سمرة بن جندب فزاری

سمرة بن جندب فزاری از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سمرة بن جندب فزاری در قرآن - سمرة بن جندب فزاری در تاریخ اسلامی - سمرة بن جندب فزاری در حدیث - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

سمره ساکن بصره بود. وقتی پدرش جندب درگذشت، او کودکی بیش نبود و مادرش او را به همراه خود به مدینه آورد. مادر سمره زنی از قبیله بنی اسد بود . او به خاطر زیباییش، خواستگاران زیادی داشت، اما شرط کرده بود که با کسی ازدواج می‌کند که سرپرستی فرزندش سمره را هم بر عهده بگیرد و هزینه‌اش را بپردازد تا زمانی که سمره به سن بلوغ برسد. مردی از انصار به نام مُرَ‌یّ بن سنان این شرط را قبول کرد و با او ازدواج کرد. سمره این گونه تحت تکفل انصار در آمد. یکی از چشمانش انحراف داشته، هم چنان که زیاد بن ابیه نیز چنین بود.

سمره همراه پیامبر (ص) در جنگ احد شرکت کرد. او بعدها به بصره آمد و در آنجا دارای املاک زیادی شد. سپس به کوفه رفت و در محله بنی اسد که در حومه شهر بود، خانه‌های کلنگی را خرید و بازسازی کرد و در آن ساکن شد. او از پیامبر (ص) احادیث بسیاری نقل کرده است که البته به واسطه شخصیت نامتعادل، جنایتکار و منفی او، چندان به آنها توجه نمی‌شود؛ هر چند آن روایات، از نظر معنا مهم و ارزشمند هستند. همچنین دو خانه در بصره داشت؛ که یکی در بازار و دیگری در محله کلا واقع بود. بین سمره و منذر بن زبیر اختلاف مالی به وجود آمده بود که نزد معاویه رفتند و خیانت سمره آشکار شد و او صد هزار دینار به منذر جریمه پرداخت .

سمره می‌گوید: "در زمان رسول خدا (ص) پسر بچه بودم و هر آنچه را از پیامبر (ص) می‌شنیدم، حفظ می‌کردم و پیامبر (ص) هم مرا از این کار منع نمی‌کرد، مگر این که اولویت را در اینگونه امور به کسانی می‌داد که از من مسن‌تر بودند. من در نمازی که پیامبر (ص) بر زنی که هنگام زایمان، مرده بود، می‌خواند، حاضر بودم و پیامبر (ص) در حالی که در وسط جنازه ایستاده بود، نماز میت را می‌خواند.

ابو موسی اشعری، سمرة بن جندب را مسئول نظارت بر امور مالی و بازار در منطقه اهواز کرد. در زمان حاکمیت زیاد بن ابیه بر بصره و کوفه زمانی که او به کوفه می‌رفت، سمره را در بصره جانشین خود قرار می‌داد و سمره تا شش ماه حاکم بصره می‌شد.

نقش سمره در جعل حدیث

روایت شده است که معاویه صدهزار درهم به سمرة بن جندب داد تا روایت کند آیه: ﴿وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يُعْجِبُكَ قَوْلُهُ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيُشْهِدُ اللَّهَ عَلَى مَا فِي قَلْبِهِ وَهُوَ أَلَدُّ الْخِصَامِ * وَإِذَا تَوَلَّى سَعَى فِي الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيهَا وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ الْفَسَادَ﴾ در حق علی (ع) و آیه: ﴿وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ﴾ در حق ابن ملجم نازل شده است، لیک سمره نپذیرفت. معاویه دویست هزار درهم داد، باز هم نپذیرفت، لیک هنگامی که معاویه چهارصد هزار درهم به سمره پیشنهاد کرد، او پذیرفت و همانی را که معاویه می‌خواست، روایت کرد».

منابع

• کاظمی، محمد ایوب، مقاله «سمرة بن جندب فزاری»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