سوره ابراهیم در معارف و سیره رضوی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث سوره ابراهیم است. سوره ابراهیم از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سوره ابراهیم در علوم قرآنی - سوره ابراهیم در معارف و سیره رضوی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

چهاردهمین سوره قرآن و دارای ۵۲ آیه. چنان که سیاق سوره گواهی می‌دهد، مکی است، مگر آیات ۲۸ و ۲۹ که درباره کشته شدگان جنگ بدر بوده و در مدینه نازل شده است. قسمتی از این سوره درباره حضرت ابراهیم S است و به دعاهای ایشان اختصاص دارد. بخش دیگر، اشاره به تاریخ انبیای پیشین همچون نوح، موسی و قوم عاد و ثمود و درس‌های عبرت‌آموز آنهاست. مجموعه اینها بحث‌های فراوانی را که در این سوره در زمینه موعظه و اندرز و بشارت و انذار نازل گردیده تکمیل می‌نماید. ضمناً، همان گونه که در بیشتر سوره‌های مکی مشاهده می‌شود، بخش زیادی از این سوره نیز درباره مبدأ و معاد است. به صورت خلاصه، این سوره مجموعه‌ای از بیان اعتقادات، موعظه‌ها و سرگذشت‌های عبرت‌انگیز اقوام پیشین و بیان هدف رسالت پیامبران و نزول کتب آسمانی است.

در ذیل دو آیه از آیات این سوره، روایاتی از امام رضا S وارد شده است که در تفسیر و تبیین معنای آنها مؤثر است. امام رضا S در ضمن نصیحت به یکی از اصحاب که از کم شدن مال و روزی خود سخن گفته بود، از لزوم شکرگزاری نعمت‌های الهی، به خصوص نعمت محبت و ولایت اهل بیت (ع)سخن گفته و به قسمتی از آیه ۷ این سوره لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ... تمسک کرده است. این مورد اگرچه کاربرد یک آیه در یک قضیه بوده و تفسیر محسوب نمی‌شود، در تبیین معنای آیه تا حدی مؤثر است. همچنین آن حضرت در بیان وجه تسمیه طائف به این اسم و فراوانی و تنوع نعمت‌های الهی در این سرزمین، آن را ناشی از دعای حضرت ابراهیم S: وَارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَرَاتِ می‌داند. نقل دیگری از امام رضا S با مضمونی مشابه، حکایت از آن دارد که این قطعه از زمین، هفت بار دور کعبه طواف نموده است و همین طواف، علت نامیده شدن آن به طائف است. بر فرض صحت صدور روایت بعید نیست طواف دور کعبه کنایه از عنایت الهی به این سرزمین باشد که در منطقه خشک و کوهستانی دارای زمینی حاصل‌خیز و میوه‌هایی متنوع است..

منابع

1. کاظمی بنچناری، محمد، مقاله «ابراهیم سوره»، دانشنامه امام رضا ج۱