ثعلبة بن سعیه
آشنایی اجمالی
وی از تیره بنی‌هَدل (هَذل) و یهودی است، ولی از بنو قریظه و بنو نضیر نیست، بلکه پسر عموی آنان است[۱]. نام پدرش «یامین»[۲] و برادرش «اسید» است[۳]. وی با برادرش اسید و اسد بن عبید در جاهلیت از وابستگان بنو قریظه بودند. سپس آنان در حالی که جوان بودند اسلام آوردند و بعدها از بزرگان اسلام شدند[۴]. هنگامی که عبدالله بن سلام و «ثعلبة بن سعیه» و «اسید بن سعیه» اسلام آوردند، یهودیان گفتند: اهل کفر به محمد ایمان نمی‌آورند و از او پیروی نمی‌کنند، مگر بدترین افراد ما. اگر آنان بهترین ما بودند، دین پدرانشان را ترک نمی‌کردند تا به غیر دین آنان بپیوندند [۵]. آیه ﴿لَيْسُوا سَوَاءً مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ أُمَّةٌ قَائِمَةٌ يَتْلُونَ آيَاتِ اللَّهِ آنَاءَ اللَّيْلِ وَهُمْ يَسْجُدُونَ﴾[۶]، ﴿يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَأُولَئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ﴾[۷]. در این باره نازل شد[۸]. ابن اثیر[۹] اسلام آوردن آن سه نفر را در یک زمان درست نمی‌داند و می‌گوید: آن دو نفر، بعد از عبدالله بن سلام، اسلام آوردند. ثعلبه گوید: هنگامی که یهود بنی قریظه محاصره شدند، آن حضرت فرمود: «ای بنی قریظه، اسلام بیاورید که جان و مالتان در امان است». ثعلبه گوید: چندین سال بود که در شام خبر ظهور پیامبر را از ابن هیبان یهودی شنیده بودم[۱۰]. ثعلبه به قومش گفت: این همان مردی است که ابن هیبان برای ما وصف کرده است[۱۱]. در جریان محاصره بنو قریظه، آنان بر داوری سعد بن معاذ راضی شدند[۱۲] که هر آنچه حکم کند، بپذیرند. ثعلبه به همراه برادرش پیش از داوری سعد، اسلام آورد و خون و مالش حفظ شد[۱۳]. او از کسانی بود که بشارت اسلام ریحانه، دختر شمعون، از یهود بنی قریظه را به رسول خدا (ص) داد[۱۴] و در حیات آن حضرت درگذشت[۱۵].[۱۶]
جستارهای وابسته
- بنی‌هَدل (قبیله)
- اسید بن سعیه (برادر)
منابع
پانویس
- ↑ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۳، ص۷۱۹؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۴۶۸.
- ↑ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۱، ص۴۹۳؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۴۶۸.
- ↑ ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۴۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۱۹.
- ↑ ابن کثیر، البدایة و النهایه، ج۲، ص۳۷۹.
- ↑ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۲، ص۸۷؛ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۱، ص۴۹۳؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۴۶۸.
- ↑ «آنان برابر نیستند؛ از اهل کتاب گروهی برخاستگانند که در طول شب آیات خداوند را تلاوت می‌کنند در حالی که سر به سجده دارند» سوره آل عمران، آیه ۱۱۳.
- ↑ «به خداوند و روز بازپسین ایمان دارند و به کار شایسته فرمان می‌دهند و از کار ناشایست باز می‌دارند و به کارهای خیر می‌شتابند و آنان از شایستگانند» سوره آل عمران، آیه ۱۱۴.
- ↑ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۱، ص۴۹۳؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۲۸۵.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۴۶۸.
- ↑ شیبانی، الجامع الکبیر، ج۱، ص۲۶۲؛ ابن ابی حاتم، الجرح و التعدیل، ج۲، ص۴۶۲.
- ↑ ر. ک: ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۲۲۷ و ۲۲۸.
- ↑ طبری، تاریخ، ج۲، ص۵۸۵؛ همو، جامع، ج۲۱، ص۱۸۳؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۴۶۸.
- ↑ ابن حبان، الثقات، ج۱، ص۲۷۶؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۲۸۵.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۸، ص۱۴۶.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۲۸۵؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۴۶۸.
- ↑ مرادی‌نسب، حسین، مقاله «ثعلبة بن سعیه»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۳۱۶.