سهل بن زیاد آدمی رازی در تاریخ اسلامی
آشنایی اجمالی
سهل بن زیاد آدمی رازی از محدثان بزرگ و پرکار شیعه و از اصحاب امام جواد و امام هادی و امام حسن عسکری(ع) است. او اهل ری بود[۱].
به گفته صاحب معجم رجال الحدیث، ابو سعید در سند بسیاری از روایات (بالغ بر دو هزار و سیصد و چهار روایت) واقع شده است[۲].
درباره وثاقت او محدثان و رجالیون اختلاف نظر دارند. شیخ صدوق و شیخ طوسی و نجاشی او را ضعیف الروایة شمردهاند. برخی به او نسبت دروغ و غلو دادهاند و حتی احمد بن محمد بن عیسی اشعری قمی او را به این اتهام از قم تبعید کرد و او مدتی در ری ساکن شد.
در مقابل، عدهای از صاحبنظران نیز به روایات او اعتماد کرده و قرائن بسیار بر وثاقت او بیان کردهاند. حتی علامه محمد تقی مجلسی او را از جمله اصحاب سر حضرات امام جواد، امام هادی و امام عسکری(ع) میشمرد و مینویسد: سرانجام، احمد بن محمد بن عیسی از اخراج او از قم، پشیمان شد و او را به قم برگرداند.
ابوسعید، سهل بن زیاد کتابهایی تألیف کرد[۳]؛ مانند: «التوحید» و «النوادر»[۴].
روایات بسیاری از طریق او در کتب اربعه و سایر جوامع مهم حدیث آمده است و جمعی از محدثان برجسته چون علی بن محمد بن ابراهیم رازی کلینی (دایی شیخ کلینی)، محمد بن الحسن صفار، محمد بن عقیل کلینی و دیگران از او حدیث گرفتهاند[۵].[۶]
منابع
پانویس
- ↑ طوسی، رجال، ص۴۱۶.
- ↑ معجم رجال الحدیث، ج۸، ص۳۴۲.
- ↑ لوامع صاحب قرانی، ج۲، ص۴۱۰؛ دایرة المعارف تشیع، ج۹، ص۴۴۴.
- ↑ ابن ندیم، فهرست، ص۴۰۹؛ برقی، رجال، ص۵۸؛ نجاشی، رجال، ص۱۳۲.
- ↑ طوسی، فهرست، ص۸۰؛ الذریعه، ج۴، ص۴۸۰؛ تنقیح المقال، ج۲، ص۷۵؛ طوسی، رجال، ص۴۱۶.
- ↑ قریشی، سید حسن، اصحاب ایرانی ائمه اطهار، ص 296-297.