حضرت ابراهیم در معارف دعا و زیارات

مقدمه

حضرت ابراهیم (ع)، پس از نوح (ع)، دومین پیامبر اولوالعزم است. قرآن کریم، دین ابراهیم را دین توحید، دین حنیف و منطبق بر فطرت خوانده و پیامبر اسلام (ص) را پیرو او معرفی کرده است^[۱]. آن حضرت پنج مقام عبودیت، نبوت، رسالت، خُلّت و امامت را با مجاهدت فراوان و گذر از آزمون‌های دشوار^[۲] کسب کرده است^[۳]. کتاب او “صُحُف”^[۴] در اولین شب ماه رمضان بر وی نازل شده است^[۵]. بنای بیت‌الله الحرام و سنت حج ابراهیمی از یادگارهای آن حضرت است. رسول گرامی اسلام (ص)، با اشاره به آیه ۱۲۹ سوره بقره، رسالت خویش را نتیجه دعای حضرت ابراهیم (ع) دانسته است.

امام سجاد (ع)، در دعای چهل و هشتم صحیفه، از ابراهیم (ع) یاد کرده و با توجه به جایگاه رفیع ایشان، از خداوند بزرگ درخواست می‌کند که درود، سلام و برکاتی هم‌وزن آنچه بر ابراهیم و خاندان او عنایت کرده، بر رسول اعظم (ص) نیز ارزانی دارد. امام سجاد (ع)، ابراهیم (ع) را مشمول رحمت الهی و عامل گشایش، نصرت و افزایش توان مادی و معنوی معرفی کرده است. در نیایش چهل و هشتم صحیفه می‌خوانیم: «بارخدایا! بر محمد و خاندانش درود بفرست، که تویی خداوند ستوده صاحب مجد و عظمت. و آن‌سان که به اصفیای خود ابراهیم و آل ابراهیم درود فرستادی، برکات و تحیّات خویش بر محمد و آل محمد ارزانی دار، و در گشایش و آسایش و یاری کردن و تسلط بخشیدن و تأییدشان تعجیل فرما»^[۶].^[۷]

منابع

شایسته‌نژاد، علی اکبر، مقاله «ابراهیم»، دانشنامه صحیفه سجادیه

پانویس

↑ ﴿مَا كَانَ إِبْرَاهِيمُ يَهُودِيًّا وَلَا نَصْرَانِيًّا وَلَكِنْ كَانَ حَنِيفًا مُسْلِمًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ * إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْرَاهِيمَ لَلَّذِينَ اتَّبَعُوهُ وَهَذَا النَّبِيُّ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَاللَّهُ وَلِيُّ الْمُؤْمِنِينَ﴾، «ابراهیم نه یهودی بود و نه مسیحی ولی درست‌آیینی فرمانبردار بود و از مشرکان نبود * بی‌گمان نزدیک‌ترین مردم به ابراهیم همانانند که از وی پیروی کردند و نیز این پیامبر و مؤمنان؛ و خداوند سرپرست مؤمنان است» سوره آل عمران، آیه ۶۷-۶۸.
↑ ﴿وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ﴾، «و (یاد کن) آنگاه را که پروردگار ابراهیم، او را با کلماتی آزمود و او آنها را به انجام رسانید؛ فرمود: من تو را پیشوای مردم می‌گمارم. (ابراهیم) گفت: و از فرزندانم (چه کس را)؟ فرمود: پیمان من به ستمکاران نمی‌رسد» سوره بقره، آیه ۱۲۴.
↑ الکافی، ج۱، ص۱۷۴.
↑ ﴿صُحُفِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى﴾، «صحیفه‌های ابراهیم و موسی» سوره اعلی، آیه ۱۹.
↑ الکافی، ج۲، ص۶۲۸.
↑ اصول کافی، محمد بن یعقوب کلینی؛ الصحیفة السجادیة، امام زین‌العابدین (ع)؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
↑ شایسته‌نژاد، علی اکبر، مقاله «ابراهیم»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۳۲.

[1] ﴿مَا كَانَ إِبْرَاهِيمُ يَهُودِيًّا وَلَا نَصْرَانِيًّا وَلَكِنْ كَانَ حَنِيفًا مُسْلِمًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ * إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْرَاهِيمَ لَلَّذِينَ اتَّبَعُوهُ وَهَذَا النَّبِيُّ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَاللَّهُ وَلِيُّ الْمُؤْمِنِينَ﴾، «ابراهیم نه یهودی بود و نه مسیحی ولی درست‌آیینی فرمانبردار بود و از مشرکان نبود * بی‌گمان نزدیک‌ترین مردم به ابراهیم همانانند که از وی پیروی کردند و نیز این پیامبر و مؤمنان؛ و خداوند سرپرست مؤمنان است» سوره آل عمران، آیه ۶۷-۶۸.

[2] ﴿وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ﴾، «و (یاد کن) آنگاه را که پروردگار ابراهیم، او را با کلماتی آزمود و او آنها را به انجام رسانید؛ فرمود: من تو را پیشوای مردم می‌گمارم. (ابراهیم) گفت: و از فرزندانم (چه کس را)؟ فرمود: پیمان من به ستمکاران نمی‌رسد» سوره بقره، آیه ۱۲۴.

[3] الکافی، ج۱، ص۱۷۴.

[4] ﴿صُحُفِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى﴾، «صحیفه‌های ابراهیم و موسی» سوره اعلی، آیه ۱۹.

[5] الکافی، ج۲، ص۶۲۸.

[6] اصول کافی، محمد بن یعقوب کلینی؛ الصحیفة السجادیة، امام زین‌العابدین (ع)؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.

[7] شایسته‌نژاد، علی اکبر، مقاله «ابراهیم»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۳۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]