وَ الاخِرِين" است: امام صادق(علیه السلام) برای ابوحمزۀ ثمالی جریان مفصل الواح حضرت موسی(ع) بعد از رحلتش و نحوه رسیدن آن به دست مبارک پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) و کیفیت فراگیری امیرالمؤمنین(علیه السلام) محتویات آنها را بیان داشته و در پایان می‌فرماید:[۹] «رسول خدا(صلی الله علیه و آله) به امیرالمؤمنین(علیه السلام) امر فرمود که الواح را استنساخ نماید، و ایشان آنها را در پوست گوسفندی نوشت و آن جفر است و در آن است علم اولین و آخرین، و آن نزد ماست و ... .»[۱۰]
- جفر را شامل "عِلْمِ الْمَنَايَا وَ الْبَلَايَا وَ الرَّزَايَا وَ عِلْمِ مَا كَانَ وَ مَا يَكُونُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَة"[۱۱] معرفی می‌نمایند:[۱۲] در روایتی سدیر صیرفی می گوید:[۱۳] من و مفضل بن عمر و داوود بن کثیر رقی و ابوبصیر و ابان بن تغلب بر مولایمان امام صادق(علیه السلام) وارد شدیم (...) سپس فرمودند: «وای بر شما، من امروز صبح در کتاب جفر نگریستم و آن کتابی است مشتمل بر علم منایا و بلایا و رزایا و علم آنچه در گذشته بوده و آنچه در آینده تا روز قیامت به وقوع خواهد پیوست، که خداوند مخصوص گردانیده به آن محمد(صلی الله علیه و آله) و ائمه(علیهم السلام) بعد از وی را.»[۱۴]
- برخی از روایات دیگر جفر را حاوی "جَمِيع الْعُلُوم" وصف می‌کنند: حسن بن فضال نقل می کند امام رضا(علیه السلام) فرمودند:[۱۵] امام نشانه هایی دارد ... و جفر اکبر و جفر اصغر که جمیع علوم در آنهاست نزد وی است.»[۱۶]
- برخی از روایات هم جفر را شامل "عِلْمُ النَّبِيِّينَ وَ الْوَصِيِّينَ وَ عِلْمُ الْعُلَمَاءِ الَّذِينَ مَضَوْا مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ"[۱۷] دانسته‌اند:[۱۸] ابوبصیر می گوید بر امام صادق(علیه السلام) وارد شده عرض کردم:[۱۹] فدایت شوم سؤالی دارم، آیا کسی در اینجا هست که سخنم را بشنود؟ امام صادق(علیه السلام) پرده بین خود و اتاق دیگر را بالا زده و درون آن را نگریسته و فرمودند: ای ابو محمد از آنچه در نظر داری سؤال نما. عرض کردم: فدایت شوم، شیعیانت حدیثی نقل می‌نمایند که رسول خدا(صلی الله علیه و آله) به علی(علیه السلام) بابی تعلیم نمود که از آن، هزار باب گشوده می‌شود؟ امام صادق(علیه السلام) فرمود: ای ابو محمد، پیامبر(صلی الله علیه و آله) به علی(علیه السلام) هزار باب آموخت که از هر بابش هزار باب گشوده می‌شود ... سپس مدتی سکوت نموده و بعد فرمود: همانا جفر نزد ماست و آنان چه می‌دانند که جفر چیست. پرسیدم: جفر چیست؟ فرمود: ظرفی از پوست‌های دباغی شده است که در آن علم انبیاء و اوصیاء و علم علمای گذشته بنی اسرائیل وجود دارد.»[۲۰]
چیستی جامعۀ علی(علیه السلام)
- جامعه کتابی است مخصوص علی(علیه السلام) به طول هفتاد زراع و در آن کلیۀ حوادث عالم تا پایان به طریق رمز نوشته شده است و اولاد آن حضرت به آن کتاب حکم می‌کنند.[۲۱] از این کتاب با نام صحیفۀ علی(علیه السلام) یا کتاب علی(علیه السلام) نیز یاد می شود.[۲۲] این کتاب بعد از امیرالمؤمنین(علیه السلام) به امامان بعدی یکی پس از دیگری منتقل شده و اکنون نزد امام زمان(علیه السلام) است.[۲۳]
