شاخصه‌ها و مصادیق گرامی داشتن در سخنان پیامبر خاتم چیست؟ (پرسش)
| شاخصه‌ها و مصادیق گرامی داشتن در سخنان پیامبر خاتم چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ سیره اجتماعی معصومان |
| مدخل اصلی | ؟ |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
شاخصه‌ها و مصادیق گرامی داشتن در سخنان پیامبر خاتم چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث سیره اجتماعی معصومان است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی سیره اجتماعی معصومان مراجعه شود.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین محمد جواد برهانی در کتاب «سیره اجتماعی پیامبر اعظم» در این‌باره گفته است:
- «کوچک نشمردن: پیامبر اسلام فرمود: مسلمان را کوچک مشمارید؛ زیرا کوچک آنها در نزد خدا بزرگ است[۱]. در حدیثی از امام باقر (ع) آمده است: دوستان خود را بزرگ شمارید احترام آنها را نگه دارید و برخلاف ادب متعرض یک‌دیگر نشوید و هم‌دیگر را مورد حمله قرار ندهید: «محل قرار دادن حدیث» «عظموا عظموا أصحابکم و وقروهم ولا یهتجم بعضکم علی بعض»[۲].
پس باید هر مسلمانی را گرامی بداریم که این خود نقش مهمی در استحکام رابطه‌ها دارد. شخصیت انسان به دست خود اوست، اگر به دیگران احترام بگذاریم و به آنها توجه نماییم آنها نیز با ما چنین خواهند کرد؛ در نتیجه رابطه‌ها استحکام و استمرار می‌یابد.
- برخورد خوب و شایسته: اگر انسان با دیگران نیکو سخن بگوید، کلمات زیبا به کار ببرد، سخنشان را قطع نکند، به سخنان آنها گوش بدهد و به آنان بی‌اعتنایی ننماید و... با این کار خود او را گرامی داشته و زمینه استحکام رابطه‌ها را فراهم ساخته است[۳]. امیر مؤمنان فرمود: برخورد خوب و معاشرت نیکو موجب می‌شود تا دوستی‌ها تداوم یابد: «بِحُسْنِ الْعِشْرَةِ تَدُومُ الْوُصْلَةُ»[۴].
- استفاده از بوی خوش: پیامبر اسلام فرمود: استفاده از بوی خوش بهترین گرامی داشتن است؛ زیرا بوی خوش هزینه کمتری دارد[۵]. مردم بوی خوش را دوست دارند و زمینه‌ای برای جذب افراد است.
- گرامی داشتن بزرگ قوم: از جریر بن عبدالله روایت شده است: هنگامی که پیامبر خدا مبعوث گردید، خدمت حضرت مشرف شدم تا با وی بیعت کنم؛ حضرت فرمود: ای جریر! برای چه اینجا آمده‌ای؟ عرض کردم: ای رسول خدا! اینجا آمده‌ام تا در محضر شما اسلام بیاورم. آن‌گاه حضرت عبایش را برایم پهن کرد، آن‌گاه رو به اصحاب کرد و فرمود: «إِذَا أَتَاكُمْ كَرِيمُ قَوْمٍ فَأَكْرِمُوهُ»[۶]؛ «هرگاه بزرگ قومی نزد شما آمد، او را گرامی بدارید».
در سیره پیامبر (ص) آمده است: حضرت همواره بزرگان اقوام را گرامی می‌داشت[۷]. در سیره پیامبر (ص) همچنین آمده است که روزی عدی بن حاتم[۸] پیش از آن‌که مسلمان شود، خدمت رسول خدا مشرف شد. حضرت عبایش را از دوش برداشت و برایش پهن کرد که بر خاک ننشیند و عدی نیز ادب به خرج داد و بر آن ننشست، اما همین احترام و تواضع رسول خدا موجب شد تا عدی مجذوب این دین گشته، اسلام را بپذیرد[۹].
- گرامی داشتن علما: از رسول خدا روایت شده است: علما و دانشمندان را گرامی بدارید؛ زیرا آنها وارثان پیغمبراند و هر که آنها را گرامی دارد، خدا و پیامبر را گرامی داشته است: «أكرموا العلماء فإنّهم ورثة الأنبياء فمن أكرمهم فقد أكرم اللَّه و رسوله»[۱۰]. در سیره پیامبر آمده است که حضرت صاحبان علم را گرامی می‌داشت[۱۱].
- گرامی داشتن ریش‌سفیدان: پیامبر اسلام فرمود: کسی که مسلمانی را که در راه اسلام و دین موی خود را سفید نموده احترام کند، خداوند او را از ترس روز قیامت در امان می‌دارد: «مَنْ وَقَّرَ ذَا شَيْبَةٍ فِي الْإِسْلَامِ آمَنَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ فَزَعِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ»[۱۲].
- گرامی داشتن هم‌نشینان: از بهترین کارهای نیک آن است که هم‌نشینان خود را گرامی بداری: «أفضل الحسنات تكرمة الجلساء»[۱۳]. در سیره عملی حضرت پیامبر (ص) آماده است که حضرت چون در مجلسی می‌نشست به هر یک از اهل مجلس خود بهره‌ای از اکرام و التفات می‌رسانید و با آنها چنان معاشرت می‌فرمود که هر کس می‌پنداشت گرامی‌ترین خلق نزد اوست. پیامبر با هر که می‌نشست تا او اراده برخاستن نمی‌کرد، حضرت بلند نمی‌شد و هر که از او حاجتی می‌طلبید، اگر مقدور بود روا می‌کرد و اگر در توان وی نبود با سخن نیکو و وعده‌ای زیبا او را راضی می‌کرد[۱۴].
- گرامی داشتن اولاد: پیامبر اسلام می‌فرماید: فرزندان خود را گرامی بدارید و نیکو تربیتشان کنید: «أَكْرِمُوا أَوْلَادَكُمْ وَ أَحْسِنُوا آدَابَهُمْ» «اکرموا أولادکم و احسنوا آدابهم»[۱۵]»[۱۶]
منبع‌شناسی جامع سیره اجتماعی معصومان
پانویس
- ↑ میزان الحکمه، حدیث ۴۰۷۷.
- ↑ نقش زبان در سرنوشت انسان، ص۹۰ (به نقل از: اصول کافی).
- ↑ مشهور است که انسان بنده احسان است.
- ↑ غرر الحکم، ج۱، ص۲۹۵.
- ↑ میزان الحکمه، حدیث ۱۷۶۰۸.
- ↑ بحارالانوار، ج۱۶، ص۲۳۹.
- ↑ منتهی الآمال، ج۱، ص۶۰.
- ↑ وی بزرگ قبیله «طی» بود.
- ↑ قلب سلیم، ص۵۵۶.
- ↑ نهج الفصاحه، حدیث ۴۵۰.
- ↑ منتهی الآمال، ج۱، ص۶۰.
- ↑ اصول کافی، باب وجوب اجلال ذی الشیبه المسلم، ح۳.
- ↑ نهج الفصاحه، حدیث ۳۹۶.
- ↑ منتهی الآمال، ج۱، ص۵۵.
- ↑ نهج الفصاحه، حدیث ۴۵۱.
- ↑ برهانی، محمد جواد، سیره اجتماعی پیامبر اعظم، ص ۶۳.