بنی صبح بن ناشره

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

بنی صُبّح در شمار قبایل قحطانی[۱] و از شاخه‌های قبیله مذحج هستند که نسب از صبح بن ناشرة بن ابیض بن کنانة بن مسلیة بن عامر بن عمرو بن علة بن جلد بن مالک (مذحج) بن ادد می‌برند[۲]. صبح و برادرش ثعلبه از مادری به نام حباب بنت الاعمی بن منبه بن کنانه، تولد یافتند و بدین جهت به "بنی حبابه" شناخته می‌شدند[۳]. طایفه صُبّح، خود، دارای بیوت متعدد و افراد بسیار بود[۴]. از جمله رجال معروف جاهلی آنان می‌توان از ابی بن ربیعة بن صبح از تک‌سواران این قوم در جاهلیت[۵] و برادرش طرفة بن ربیعه از شعرای معروف این طایفه[۶] و عبد ودّ بن جابر بن صبح معروف به "فارس الاغراض"[۷] نام برد. عامر بن اسماعیل بن عامر -از فرماندهان دولت عباسی[۸]، و قاتل مروان بن محمد معروف به مروان حمار - آخرین خلیفه اموی -[۹] و پسرش یحیی بن عامر[۱۰]، از جمله رجال و شخصیت‌های مشهور این قوم در دوره اسلامی به شمار آمده‌اند.[۱۱]

منابع

پانویس

  1. قلقشندی، نهایة الارب فی معرفة انساب العرب، ج۱، ص۳۱۲؛ عمر رضا کحاله، معجم قبائل العرب، ج۲، ص۶۳۰.
  2. هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۲۸۷؛ ابن عبد ربه، العقد الفرید، ج۳، ص۳۴۵.
  3. ابن عبد ربه، العقد الفرید، ج۳، ص۳۴۵؛ سمعانی، الانساب، ج۴، ص۳۵. نیز ر.ک: هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۲۸۷-۲۸۸. البته در نسخه مراجعه شده این کتاب (تحقیق ناجی حسن، بیروت، عالم الکتب) در شرح حال "حارث بن ثعلبة بن ناشره" (ص۲۸۸) نام این زن، "جنایه" و در قسمت ذکر نام فرزندان ناشرة بن ابیض (ص۲۸۷) از وی با نام "کنانة بنت الأعمی بن منبه بن کنانه" نام برده شده، که هر دوی آنها اشتباه تصحیفی یا تایپی است و صحیح آن، همان‌گونه که در برخی منابع به نقل از ابن کلبی آمده، "حبابه" است. (ر.ک: دار قطنی، المؤتلف و المختلف، ج۲، ص۸۲۰؛ سمعانی، الانساب، ج۴، ص۳۵) قلقشندی هم از این زن با نام حبابه بنت حارث بن ثعلبه یاد کرده است. (قلقشندی، نهایة الارب فی معرفة انساب العرب، ج۱، ص۲۲۶)
  4. هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۲۸۷.
  5. هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۲۸۷-۲۸۸؛ ابن درید، الاشتقاق، ج۱، ص۴۰۱؛ ابن عبد ربه، العقد الفرید، ج۳، ص۳۴۵. عمرو بن معدی کرب، ضمن شعری در وصف او سروده است: تَمَنَّانِي لِتَقُلَني أُبيٌّ *** نَعَامَةَ قَفْرَةٍ بَغَتْ المبِيضَا و نیز گفته: وابن صُبّح سَادِراً يُوعِدُني *** مَا لَهُ ما عِشْتُ في النَّاسِ مُجِيرُ (هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۲۸۷-۲۸۸)
  6. هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۲۸۸.
  7. هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۲۸۸.
  8. بلاذری، انساب الاشراف، ج۴، ص۱۰۴؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۲۵، ص۳۰۸-۳۰۹؛ ابن عبد ربه، العقد الفرید، ج۳، ص۳۴۵.
  9. بلاذری، انساب الاشراف، ج۴، ص۱۰۴؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۴؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۲۵، ص۳۰۹.
  10. ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۴. یحیی از عباسیان متعصب دستگاه عباسی بود که به جهت مخالفت با بخشنامه مأمون به عمال حکومتی در سال ۲۰۱ هجری مبنی بر طرد لباس سیاه (لباس رسمی عباسیان) و پوشش لباس سبز (لباس رسمی علویان)، در خراسان به دار آویخته شد. (ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۴)
  11. حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.