روایات دربارۀ جامعه
- روایاتی در این زمینه وارد شده است[۲۴] مانند: ابوبصیر از امام صادق(علیه السلام) روایت می کند که حضرت فرمودند:[۲۵] «ای ابومحمد! جامعه نزد ما است و آنها چه می‌دانند جامعه چیست؟» عرض کردم: "قربانت گردم! جامعه چیست؟" فرمود: «صحیفه‌ای است با طول هفتاد ذرع به ذرع رسول خدا(صلی الله علیه و آله) و املای آن حضرت از دهان مبارکش و دست خط علی(علیه السلام). هر حلال و حرام و هر چیزی که مردم به آن نیاز داشته باشند؛ حتی دیه خراش‌های کوچک، در آن است.» امام با دستش به من زد و فرمود: ای ابومحمد! به من اجازه می‌دهی؟ عرض کردم: قربانت گردم من در اختیار شما هستم. هرچه می‌خواهید بکن. حضرت همچون کسی که خشمگین است، دست مرا نیشگون گرفت و فرمود: حتی دیه این، عرض کردم: به خدا این علم است. فرمود: این علم است؛ ولی نه همه علم.»[۲۶]
چیستی مصحف فاطمه(سلام الله علیها) و محتوای آن
- از دیگر منابع معرفتی اهل بیت(علیهم السلام) که دربردارندۀ اخبار غیبی و وقایع نسبت به زمان آینده است و توسط جبرئیل بعد از رحلت پیامبر(صلی الله علیه و آله) عرضه و توسط امیرالمؤمنین(علیه السلام) نگاشته شده است مصحف حضرت زهرا(سلام الله علیها) است.[۲۷] این کتاب نیز مانند جفر و جامعه جزء میراث انحصاری امامان(علیهم السلام) است.[۲۸] بر اساس روایات[۲۹] این کتاب حاوی علوم بسیار است که نزد امامان(علیهم السلام) موجود است. با استفاده از روایات از مجموع مواردی که در این کتاب وجود دارد عبارتند از: مقام عظیم پیامبر(صلی الله علیه و آله)، آیندۀ ذریۀ حضرت زهرا(سلام الله علیها)، حوادثی که رخ خواهد داد و اینکه احکام شرعی و نیز چیزی از قرآن در آن نیست و ... .[۳۰]
- حماد بن عثمان می گوید: از امام صادق(علیه السلام) پرسیدم مصحف فاطمه(سلام الله علیها) چیست؟ فرمود: هنگامی که خداوند متعال پیامبرش را قبض روح فرمود، آنچنان حزن شدیدی بر فاطمه(سلام الله علیها) وارد شد که جز خدا نمی‌داند. پس خداوند فرشته‌ای را نزد او فرستاد که غمش را تسلیت داده با او سخن گوید، او نزد امیرالمؤمنین(علیه السلام) شکایت نمود، آن حضرت فرمود: هرگاه آن را احساس نموده و صدا را شنیدی به من بگو. پس فاطمه(سلام الله علیها) او را از آمدن فرشته آگاه گردانید. پس امیرالمؤمنین(علیه السلام) تمامی آنچه را که می‌شنید، می‌نوشت تا آنکه از آن مصحفی پدید آمد. سپس فرمود: آگاه باش که در آن هیچ چیزی از حلال و حرام نیست، ولی در آن علم همۀ چیزهایی است که در آینده واقع خواهد شد.[۳۱] و یا در روایت دیگری از ایشان آمده است:[۳۲] «و اما مصحف فاطمه(سلام الله علیها) حوادث آیندۀ روزگار و اسامی پادشاهان روی زمین تا قیامت در آن است.»[۳۳]
- روایات در مورد جامعه و مصحف فاطمه(سلام الله علیها) به مقداری است که مورد تایید علمای اهل سنت نیز قرار گرفته است.[۳۴]
- نتیجه اینکه سه کتاب جفر و جامعه و مصحف حضرت زهرا(سلام الله علیها) از جمله منابع علوم امامان(علیهم السلام) هستند.
