بنی‌زعبل

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

بنی‌زعبل از شاخه‌های قبیله بزرگ مذحج و از نسل زعبل بن کعب بن عمرو بن علة بن جلد بن مالک (مذحج) بن ادد اند[۱]. فرزندان زعبل به قبیله عموزادگان خود - بنی حارث بن کعب - پیوستند و نسب از آنان گرفتند[۲]. شاید از همین رو است که در برخی منابع از آنها در شمار بنی حارث بن کعب یاد شده است[۳]. ابن عبد ربه نیز از زعبل به عنوان بطنی در بنی حارث بن کعب یاد کرده و آورده: زعبل مردی شریف بود و وی، همان کسی است که درباره‌اش گفته شده که «لایکلم زعبل؛ زعبل سخن نمی‌گفت»[۴].

زعبلی‌ها در دوران پیش از اسلام، همراه با بنی حارث بن کعب و دیگر طوایف این قبیله در یمن و به طور خاص نجران اقامت داشتند؛ اما پس از ظهور اسلام و انجام فتوحات اسلامی، برخی از ایشان به مناطقی همچون کوفه کوچیدند[۵]. از مهمترین حوادث ایام جاهلی این طایفه می‌توان به همراهی زعبل با حماس و قنان و دیگر طوایف بنی حارث بن کعب در غارت هوازن در "یوم السلف" (از مخالیف یمن) اشاره کرد[۶]. حضور در در "یوم کلاب الثانی" هم از دیگر وقایع مهم دوران جاهلی این شاخه از مذحج به شمار رفته است[۷]. از زعبل و نقش آنان در حوادث و رخدادهای دوران اسلامی خبر چندانی در دست نیست اما در برخی منابع از محمد بن عتبه زعبلی کوفی به عنوان یکی رجال شیعی این قوم و از اصحاب و روات امام صادق(ع) نام برده شده است[۸].[۹]

منابع

پانویس

  1. ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۶.
  2. ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۶.
  3. ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۱۰، ص۲۶۷؛ عمر رضا کحاله، معجم قبائل العرب، ج۲، ص۴۷۳. ابن کلبی در کتابش از "رُعَیل بن حارث بن کعب" سخن به میان آورده که شاید مراد همان زعبلی باشد که در آثار برخی دیگر علما از آن به عنوان یکی از فرزندان بنی حارث بن کعب نام برده شده است. (هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۲۸۷)
  4. ابن عبد ربه، العقد الفرید، ج۳، ص۳۴۴.
  5. ر.ک: شیخ طوسی، رجال، ص۲۹۱.
  6. ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۱۲، ص۲۷۵. این حمله که شدت آن بیشتر متوجه قبیله بنی‌عامر بود، به همت شجاعانی چون عمیر و معقل، به شکست بنی‌عامر ختم شد. (ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۱۲، ص۲۷۵-۲۷۶).
  7. ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۱۶، ص۴۸۹.
  8. شیخ طوسی، رجال، ص۲۹۱.
  9. حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.