سمرة بن جندب فزاری در حدیث
مقدمه
سمره چندین روایت از پیامبر (ص) نقل کرده که در این جا به برخی از آنها اشاره میشود:
- انسان فقیه: پیامبر (ص) فرمودند: خداوند درباره هر کسی خیر بخواهد، او را فقیه در دین قرار میدهد[۱].
- اثر خواندن سوره کهف: پیامبر اکرم (ص) فرمودند: "هر کس ده آیه از سوره کهف را از حفظ بخواند، فتنه دجال به او زیانی نمیرساند و هر کس همه سوره را بخواند، داخل بهشت میشود [۲].
- عقیقه فرزند: سمره از رسول خدا (ص) نقل میکند که فرمود: هر نوزادی که به دنیا میآید، به وسیله عقیقه، بیمه میشود. روز هفتم برایش گوسفندی قربانی کنند و نامی برایش انتخاب کنند و موهای سرش را بتراشند[۳].
- دادن صدقه: سمره میگوید: "پیامبر (ص) به ما میفرمود: " هر چیزی را که برای فروش آماده میکنید، بخشی از آن را صدقه بدهید "[۴]. وی همچنین نقل میکند: "همواره وقتی که نزد پیامبر (ص) بودیم و آن جمع میخواست پراکنده شود، پیامبر (ص) میفرمود: " صدقه بدهید و هرگز کسی را مثله نکنید"[۵].
- با ارزشترین کلمات: پیامبر (ص) فرمودند: پُر فضیلتترین جملهها چهار جمله است: «سبحان الله و الحمدلله و لا الله الا الله و الله اکبر»[۶].
- واداشتن بچهها به نماز: پیامبر (ص) فرمود: وقتی بچهها به سن هفت سالگی رسیدند، آنها را به نماز خواندن وادار کنید و اگر در سن ده سالگی از نماز خواندن خودداری کردند، آنها را تنبیه کنید[۷].
- نقل حدیث دروغ: پیامبر میفرمود: "هر کس حدیثی از من نقل کند و خودش آن را دروغ بداند، خودش هم یکی از دروغ گویان است"[۸].
- غذای تمام نشدنی: پیامبر (ص) همه مردم را برای مهمانی دعوت کرده بود. تا ظهر مردم میآمدند و غذا میخوردند و میرفتند و غذا هم تمام شدنی نبود. مردی که شاهد این قضیه بود گفت: آیا غذا هنوز تمام نشده است؟ پیامبر (ص) فرمود: غذای زمینی چرا، اما غذای آسمانی نه! و من از غذای آسمانی به مردم اطعام میکردم[۹].
- پوشیدن لباس سفید: پیامبر (ص) فرمودند: لباس سفید بپوشید که برای زندهها زیبنده است[۱۰].
- رد امانت: پیامبر (ص) فرمود: امانتدار باید امانت را نگهدارد تا زمانی که به صاحبش برساند[۱۱].
- سمره روایت کرده: روزی پیامبر (ص) به مسجد آمد و فرمود: دیشب خواب عجیبی دیدم؛ مردی را دیدم از امت من که عزرائیل برای قبض روحش آمد، اما به خاطر این که آن فرد به پدر و مادرش نیکی کرده بود، از گرفتن جانش منصرف شد و رفت. و نیز مردی را دیدم که ملائکه عذاب او را احاطه کرده بودند، در همین موقع نمازش آمد و او را از دست آنها نجات داد[۱۲].