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ر.ک. عسکری امام خان، منشأ و قلمرو علم امام، فصل پنجم، صفحه؟؟؟؛ افتخاری، سیدابراهیم، بررسی مقایسه ایی شئون امامت در مکتب قم و بغداد، ص 62 ـ 66؛ شیخ زاده، قاسم علی، رابطۀ علم غیب امام حسین(علیه السلام) و حادثۀ عاشورا، ص 67 ـ 71؛ نیرومند، رضا، مرتضوی، سیدمحمد، محمدزاده، الهام، رابطۀ الهام و تحدیث در علم امامان شیعه، ص 140؛ پارسانسب، گل افشان، پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها)، ص 38
- ↑ ر.ک. بخارایی زاده، سیدحبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل، کتاب و سنت، ص 163 ـ 170
- ↑ ر.ک. افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائرالدرجات، ص 44 ـ 50
- ↑ ر.ک. بخارایی زاده، سیدحبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل، کتاب و سنت، ص 163 ـ 170
- ↑ ر.ک. خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج 2، ص 392 ـ 396؛ عرفانی، محمدنظیر، بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص 183
- ↑ ر.ک. غلامی، اصغر، آفاق علم امام در الکافی، صفحه؟؟؟
- ↑ ر. ک. سبحانی، سیدمحمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص 99 ـ 130؛ باقری، سیدمحمد فائز، بررسی علم اولیای الهی، ص 116 ـ 129
- ↑ ر.ک. شیرازی، سیدمحمد(سلطان الواعظین)، شب های پیشاور، ص 214 ـ 215؛ نمازی شاهرودی، علی، علم غیب، ص 110؛ امینی، ابراهیم، علم امام از دیدگاه احادیث، صفحه؟؟؟؛ خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج 2، ص 392 ـ 396؛ سبحانی، سیدمحمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص 99 ـ 130؛ گنجی، حسین، امام شناسی، ج 1، ص 172؛ بیابانی اسکویی، محمد، امامت، ص 147؛ باقری، سیدمحمد فائز، بررسی علم اولیای الهی، ص 116 ـ 129؛ عسکری امام خان، منشأ و قلمرو علم امام، فصل پنجم، صفحه؟؟؟؛ رستمی، محمدزمان، آل بویه، طاهره، علم امام، صفحه؟؟؟؛ عرفانی، محمدنظیر، بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص 183؛ مطهری، منصف علی، علم ائمه از نظر عقل و نقل، ص 66؛ شیخ زاده، قاسم علی، رابطۀ علم غیب امام حسین(علیه السلام) و حادثۀ عاشورا، ص 67 ـ 71؛ افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائرالدرجات، ص 44 ـ 50
- ↑ صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۱۹۴
- ↑ ر.ک. بخارایی زاده، سیدحبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل، کتاب و سنت، ص 163 ـ 170؛ افتخاری، سیدابراهیم، بررسی مقایسه ایی شئون امامت در مکتب قم و بغداد، ص 62 ـ 66
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ج 2، ص 353
- ↑ ر.ک. نمازی شاهرودی، علی، علم غیب، ص 110
- ↑ طوسی، محمد بن حسن، الغیبة للحجة، ص 167
- ↑ ر.ک. بخارایی زاده، سیدحبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل، کتاب و سنت، ص 163 ـ 170؛ افتخاری، سیدابراهیم، بررسی مقایسه ایی شئون امامت در مکتب قم و بغداد، ص 62 ـ 66
- ↑ حرعاملی، محمد بن حسن، اثبات الهداة بالنصوص و المعجزات،ج ۵ ،ص ۳۴۴
