حدیث امان چگونه بر عصمت اهل بیت و امامان دوازده‌گانه دلالت می‌کند؟ (پرسش)
| حدیث امان چگونه بر عصمت اهل بیت و امامان دوازده‌گانه دلالت می‌کند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ عصمت |
| مدخل بالاتر | اثبات عصمت امام - اثبات عصمت اهل بیت |
| مدخل اصلی | اثبات عصمت امام در حدیث - اثبات عصمت اهل بیت در حدیث - حدیث امان |
| مدخل وابسته | اهل بیت - امامان دوازده‌گانه |
| تعداد پاسخ | ۲ پاسخ |
حدیث امان چگونه بر عصمت اهل بیت و امامان دوازده‌گانه دلالت می‌کند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث عصمت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی عصمت مراجعه شود.
پاسخ جامع اجمالی
رسول خدا در حدیثی که نزد محدّثان شیعه و سنّی، به حدیث امان شهرت یافته، اهل بیت خویش را به ستارگان آسمان تشبیه نموده و آثار وجودی اهل بیت را برای امّت، همانند آثار وجودی ستارگان برای ساکنان زمین دانسته است. آن حضرت می‌فرمایند: « النجوم أمان لأهل الأرض من الغرق، و أهل بيتي أمان لأمّتي من الاختلاف، فإذا خالفتهم قبيلة اختلفوا فصاروا حزب إبليس»[۱]؛ "ستارگان، امان اهل زمین از غرق شدن هستند و اهل بیت من، برای امتم امان از اختلاف هستند که اگر قبیله‌ای از آنها مخالفت کنند؛ اختلاف می‌کنند در حالی که حزب شیطان می‌شوند"[۲].
کیفیت استدلال:
- اهل بیت به ستارگان تشبیه گردیده‌اند، از آن جهت که ستارگان در تاریکی شب، ملوانان کشتی را هدایت می‌کنند و روشنایی را برای دیدن صفحه آب‌ها به ارمغان می‌آورند. از این رو اهل بیت (ع) هم دارای دو جهت هستند که منشأ امان امت‌اند: یکی مرجع علمی و ارائه طریق و رفع ابهامات امت و دوم به عنوان اسوه و مقتدای عملی که خودشان، راه را رفته‌اند و به عنوان مسلک می‌باشند.
- تنها راه حق، راه اهل بیت (ع) است. بنابراین مخالفت با آنان و ایجاد اختلاف، راه شیطان است و کسانی که از راه آن حضرات جدا شوند، هلاک می‌شوند، چون راه شیطان، هلاکت است.
- وقتی تنها راه نجات، راه اهل بیت باشد و آنان تنها ملجأ و مرجع مردم در پیمودن راه حق‌اند، این یگانه طریق نجات، همسان با عصمت است، چون اگر اهل بیت معصوم نباشند و دچار اشتباه شوند اطاعت از آنها عقلاً و شرعاً جایز نیست و عدم اطاعت در برخی موارد با اطاعت مطلق سازگار نیست. پس حدیث امان (نجوم)، عصمت امامان را در دو بعد عملی و علمی و از حین ولادت ثابت می‌کند، چون این حدیث، زمان را قید نکرده، لذا مطلق است و با فرض اطلاق، تمام حیانشان را در برمی‌گیرد. به عبارت دیگر وقتی تنها راه نجات، راه اهل بیت باشد و آنان تنها ملجأ و مرجع مردم در پیمودن راه حق‌اند، این یگانه طریق نجات، همسان با عصمت است، چون اگر اهل بیت معصوم نبوده و دچار اشتباه شوند، اطاعت از آنها عقلاً و شرعاً جایز نیست و عدم اطاعت در برخی موارد با اطاعت مطلق سازگار نیست[۳].
