قدس در لغت

این مدخل زیرشاخهٔ بحث قدس است. قدس از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: قدس در لغت - قدس در قرآن - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

قدس در لغت به معنای پاک، پاکی و منزه شدن و مبرا بودن است. این واژه اگر به شکل مصدری مراد باشد به معنای پاک بودن و منزه بودن است؛ و اگر به معنای اسم مراد باشد به معنای عالم قدس، عالم مجردات، عالم فرشتگان و بهشت و جبرئیل(ع) خواهد بود.

در معنای واژه «قدس» نیز مفسّران نظرهای متفاوتی ارائه کرده‌اند:

1. عدّه‌ای آن را به‌معنای «طهارت و پاکیزگی» گرفته‌اند؛
2. بعضی آن را «برکت» معنا کرده‌اند.
3. و برخی نیز آن را از نامهای مقدّس خدا دانسته‌‌اند.

برخی گفته‌اند که تسبیح به معنای پاک شمردن پروردگار از هر گونه نقصان و تقدیس به معنای پاکسازی و تطهیر است؛ از این روست که با تقدیس با «لک» به کار رفته است: «نقدس لک» و فرشتگان هم نگفتند: نقدسک؛ تو را پاک می‌‌‌‌شمریم. پس مراد از تقدیس همان پاک‌سازی روی زمین از فاسدان و مفسدان، یا پاک‌سازی خویشتن از هر گونه صفات زشت و مذموم، یا پاکسازی جامعه برای تو، و یا پاکسازی و تطهیر جسم و جان برای خداست.

برخی نیز گفته‌اند که تقدیس بر وزن تفعیل از ریشه «ق د س» به معنای پاکی معنوی و مبارک بودن است و تقدیس به معنای پاک شمردن و مبارک دانستن است و در اصطلاح علوم عقلی و عرفانی منزه دانستن خداست از آنچه لایق آن جناب نیست؛ خواه آن چیز نقص باشد یا کمال نسبی محدود از این رو به رغم آن‌که برخی تقدیس را به تسبیح تفسیر کرده‌اند، اهل معرفت آن را اخص از تسبیح دانسته‌اند،؛ چراکه تسبیح به نظر آنان منزه دانستن خدا از نقایص امکانی است.

به هر حال، قدس به معنای طهارت، پاکی از نقص و کمالات نسبی، عالم مجردات، عالم قدس، جبرئیل و مانند آن به کار رفته است که البته پاکسازی و تطهیر کردن یکی از معنای آن است. پس می‌‌‌‌توان گفت که قدس مکانی طاهر، پاک و پاکسازی شده است که ظرفیت پاک کردن و تطهیر را نیز دارد؛ یعنی می‌‌‌‌تواند نفس انسانی و روح و جسم او را نیز پاک کند و تطهیر نماید.

منابع

1. منصوری، خلیل، قدس در نگاه قرآن