- ↑ ر.ک. بخارایی زاده، سیدحبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل، کتاب و سنت، ص 163 ـ 170
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 1، ص 239
- ↑ ر.ک. بخارایی زاده، سیدحبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل، کتاب و سنت، ص 163 ـ 170
- ↑ كلینی، قم، نشر دارالحدیث ، ج۱ ،ص 239
- ↑ ر.ک. مظفر، محمدحسین، پژوهشی در باب علم امام، ص 79 ـ 82؛ بخارایی زاده، سیدحبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل، کتاب و سنت، ص 163 ـ 170؛ رستمی، محمدزمان، آل بویه، طاهره، علم امام، صفحه؟؟؟؛ پارسانسب، گل افشان، پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها)، ص 38
- ↑ ر.ک. شیرازی، سیدمحمد(سلطان الواعظین)، شب های پیشاور، ص 214 ـ 215
- ↑ ر.ک. خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج 2، ص 392 ـ 396؛ سبحانی، سیدمحمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص 99 ـ 130؛ افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائرالدرجات، ص 44 ـ 50؛ باقری، سیدمحمد فائز، بررسی علم اولیای الهی، ص 116 ـ 129؛ اکبری راد، طیبه، جمشیدی، فاطمه، بررسی مفهوم علم و کیفیت انتقال آن در احادیث، ص 98
- ↑ ر.ک. سبحانی، سیدمحمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص 99 ـ 130
- ↑ ر.ک. مظفر، محمدحسین، پژوهشی در باب علم امام، ص 79 ـ 82؛ هاشمی، سیدعلی، ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی، ص 191 ـ 195؛ بیابانی اسکویی، محمد، امامت، ص 147؛ عسکری امام خان، منشأ و قلمرو علم امام، فصل پنجم، صفحه؟؟؟؛ رستمی، محمدزمان، آل بویه، طاهره، علم امام، صفحه؟؟؟؛ افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائرالدرجات، ص 44 ـ 50؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ش 45، ص 306؛ عرفانی، محمدنظیر، بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص 183؛ مطهری، منصف علی، علم ائمه از نظر عقل و نقل، ص 66؛ شیخ زاده، قاسم علی، رابطۀ علم غیب امام حسین(علیه السلام) و حادثۀ عاشورا، ص 67 ـ 71
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 1، ص 239
- ↑ ر.ک. خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج 2، ص 392 ـ 396؛ گنجی، حسین، امام شناسی، ج 1، ص 172؛ باقری، سیدمحمد فائز، بررسی علم اولیای الهی، ص 116 ـ 129؛ رنجبر، جواد، کنکاشی در کیفیت علم و سرچشمه های علم امام، صفحه؟؟؟؛ عسکری امام خان، منشأ و قلمرو علم امام، فصل پنجم، صفحه؟؟؟
- ↑ ر.ک. خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج 2، ص 392 ـ 396؛ سبحانی، سیدمحمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص 99 ـ 130
- ↑ ر.ک. افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائرالدرجات، ص 44 ـ 50
