حصیر در فقه سیاسی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

زندان[۱] و جایی که فرد در آن محصور می‌شود[۲]. از ریشه "حَصْر" به معنای محدودیت و تنگنا[۳]. وَجَعَلْنَا جَهَنَّمَ لِلْكَافِرِينَ حَصِيرًا[۴].

تشبیه جهنم به زندان تشبیه به محسوس است تا انذار و هشدار آن عینی و واقعی‌تر گردد. در مجموعه آیات قرآنی که تاریخ اُمم قبل و ظهور و زوال آنان یاد شده (مانند بنی‌اسرائیل)، در کنار عذاب‌های دنیوی (نظیر سلطه اقوام دیگر بر آنها و قتل عام و کشتار و تخریب شهرها و ابنیه آنها)، وعده عذاب اخروی عَسَى رَبُّكُمْ أَنْ يَرْحَمَكُمْ وَإِنْ عُدْتُمْ عُدْنَا وَجَعَلْنَا جَهَنَّمَ لِلْكَافِرِينَ حَصِيرًا[۵] ذکر شده است[۶]. این نکته مهم دلالت بر درهم‌آمیختگی دنیا و آخرت در گفتمان سیاسی قرآن است؛ مانند قتل مؤمن که قرآن کریم برای آن دو کیفر تعیین کرده است؛ یکی دنیایی: كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصَاصُ فِي الْقَتْلَى[۷] و دیگری آخرتی: وَمَنْ يَقْتُلْ مُؤْمِنًا مُتَعَمِّدًا فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِدًا فِيهَا[۸].[۹]

منابع

پانویس

  1. بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۴۶.
  2. خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۳، ص۱۱۳.
  3. حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۲، ص۲۳۲.
  4. «و دوزخ را زندان کافران قرار داده‌ایم» سوره اسراء، آیه ۸.
  5. «باشد که پروردگارتان بر شما بخشایش آورد و اگر (به نافرمانی) بازگردید ما نیز باز می‌گردیم و دوزخ را زندان کافران قرار داده‌ایم» سوره اسراء، آیه ۸.
  6. سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۱۳، ص۴۱.
  7. «قصاص کشتگان بر شما مقرّر شده است» سوره بقره، آیه۱۷۸.
  8. «و هر کس مؤمنی را به عمد بکشد کیفر او دوزخ است که در آن جاودانه خواهد بود و خداوند بر او خشم می‌گیرد و لعنت می‌فرستد و برای او عذابی سترگ آماده می‌کند» سوره نساء، آیه ۹۳.
  9. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص۲۳۰.