سالم بن مکرم بن عبدالله کناسی کوفی

آشنایی اجمالی

ابوسلمه سالم بن مکرم بن عبدالله کناسی کوفی جمال، معروف به صاحب الغنم اهل کوفه[۱] واز موالی بنی اسد بود. گویند که در آغاز کنیه‌اش «ابوخدیجه» بود، ولی امام صادقS او را «ابوسلمه» نامید.[۲] وی از اصحاب امام صادقS به شمار می‌‌رفت[۳] و از آن حضرت، امام کاظمS[۴] و سعد اسکاف روایاتی نقل کرده است.[۵] کسانی همچون حسن بن علی وشاء،[۶] احمد بن عایذ و عبدالرحمان بن ابی‌هاشم بزاز از شاگردان وی بوده و از او روایت کرده‌اند.[۷] کشّی می‌‌نویسد که به هنگام عزیمت امام صادقS از مکه به مدینه، سالم شتربان و ساربان حضرت بوده است.[۸] نجاشی وی را ستوده و بر وثاقتش بسیار تأکید کرده است،[۹] ولی ابن داوود نام وی را در زمره راویان ضعیف ذکر کرده و به صراحت، او را محدثی ضعیف می‌‌داند.[۱۰] بنا به نقل کشّی وی از اصحاب ابوالخطّاب، بنیانگذار فرقه غالی خطابیه در زمان امام صادقS، بود، ولی سرانجام در حادثه‌ای که برایش رُخ داد توبه کرد و به راه حق بازگشت. همو داستان توبه وی را چنین شرح داده است: روزی سالم به همراه گروهی از خطّابیان در مسجد نشسته بودند و مردم را به اباحی‌گری و نبوت ابوالخطّاب فرا می‌خواندند که خبر آنان به عیسی بن موسی، والی کوفه رسید. عیسی گروهی را برای دستگیری آنان به جانب مسجد گسیل کرد و چون خطّابیان تن به تسلیم ندادند، درپی جدالی سخت همه آنان کشته شدند، مگر ابوخدیجه که مجروح گشت و به گمان این که وی نیز کشته شده، در بین کشته‌ها باقی ماند و چون شب فرا رسید با استفاده از تاریکی شب متواری گشت و پس از آن ماجرا بود که توبه کرد و به حق بازگشت.[۱۱] سالم دارای تألیفی به نام کتاب الحدیث بوده است[۱۲].[۱۳]

منابع

  1.   جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱

پانویس

  1. اختیار معرفة الرجال ۳۵۲.
  2. رجال النجاشی ۱/۴۲۳.
  3. رجال الطوسی ۲۰۹ رجال البرقی ۳۲.
  4. رجال النجاشی ۱/۴۲۳ و۴۲۴.
  5. معجم رجال الحدیث ۸/۲۷.
  6. رجال النجاشی ۱/۴۲۴.
  7. الفهرست (طوسی) ۸۰.
  8. اختیار معرفة الرجال ۳۵۲.
  9. رجال النجاشی ۱/۴۲۳ خلاصة الاقوال ۲۲۷.
  10. رجال ابن داوود ۴۵۶.
  11. اختیار معرفة الرجال ۲۹۰ و۳۵۳.
  12. الذریعه ۶/۳۳۴.
  13. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۳۵۵.