هم چنین سمره نقل میکند: "عادت رسول خدا (ص) این بود که بعد از نماز صبح، رو به مردم میکرد و میفرمود: " آیا کسی دیشب خوابی دیده است؟ اگر کسی خوابی دیده بود، برای پیامبر (ص) تعریف و آن حضرت هم خواب را برای آن فرد تعبیر میکرد. روزی رو به سوی ما کرد و فرمود: " من دیشب در خواب دیدم که دو نفر به نزد من آمدند و گفتند: برخیز و با ما بیا. من برخاستم و با آن دو رفتم. مرا به بیابانی بی انتها و هموار بردند. مردی را در آنجا دیدم که سنگی بزرگ در دست گرفته و مردی دیگر را بر زمین انداخته و با آن سنگ، بر سر او میکوبد. پس از لحظاتی سنگ را از دستش انداخت. در کمال تعجب دیدم که سر آن مرد به حالت اول برگشت و سالم شد. آن مرد دوباره سنگ را برداشت و بر سر او کوبید. سؤال کردم که این چیست؟ گفتند: برو! از آنجا رد شدم؛ مردی را دیدم که به پشت افتاده است و مردی دیگر با قیچی آهنی، دهن او میدرید و گوشت آن را جدا میکرد. من گفتم: سبحان الله؟! این دیگر چیست؟! به من گفتند: برو! از آنجا گذشتم. خانهای دیدم مانند تنور، بالای آن تنگ و پایین آن فراخ و پر از آتش. در آن نگاه کردم؛ افرادی را دیدم از مردان و زنان برهنه و آتش از زیر آن تنور بر میآمد و بر آنها هجوم میبرد و فریاد آن افراد بلند میشد. گفتم: اینها کیانند؟ گفتند: برو! از آنجا نیز عبور کردم. به جویی رسیدم که خون در آن جاری بود و مردی در آن شنا میکرد و مردی دیگر در کنار جوی نشسته بود و سنگهای بسیاری کنار او بود و هر گاه آن مرد از آن جوی بیرون میآمد، آن مرد سنگی از آن سنگها در دهان وی مینهاد و آن مرد فرو میبرد. پرسیدم این چیست؟ دوباره گفتند: برو! و از آنجا عبور کردم. پس مردی را دیدم در نهایت زشتی که آتش روشن میکرد و در اطراف آن آتش میچرخید؛ گفتم: این چیست؟ باز هم گفتند: برو! من از آنجا حرکت کرده، به بوستانی رسیدم در نهایت خرمی که در آن انواع درختان میوه و شکوفهها و جویهای آب وجود داشت. و درختی بزرگ در آن بود که در زیر آن، پیرمردی نشسته بود و اطراف او کودکانی بسیار نشسته بودند؛ گفتم: این پیرمرد کیست و این کودکان کیستند؟ گفتند: برو! پس به راهم ادامه دادم. بعد از آن، درختی تنومند و نیکو دیدم. به من گفتند: بالای این درخت برو! از آن درخت بالا رفتم. آنها نیز به همراه من بالا آمدند. از آنجا به شهری با خانههایی ساخته شده از طلا و نقره رسیدیم. پس در زدیم و در را باز کردند. وقتی وارد شهر شدیم، مردمانی دیدیم که یک نیمه آنها در نهایت نیکویی و نیمه دیگر در نهایت زشتی بود. در آنجا جوی زیبایی روان بود که آب آن از شیر، سفیدتر بود. آن مردم، خود را در آن شستند و از آن بیرون آمدند و زشتی آنان از بین رفت و چهره شان بسیار نیکو شد. به آنها گفتم: این عجایب چیست که امشب دیدم؟ گفتند: آن مردی را که سرش را با سنگ میزدند و میشکستند، مردی است که قرآن میخواند، اما در نماز، کوتاهی میکند. آن مرد که دهن او را با قیچی میبریدند، مردی است که با دروغ به دنیا میرسد. آن مردان و زنان که در آن تنور آتشین بودند، زنا کنندگانند. و آن مرد که سنگ در دهن او میگذاردند، ربا خوارست. و آن مرد زشت چهره که آتش میافروخت، مالک، خازن دوزخ است. و آن پیرمرد قد بلند که در زیر آن درخت نشسته بود، ابراهیم خلیل (ع) است و آن کودکان، انسانهایی هستند که بر فطرت توحید به دنیا میآیند. و آن قوم که یک نیمه ایشان زشت بود و یک نیمه آنها زیبا، مردمی هستند که هم نیکی و هم بدی کردهاند. آن جویی که آنها در آن رفتند و پاکیزه شدند، توبه است و آن باغی که دیدی، بهشت عدن و آن شهر، سرای شهیدان است.
آنگاه به من گفتند: به سمت بالا نگاه کن! چنین کردم. کوشکی دیدم همانند ابری سفید. گفتم: این چیست؟ گفتند: آن، جایگاه توست و من جبرئیلم و او میکائیل. گفتم: خداوند هر دوی شما را مبارک گرداند. اکنون مرا رها کنید تا به جایگاه خود در روی کوشک بروم. گفتند: هنوز وقت آن نرسیده است. تو در دنیا کارهایی داری که باید آنها را به پایان برسانی"[۱۳].[۱۴]
منابع
پانویس
- ↑ «من أراد الله به خیرا فقهه فی الدین»؛ المنتظم، ابن جوزی، ج۱۴، ص۱۷۸.
- ↑ مجمع البیان فی تفسیر القرآن، طبرسی (ترجمه: عدهای از مترجمان) ج۱۵، ص۳.
- ↑ «كل غلام مرتهن بعقيقته، يذبح عنه يوم السابع ويُسمي ويُحلق رأسه»؛ تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر، ج۲، ص۲۸.
- ↑ سبل الهدی و الرشاد، صالحی شامی، ج۸، ص۳۹۸.
- ↑ الجامع السیرة النبویه الاحکام، ابن القرآن هشام، قرطبی (ترجمه: رسولی) ج۲، ص۱۱۹.
- ↑ «أفضل الکلام اربع سبحان الله و الحمد لله ولا الله الا الله و الله اکبر»؛ التفسیر المظهری، مظهری، ج۱، ص۱۵۱.
- ↑ «مروا الصبی بالصلاة إذا بلغ سبع سنین فإذا بلغ عشر سنین فاضربوه علیها»؛ الجامع الاحکام القرآن، قرطبی، ج۱۹، ص۱۹۵.
- ↑ دلائل النبوه، بیهقی (ترجمه: مهدی دامغانی) ج۱، ص۶۴.
- ↑ البدایة و النهایه، ابن کثیر، ج۶، ص۱۱۲.
- ↑ «عَلَیْکُمْ بِالْبَیَاضِ مِنَ الثِّیَابِ، لِیَلْبَسْهَا أَحْیَاؤُکُمْ»؛ تاریخ الاسلام، ذهبی، ج۱، ص۴۹۷.
- ↑ «عَلَى اَلْيَدِ مَا أَخَذَتْ حَتَّى تُؤَدِّيَهُ»؛ تاریخ الاسلام، ذهبی، ج۴۵، ص۱۷۴.
- ↑ « رَأَيْتُ رَجُلاً مِنْ أُمَّتِي قَدْ أَتَاهُ مَلَكُ اَلْمَوْتِ لِقَبْضِ رُوحِهِ فَجَاءَهُ بِرُّهُ بِوَالِدَيْهِ فَمَنَعَهُ مِنْهُ وَ رَأَيْتُ رَجُلاً مِنْ أُمَّتِي قَدِ اِحْتَوَشَتْهُ مَلاَئِكَةُ اَلْعَذَابِ فَجَاءَهُ صَلاَتُهُ فَمَنَعَتْهُ مِنْهُمْ»؛ فتوح البلدان، بلاذری (ترجمه: توکل)، ص۳۲۸.
- ↑ جلاء الأذهان و جلاء الأحزان، جرجانی، ج۵، ص۳۱۰-۳۱۲. (با تغییر).
- ↑ کاظمی، محمد ایوب، مقاله «سمرة بن جندب فزاری»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵، ص:۳۵۲-۳۵۶.