رستگاری در فقه سیاسی

مقدمه

رستگار شدن و نجات یافتن^[۱]، بقا در خیر^[۲]. اصل آن "فلح" به معنای فوز و بقا^[۳]، نجات از شرور و درک خیر و صلاح^[۴].

﴿فَأَجْمِعُوا كَيْدَكُمْ ثُمَّ ائْتُوا صَفًّا وَقَدْ أَفْلَحَ الْيَوْمَ مَنِ اسْتَعْلَى﴾^[۵].

فلاح دنیوی به معنای دستیابی به سعادت‌هایی که حیات طیّبه به آنها تحقق می‌یابد. غنا و عزّت در چنین حیاتی است؛
فلاح اخروی که در چهار چیز تحقق می‌یابد: بقای بدون فنا، غنای بی‌فقر، عزت بی‌ذلت و علم بدون جهل^[۶].

فلاح و رستگاری غایت زندگی بشری است. تقوای الهی، جهاد، صبر، اجتناب از پلیدی‌ها، فعل خیر، توبه، ذکر خدا و اطاعتِ امر الهی در قرآن کریم از عوامل رستگاری و فلاح شمرده شده‌اند.^[۷]

فوز

دستیابی و نیل به خیر، نجات از شرّ^[۸]، رستگاری و سعادتمندی^[۹]. اصل آن به معنای نجات^[۱۰] و وصول به خیر و نعمت^[۱۱]: ﴿وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا﴾^[۱۲].

از اهداف غایی جامعه انسانی، رستگاری و سعادتمندی همه انسان‌هاست. جامعه‌ای الهی و در جهت اهداف الهی است که موجبات و زمینه رستگاری انسان در آن فراهم گردد.

در قرآن کریم این موجبات و زمینه‌ها در آیات بسیاری ذکر شده است. اطاعت خدا و رسول (ص)، رضایت خداوند، بهشتی شدن، شهادت در راه خدا، دوری از بدی‌ها، صبر، ترس از خدا و تقوای الهی از جمله موجبات رستگاری انسان هستند: ﴿وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا﴾^[۱۳]. نعمات دنیوی و خیرات مادی نیز موجب فوز و رستگاری خواهد بود، در صورتی که مقدمه برای تهذیب و کمال نفس باشند ^[۱۴].^[۱۵]

منابع

نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم

پانویس

↑ ابن‌منظور، لسان العرب، ج۲، ص۵۴۷.
↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۳، ص۲۳۳.
↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۴، ص۴۵۰.
↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۹، ص۱۳۳.
↑ «پس در تدبیرهایتان هم‌داستان شوید سپس در یک صف در آیید که امروز هر کس برتری یابد رستگار است» سوره طه، آیه ۶۴.
↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۶۴۴.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۴۴۸-۴۴۹.
↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۷، ص۳۸۹.
↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۱۸۹.
↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۴، ص۴۵۹.
↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۹، ص۱۵۵.
↑ «تا کردارهایتان را شایسته گرداند و گناهانتان را بیامرزد و هر که از خداوند و فرستاده او فرمان برد بی‌گمان به رستگاری سترگی رسیده است» سوره احزاب، آیه ۷۱.
↑ «هر که از خداوند و فرستاده او فرمان برد بی‌گمان به رستگاری سترگی رسیده است» سوره احزاب، آیه ۷۱.
↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۹، ص۱۵۵.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص ۴۴۹-۴۵۰.

[1] ابن‌منظور، لسان العرب، ج۲، ص۵۴۷.

[2] خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۳، ص۲۳۳.

[3] ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۴، ص۴۵۰.

[4] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۹، ص۱۳۳.

[5] «پس در تدبیرهایتان هم‌داستان شوید سپس در یک صف در آیید که امروز هر کس برتری یابد رستگار است» سوره طه، آیه ۶۴.

[6] حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۶۴۴.

[7] نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۴۴۸-۴۴۹.

[8] خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۷، ص۳۸۹.

[9] بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۱۸۹.

[10] ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۴، ص۴۵۹.

[11] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۹، ص۱۵۵.

[12] «تا کردارهایتان را شایسته گرداند و گناهانتان را بیامرزد و هر که از خداوند و فرستاده او فرمان برد بی‌گمان به رستگاری سترگی رسیده است» سوره احزاب، آیه ۷۱.

[13] «هر که از خداوند و فرستاده او فرمان برد بی‌گمان به رستگاری سترگی رسیده است» سوره احزاب، آیه ۷۱.

[14] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۹، ص۱۵۵.

[15] نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص ۴۴۹-۴۵۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]