شریعت در لغت

این مدخل زیرشاخهٔ بحث شریعت است. شریعت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: شریعت در لغت - شریعت در قرآن - شریعت در فقه اسلامی - شریعت در فقه سیاسی - شریعت در کلام اسلامی - شریعت در جامعه‌شناسی اسلامی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

واژه «شَرَعَ» در معانی گوناگونی چون «جایگاه آبشخور حیوانات»، ورودی آب، آیین و روش، راه روشن و... به کار می‌رود. إِبِلٌ شُرُوعٌ: شتری است که برای نوشیدن آب، داخل نهر و چشمه می‌رود. در مثل آمده است: آسان‌ترین شیوه آب آشامیدن، تشریع (نوشیدن آب با دهان از نهر آب یا چشمه) است. بر این اساس، عرب، شریعت را با دو ویژگی به کار می‌برد:

1. آب، رَوَنده باشد و جریان قطع نگردد.
2. آب قابل مشاهده و در دسترس باشد نه آنکه با وسیله‌ای کشیده شود؛ مثل آب چاه.

ابن فارس، این‌گونه می‌نویسد: ماده «ش. ر. ع» به اصل واحدی باز می‌گردد که عبارت است از چیزی که از جایی سرچشمه می‌گیرد و در مسیر خودش باز می‌شود. همچنین از نگاه راغب اصفهانی معنای «راه خدایی و الهی» به صورت استعاره برای واژه شریعت به کار می‌رود. او پس از توضیح آیه ﴿لِكُلٍّ جَعَلْنَا مِنْكُمْ شِرْعَةً وَمِنْهَاجًا﴾ می‌افزاید: عده‌ای از علما گفته‌اند: شریعت از این جهت این چنین نامیده شده که تشبیهی است شريعة الماء یعنی هر کسی راهی راست و مستقیم به آب و آبشخور یابد، به حقیقت سیراب و پاکیزه می‌شود و مقصود از پاکیزه شدن آن چیزی است که خدای تعالی فرموده است: ﴿إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا﴾..

منابع

1. ابوالحسنی، نفیسه، خاتمیت در قرآن