ساحت در فقه سیاسی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

حیاط خانه[۱]، مکان وسیع[۲]، فضای وسیع مقابل خانه که به آن متصل است[۳]، قلمرو و محدوده منزل، سرا[۴].

﴿فَإِذَا نَزَلَ بِسَاحَتِهِمْ فَسَاءَ صَبَاحُ الْمُنْذَرِينَ[۵]

این آیه شریفه فرود عذاب را در قلمرو شخصی یا خانه افرادی که مشمول عذاب هستند، اثبات می‌کند و به این نکته اشعار دارد که زمان فرا رسیدن عذاب الهی هیچ کس در هیچ ساحتی، در قلمرو شخصی و در داخل خانه و سرای خود ایمنی نخواهد داشت.

معمولاً ساحت در عربی با قوم استفاده می‌شود و "ساحتِ قوم" یعنی قلمرو سرزمینی که محترم است[۶] و کسی حق تجاوز و تعدی به آن را ندارد. در آیه ﴿فَإِذَا نَزَلَ بِسَاحَتِهِمْ فَسَاءَ صَبَاحُ الْمُنْذَرِينَ[۷]، ساحت به افراد نسبت داده شده و قلمرو شخصی افراد را بیان می‌کند که به‌رغم محدوده شخصی و احترام آن، از عذاب الهی ایمن نخواهد بود.

در قرآن کریم ساحت افراد و قلمرو شخصی، همچون حوزه خصوصی مورد احترام و تأکید بوده و آیات چندی درباره اجازه خواستن برای ورود به منزل افراد وارد شده است: ﴿لَا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلَّا أَنْ يُؤْذَنَ لَكُمْ[۸] و ﴿فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فِيهَا أَحَدًا فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتَّى يُؤْذَنَ لَكُمْ[۹].[۱۰]

منابع

پانویس

  1. ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۱۱۳.
  2. حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۳۱.
  3. حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۵، ص۲۵۳.
  4. بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۶۰.
  5. «و آنگاه که (عذاب) به درگاه آنان فرود آید، بامداد بیم‌یافتگان بد بامدادی خواهد بود» سوره صافات، آیه ۱۷۷.
  6. وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۲۳، ص۱۵۶.
  7. «و آنگاه که (عذاب) به درگاه آنان فرود آید، بامداد بیم‌یافتگان بد بامدادی خواهد بود» سوره صافات، آیه ۱۷۷.
  8. «به خانه‌های پیامبر وارد نشوید مگر به شما برای (خوردن) خوراک، اجازه دهند» سوره احزاب، آیه ۵۳.
  9. «پس اگر در آن (خانه) ها کسی را نیابید درون آنها در نیایید تا به شما اجازه داده شود» سوره نور، آیه ۲۸.
  10. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۲۷-۳۲۸.