- ↑ ر.ک. مظفر، محمدحسین، پژوهشی در باب علم امام، ص 79 ـ 82؛ نمازی شاهرودی، علی، علم غیب، ص 110؛ خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج 2، ص 392 ـ 396؛ سبحانی، سیدمحمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص 99 ـ 130؛ هاشمی، سیدعلی، ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی، ص 191 ـ 195؛ گنجی، حسین، امام شناسی، ج 1، ص 172؛ شاکر، محمدتقی، منابع علم امام در قرآن، فصلنامه امامت پژوهی، ش 6، ص 179؛ بیابانی اسکویی، محمد، امامت، ص 147؛ رستمی، محمدزمان، آل بویه، طاهره، علم امام، صفحه؟؟؟؛ شیخ زاده، قاسم علی، رابطۀ علم غیب امام حسین(علیه السلام) و حادثۀ عاشورا، ص 67 ـ 71
- ↑ ر.ک. سبحانی، سیدمحمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص 99 ـ 130؛ افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائرالدرجات، ص 44 ـ 50
- ↑ ر.ک. بخارایی زاده، سیدحبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل، کتاب و سنت، ص 163 ـ 170؛ بیابانی اسکویی، محمد، امامت، ص 147؛ عسکری امام خان، منشأ و قلمرو علم امام، فصل پنجم، صفحه؟؟؟؛ موسوی، سیدعلی، تبیین و گسترۀ علم امام از دیدگاه علامۀ طباطبایی و امام خمینی، ص 45
- ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج ۲۶، ص ۱۸، ح ۱
- ↑ ر.ک. نمازی شاهرودی، علی، علم غیب، ص 110
- ↑ ر.ک. بخارایی زاده، سیدحبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل، کتاب و سنت، ص 163 ـ 170
فعلا در بحث بماند
پاسخ آقای باقری
- ویژگی‌های کتاب علی S
- ۱. املاء رسول خدا a و خط علی S: احادیث فراوانی به این ویژگی که کتاب علی به املاء رسول خدا a و دستخط علی S بوده، تصریح دارند؛ از باب نمونه: کلینی و صفّار به سند متصل از بکر بن کرب صیرفی روایت می‌کنند که گفت: شنیدم امام صادق S می‌فرمود: «اما و اللّه إنّ عندنا کتابا املاء رسول الله a و خطّ علی...» [۱]. «صحیفة طولها سبعون ذراعا بذراع رسول الله a املاه من فلق فیه و خطّه علی S بیمینه...» [۲]
- ۲. جامعیت کتاب علی S: مهمترین ویژگی کتاب علی S جامعیت آن می‌باشد. نوشته‌های امام S جامع و دربردارنده تمام نیازهای امت اسلام و جامعه بشری در هر عصر و نسل و زمان و مکانی بوده و هست. به این مطلب در احادیث فراوانی که از امامان معصوم (ع) به ما رسیده، تصریح شده است. عبداللّه بن میمون قدّاح از امام صادق S چنین روایت می‌کند: «فی کتاب علی S کل شیء یحتاج الیه الناس حتی أرش الخدش و الهرش» [۳] خلیل در کتاب العین، خدش را به معنای پارگی پوست، کم یا زیاد و هرش را به معنای خراش (خاراندن بدن با ناخن) دانسته است. [۴]
- «یا فضیل عندنا کتاب علی سبعون ذراعا ما علی الارض شی ء یحتاج الیه الاّ و هو فیه حتی أرش الخدش...» [۵] شیخ کلینی به سند متصل و صحیح از ابوعبیده روایت می‌کند که امام صادق S در پاسخ به این پرسش که جامعه چیست؟ فرمود: «تلک صحیفة طولها سبعون ذراعا... فیها کل مایحتاج الیه الناس الیه و لیس من قضیة الاّ و هی فیها حتی أرش الخدش...». بخاری در صحیح به سند متصل از ابوجحیفه روایت می‌کند که می‌گوید: به علی گفتم آیا نزد شما کتابی است؟ فرمود: نه، مگر کتاب خدا یا فهمی که به مرد مسلمانی عطا شده باشد، یا آنچه در این صحیفه است. گفتم: در صحیفه چیست؟ فرمود: دیه، آزادی اسیر و این که مسلمان به کافر کشته نمی‌شود.