پاسخ‌‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| 1. حجت الاسلام و المسلمین سید قاسم علی‌احمدی؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین علی‌احمدی در کتاب «حقانیت در اوج مظلومیت ج۱» در این‌باره گفته است:
«پیامبر (ص) فرمود: «النُّجُومُ امان لاهل الارض مِنَ الْغَرَقِ، وَ اهل بيتى امان لامتى مِنَ الِاخْتِلَافِ»[۴]؛ همان گونه که ستارگان امان اهل زمین از غرق شدن هستند[۵]، اهل بیت من نیز امان امتم از اختلاف و پراکندگی و گمراهی هستند. این حدیث و حدیث سفینه نیز - به همان بیانی که در حدیث ثقلین گذشت - یکی از دلایل عصمت آل الله (ع) است؛ زیرا حدیث «سفینه» و «امان» تمسّک به اهل بیت (ع) را بدون هیچ قید و شرط مانع گمراهی دانسته است که اگر در آنها احتمال خطایی وجود داشت، امر به تمسّک به آنان به طور کلّی و مطلق نمی‌تواند مانع از گمراهی باشد و این دلیل عصمت اهل بیت (ع) است. در این حدیث صحیح السند نیز پیامبر (ص) مردم را به منظور پرهیز از اختلاف و تفرقه و ضلالت و گمراهی به پیروی از اهل بیت (ع) دعوت کرده است و پیروان اهل بیت (ع) را فرقه و گروه ناجی بر شمرده است. از این حدیث معنای اتحاد و وحدت مسلمین نیز معلوم می‌شود، یعنی همه باید به اهل بیت (ع) متمسّک شویم و اهل بیت (ع) سبب وحدت کلمه و دوری امّت از اختلاف و ضلالت هستند»[۶].[۷]. |
| 2. حجت السلام و المسلمین صفرزاده؛ |
|---|
|
حجت السلام و المسلمینصفرزاده در کتاب «عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی» در این‌باره گفته است:
«رسول الله (ص) در حدیثی فرموند: « النجوم أمان لأهل الأرض من الغرق، و أهل بيتي أمان لأمّتي من الاختلاف، فإذا خالفتهم قبيلة اختلفوا فصاروا حزب إبليس»[۸]؛ "ستارگان، امان اهل زمین از غرق شدن هستند و اهل بیت من، برای امتم امان از اختلاف هستند که اگر قبیله‌ای از آنها مخالفت کنند؛ اختلاف می‌کنند در حالی که حزب شیطان می‌شوند". نکات مهم این حدیث از این قرار است:
|
منبع‌شناسی جامع عصمت
پانویس
- ↑ المستدرک علی الصحیحین، ج۲، ص۴۸۶؛ ج۳، ص۱۶۲ و ۵۱۶؛ تفسیر نور الثقلین، ج۱، ص۵۰۱؛ بحار الأنوار، ج۲۳، ص۱۹؛ ج۳۶، ص۲۹۱.
- ↑ صفرزاده، ابراهیم، عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی، ص ۲۴۳.
- ↑ ر.ک: صفرزاده، ابراهیم، عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی، ص۲۴۳؛ علی‌احمدی، سید قاسم، حقانیت در اوج مظلومیت ج۱، ص ۱۷۲.
- ↑ مستدرک حاکم، ج۳، ص۱۴۹.
- ↑ زیرا دریا نوردان به حکم «و بالنجم هم یهتدون» به وسیله ستارگان راه را از میان امواج پیدا می‌کنند و به ساحل می‌رسند.
- ↑ نه معنای نادرست و غلطی که در ذهن بعضی از اهل عصر ما وجود دارد که هرگز چنین وحدتی مطلوب شرع و دین نیست. حضرت صدّیقه (س) در خطبه‌شان فرمودند: «إِمَامَتَنَا أَمَاناً مِنَ الْفُرْقَةِ» احتجاج، ج۱، ص۹۹.
- ↑ علی‌احمدی، سید قاسم، حقانیت در اوج مظلومیت ج۱، ص ۱۷۲.
- ↑ المستدرک علی الصحیحین، ج۲، ص۴۸۶؛ ج۳، ص۱۶۲ و ۵۱۶؛ تفسیر نور الثقلین، ج۱، ص۵۰۱؛ بحار الأنوار، ج۲۳، ص۱۹؛ ج۳۶، ص۲۹۱.
- ↑ صفرزاده، ابراهیم، عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی، ص ۲۴۳.