علم اکتسابی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث علم معصوم است. علم اکتسابی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: علم اکتسابی در کلام اسلامی - پرسش‌های مرتبطعلم اکتسابی علمی است که از راه‌های حسی و تجربی و عقلی می‌توان به دست آورد و قابل شدت و ضعف است. بخشی از علوم پیامبران و امامان(ع)، به شیوه‌های عادی مانند حواس یا تعقل کسب می‌شود. در مقابل علم اکتسابی، علم لدنی قرار دارد و آن علمی است که خداوند عنایت می‌کند.
معناشناسی
علم اکتسابی علمی است که از راه‌های حسی و تجربی و عقلی می‌توان به دست آورد. این‌گونه علوم با توجه به شدت و ضعف یا صحت و سُقم حواس و دیگر ابزارها، شدت و ضعف می‌پذیرد. بخشی از علوم پیامبران و امامان(ع)، به شیوه‌های عادی مانند حواس یا تعقل کسب می‌شود، تردیدی نیست که این بخش از دانش آنان اکتسابی است و دیگر مردم نیز می‌توانند با استفاده از این شیوه‌ها به دانش‌های مشابه برسند[۱].
علم غیر اکتسابی
در مقابل علم اکتسابی، علم اکتسابی غیر رسمی و به عبارتی علم موهوبی قرار دارد، علمی که ابزار آن را حق تعالی معرفی نموده است، به گونه‌ای که اگر معرفی نکرده بود، یا اصلاً قابل کسب نبود و یا به کمال و تمام قابل دسترسی نبود. مانند علمی که به وسیله تقوا می‌توان به دست آورد: ﴿إِن تَتَّقُواْ اللَّهَ يَجْعَل لَّكُمْ فُرْقَاناً﴾[۲]، این علم اکتسابی است، ولی ابزار آن تقواست. در روایات آمده است، ارواح امامان(ع) در هر شب جمعه به عرش الهی عروج می‌کند و باز نمی‌گردند، مگر با علمی مستفاد. این علم هرچه باشد و به هر اندازه باشد، علمی موهوبی است؛ زیرا به روش‌های عادی قابل اکتساب نیست و مخصوص امامان(ع) است[۳].
پرسش‌های وابسته
منابع
پانویس
- ↑ ر.ک: حسینی شاهرودی، سید مرتضی، آشنایی با عرفان اسلامی، ص۴۴؛ هاشمی، سید علی، ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی، ص۹۸.
- ↑ سورۀ انفال، آیۀ ۲۹.
- ↑ ر.ک: حسینی شاهرودی، سید مرتضی، آشنایی با عرفان اسلامی، ص۴۴؛ هاشمی، سید علی، ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی، ص۲۶۹.