- حدیث مناهی: مفصل‌ترین حدیثی که از کتاب علی S به صورت حدیثی واحد در کتب حدیثی شیعه موجود است و برخی از مضامین آن در کتب حدیثی اهل سنت نیز آمده است، حدیث مناهی می‌باشد که مشتمل بر حدود صد و پنجاه حکم از احکام طهارت، نماز، مسائل مربوط به خانواده، خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها، احکام تجارت و معاملات، مسائل اخلاقی، قرآنی و... می‌باشد. [۶]
- ۳. جاوید ماندن: جاوید ماندن، از ویژگی‌های جالب توجه و نکته‌ای زیباست که درباره کتاب علی S در کلام و سخن امامان معصوم (ع) تعبیر شده است. تعبیر به ماندگاری کتاب علی و تازه و جاوید بودن آن نشانه حقیقتی است انکارناپذیر؛ زیرا وقتی قرار باشد اثری از آثار رسول خدا a و نوشته‌ای از امیرمؤمنان برای همه امامان پایدار بماند، طبیعتا باید تازه بماند و گذشت روزگار آن را کهنه نگرداند. شیخ کلینی به چند طریق از حسن بن محبوب و او از علی بن رئاب از ابوبصیر روایت می‌کند که درباره برخی مسائل ارث از امام صادق S پرسیدم، فرمود: آیا کتاب علی را برایت بیرون بیاورم؟ گفتم: مگر کتاب علی S کهنه و مندرس نشده است. فرمود: کتاب علی کهنه نشده، سپس کتاب والا منزلتی را بیرون آورد... [۷] امام پاسخ داد: املاء رسول خدا a که علی آن را به دست خویش نوشته است. ابوبصیر گوید: گفتم این کهنه نشده است؟ امام فرمود: چه چیز آن را کهنه کند؟ گفتم: فرسوده نشده؟ امام فرمود: چه چیز آن را فرسوده کند؟ [۸]
- ۴. کتاب علی، از اسرار امامت: از احادیث فراوانی استفاده می‌شود که کتاب علی S از مواریث امامت به شمار می‌رفته است؛ از این رو امامان (ع) آن را به هر کسی نشان نمی داده‌اند و به طبع در اختیار هر کس همه کتاب یا بخش‌هایی از آن را قرار نمی داده‌اند و تنها افراد خاص و مورد اعتماد از شیعه و سنّی موفق به زیارت آن شده‌اند. در بسیاری از احادیث امامان (ع) تعبیر به “عندنا” فرموده‌اند. این تعبیر در اختصاص کتاب به آن بزرگواران ظهور دارد [۹]. و در برخی از احادیث تصریح شده که از صفات امام این است که جامعه (کتاب علی S) نزد او باشد. مانند حدیثی که حسن بن علی فضال از امام رضا S درباره صفات امام S روایت کرده است. [۱۰] مصحف فاطمه (س): هر نوشته‌ای را که بین دو جلد جمع‌آوری شده باشد، مصحف مینامند. از این رو به هر کتابی میتوان مصحف گفت. در صدر اسلام به قرآن نیز مصحف گفته میشد [۱۱] در منابع اسلامی از کتبی یاد شده است که اختصاص به معصومین S داشته است و آنان از محتوای آن کتب باخبر بوده‌اند. مانند کتاب علی S، مصحف علی و مصحف فاطمه (س).
- در این منابع از کتاب اخیر به نام‌های مصحف فاطمه، صحیفه فاطمه و کتاب فاطمه یاد شده است. [۱۲] روایات مرتبط با این مصحف کم نیست. برخی از این روایات از حیث سند ضعیف‌اند، ولی دسته دیگری از این روایات از جهت سند صحیح هستند و میتوان به اصل وجود چنین کتابی یقین پیدا کرد، هرچند که در جزئیات، این روایات باهم اختلاف دارند.
- ↑ کافی، ج ۱، ص ۲۹۷، ح ۶؛ بصائر الدرجات، ص ۱۷۴، ح ۷.
- ↑ کافی، ج ۱، ص ۲۹۵، ح ۱؛ بصائر الدرجات، ص ۱۶۲.
- ↑ بصائر الدرجات، ص ۱۶۸ و ۱۸۵؛ بحار الأنوار، ج ۲۶، ص ۳۵ و ۵۰.
- ↑ ترتیب کتاب العین، ص ۲۱۵.
- ↑ بصائر الدرجات، ص ۱۶۷، ح ۱
- ↑ من لایحضره الفقیه، ج ۴، ص ۱۸ ۳؛ امالی صدوق، ص ۴۲۲، مجلس ۶۶.
- ↑ کافی، ج، ص ۱۱۹
- ↑ بصائر الدرجات، ص ۱۶۴.
- ↑ همان، ص ۱۶۴
- ↑ عیون اخبارالرضا، ج ۲، ص ۱۹۲؛ من لایحضره الفقیه، ج ۴، ص ۴۱۸ و... .
- ↑ لسان العرب، ج ۹، ص ۱۸۶.
- ↑ ابن بابویه قمی، الامامة و التبصرة، ص ۱۲ .