رَجَز

رَجَز از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: رَجَز در معارف و سیره حسینی - پرسش مرتبط ندارد

رجز شعرهای حماسی که جنگاوران در میدان‌های نبرد می‌خوانند.

مقدمه

"رجز، نام یکی از بحور شعری عربی است که نوعی تحرّک و روانی در آن است. در گذشته و دوران جاهلیّت، از این وزن شعر، بیشتر در اشعاری که جنبۀ مبارزه، دشنام یا تفاخر داشته استفاده میشده است. به‌کارگیری این وزن و آهنگ در شعرهای حماسی که مبارزان در میدان‌های جنگ میخواندند، سبب شده که به آن اشعار، رجز گویند. معمولا رجز، ابیاتی کوتاه داشته و بصورت ارتجالی در میدان سروده میشده است. از این رو گاهی هم خطاهای دستوری و ادبی دارد". بیشتر افراد، هنگام رجز خواندن در میدان مبارزه، اشعار شعرای عرب را که با حال و وضع آنان مطابق بود میخواندند و اگر خود جنگجو طبع شعر داشت، فی البدیهه در وصف و معرّفی خویش شعر میسرود و نام خود و پدر و قبیله و سوابق دلیری‌های خود و قبیله‌اش را در آن بیان میکرد. رجز، هم برای تقویت نیرو و روحیّۀ خود بود، هم برای ترساندن رقیب. “رجز، سرود نظامی رایج در آن دوره‌ها بود که جنگاوران در اثناء جنگ، آن را میخواندند و به شجاعت و قهرمانی‌های خویش میبالیدند و دشمنانشان را به کشتن و تار و مار کردن تهدید میکردند. رجز در آن میدان‌های نبرد، مانند یک سلاح پیکار مؤثّر بود و رزم آوران همان‌گونه که بر شمشیرها و تیرها و نیزه‌ها اعتماد میکردند، بر رجزهای خود نیز تکیه میکردند. در کربلا نیز، حسین بن علی (ع) و فرزندان و برادران و یارانش در میدان‌های نبرد، رجز میخواندند. رجزهایی که اصحاب امام روز عاشورا میخواندند، نمایانگر عقیده و هدفی که در راه آن از شهادت استقبال میکردند و انگیزۀ جهادشان بود، که در چه راهی و برای چه هدفی است و نشان‌دهندۀ یقین، ثبات قدم، آگاهی و بصیرتشان بود. که همه و همه، سرشار از روحیّۀ بالا و انگیزه‌های والا و دلیری و ثبات و پایداری شجاعانه است.

منابع

1. محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا