سهل بن زیاد آدمی رازی در تاریخ اسلامی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

آشنایی اجمالی

سهل بن زیاد آدمی رازی از محدثان بزرگ و پرکار شیعه و از اصحاب امام جواد و امام هادی و امام حسن عسکری(ع) است. او اهل ری بود[۱].

به گفته صاحب معجم رجال الحدیث، ابو سعید در سند بسیاری از روایات (بالغ بر دو هزار و سیصد و چهار روایت) واقع شده است[۲].

درباره وثاقت او محدثان و رجالیون اختلاف نظر دارند. شیخ صدوق و شیخ طوسی و نجاشی او را ضعیف الروایة شمرده‌اند. برخی به او نسبت دروغ و غلو داده‌اند و حتی احمد بن محمد بن عیسی اشعری قمی او را به این اتهام از قم تبعید کرد و او مدتی در ری ساکن شد.

در مقابل، عده‌ای از صاحب‌نظران نیز به روایات او اعتماد کرده و قرائن بسیار بر وثاقت او بیان کرده‌اند. حتی علامه محمد تقی مجلسی او را از جمله اصحاب سر حضرات امام جواد، امام هادی و امام عسکری(ع) می‌شمرد و می‌نویسد: سرانجام، احمد بن محمد بن عیسی از اخراج او از قم، پشیمان شد و او را به قم برگرداند.

ابوسعید، سهل بن زیاد کتاب‌هایی تألیف کرد[۳]؛ مانند: «التوحید» و «النوادر»[۴].

روایات بسیاری از طریق او در کتب اربعه و سایر جوامع مهم حدیث آمده است و جمعی از محدثان برجسته چون علی بن محمد بن ابراهیم رازی کلینی (دایی شیخ کلینیمحمد بن الحسن صفار، محمد بن عقیل کلینی و دیگران از او حدیث گرفته‌اند[۵].[۶]

منابع

پانویس

  1. طوسی، رجال، ص۴۱۶.
  2. معجم رجال الحدیث، ج۸، ص۳۴۲.
  3. لوامع صاحب قرانی، ج۲، ص۴۱۰؛ دایرة المعارف تشیع، ج۹، ص۴۴۴.
  4. ابن ندیم، فهرست، ص۴۰۹؛ برقی، رجال، ص۵۸؛ نجاشی، رجال، ص۱۳۲.
  5. طوسی، فهرست، ص۸۰؛ الذریعه، ج۴، ص۴۸۰؛ تنقیح المقال، ج۲، ص۷۵؛ طوسی، رجال، ص۴۱۶.
  6. قریشی، سید حسن، اصحاب ایرانی ائمه اطهار، ص 296-297.