حارث بن اوس بن رافع اشهلی

آشنایی اجمالی

وی فرزند اوس بن رافع بن امرئ القیس بن زید، از تیره بنی عبدالاشهل، از قبیله اوس است^[۱]، هرچند برخی او را از تیره‌ای از بنی عمرو بن عوف، از قبیله اوس دانسته‌اند^[۲]. در نام پدر او به «اوس»، «انس» و «اشیم»، اختلاف کرده‌اند. به همین سبب تراجم نویسان سه تا چهار مدخل جداگانه به نامه‌ای ذیل آورده‌اند: حارث بن اوس انصاری^[۳]، حارث بن اوس بن رافع^[۴]، حارث بن اشیم بن رافع^[۵]، حارث بن انس ابوالحیسر بن رافع^[۶] و حارت بن اوس^[۷]. به احتمال قوی اشتباه از نساخ در تصحیف «اوس» به «انس» و «اشیما» بوده است. در حالی که همه نام‌ها متعلق به یک نفر است. در حقیقت تراجم نویسان به تبعیت از ابن منده و ابونعیم مدخل‌های جداگانه‌ای آورده‌اند. در عین حال ابن اثیر در مدخل «حارث بن اوس انصاری» گوید: ابن منده و ابونعیم، حارث بن اوس را چند نفر می‌دانند:

حارث بن اوس بن معاذ؛
حارث بن اوس بن نعمان (یعنی به جدش نسبت داده شده است)؛
حارث بن اوس بن رافع؛
حارث بن اوس.

برخی آنان را یک نفر دانسته‌اند؛ زیرا نفر اول، برادرزاده سعد بن معاذ است که از تیره بنوعبدالاشهل است و در غزوه بدر حضور داشت، و در اُحد به شهادت رسید، اگرچه برخی گفته‌اند که او تا غزوه خندق زنده بود و سعد بن معاذ او را برای کشتن کعب بن اشرف فرستاد^[۸] و او همان حارث بن اوس بن نعمان است که به جدش نسبت داده شده است. این دو را از قبیله نجار دانسته‌اند. سپس ابن اثیر^[۹] افزوده است، این سخن که آنان از بنی نجار خزرجی باشند، درست نیست؛ زیرا آنان اوسی‌اند. به هر روی حارث بن اوس در اینجا، کسی جز حارث بن اوس، برادرزاده سعد بن معاذ است که مدخل جداگانه‌ای دارد. وی در غزوه بدر حضور داشت^[۱۰] و در غزوه أحد، یکی از تیراندازان (در جبل الرماة) بود. وقتی دید تیراندازان برای جمع‌آوری غنایم سنگرهای خود را ترک می‌کنند، گفت: ای قوم، پیمان خود را با رسول خدا (ص) به یاد آورید و از فرمانده خود (عبدالله بن جبیر) اطاعت کنید ^[۱۱]. وی مقابل مشرکان قریش ایستادگی کرد تا به شهادت رسید^[۱۲].^[۱۳]

جستارهای وابسته

منابع

مرادی نسب، حسین، مقاله «حارث بن اوس بن رافع اشهلی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲

پانویس

↑ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۷۵۴؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۳، ص۲۷۲؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۹۰؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۵۹.
↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۵۹.
↑ ابونعیم، معرفة الصحابه، با قید الأشهلی، ج۲، ص۷۵۲؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۹۰.
↑ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۷۵۳؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۰۹؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۵۸.
↑ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۷۵۳؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۰۹؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۵۸.
↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۰۹؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۴۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۵۸.
↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۹۱.
↑ بنا به نقل روایتی از عایشه، ر. ک: ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۸۹.
↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۹۱.
↑ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۳۴۲؛ واقدی، المغازی، ج۱، ص۲۴ و ۱۵۷؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۳۴؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۳، ص۲۷۲؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱،ص۳۴۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۵۹.
↑ واقدی، المغازی، ج۱، ص۲۳۰.
↑ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۳، ص۱۲۹؛ واقدی، المغازی، ج۱، ص۳۰۱؛ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۷۵۳؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۳، ص۲۷۲؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۴۷.
↑ مرادی نسب، حسین، مقاله «حارث بن اوس بن رافع اشهلی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۴۴۸ - ۴۴۹.

[1] ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۷۵۴؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۳، ص۲۷۲؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۹۰؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۵۹.

[2] ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۵۹.

[3] ابونعیم، معرفة الصحابه، با قید الأشهلی، ج۲، ص۷۵۲؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۹۰.

[4] ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۷۵۳؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۰۹؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۵۸.

[5] ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۷۵۳؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۰۹؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۵۸.

[6] ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۰۹؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۴۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۵۸.

[7] ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۹۱.

[8] بنا به نقل روایتی از عایشه، ر. ک: ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۸۹.

[9] ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۹۱.

[10] ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۳۴۲؛ واقدی، المغازی، ج۱، ص۲۴ و ۱۵۷؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۳۴؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۳، ص۲۷۲؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱،ص۳۴۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۵۹.

[11] واقدی، المغازی، ج۱، ص۲۳۰.

[12] ابن هشام، السیرة النبویه، ج۳، ص۱۲۹؛ واقدی، المغازی، ج۱، ص۳۰۱؛ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۷۵۳؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۳، ص۲۷۲؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۴۷.

[13] مرادی نسب، حسین، مقاله «حارث بن اوس بن رافع اشهلی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۴۴۸ - ۴۴۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]