محتوای علوم دریافت شده اهل بیت از روح‌القدس چیست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
محتوای علوم دریافت شده اهل بیت از روح‌القدس چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ علم معصوم
مدخل اصلی؟
تعداد پاسخ۱ پاسخ

محتوای علوم دریافت شده اهل بیت از روح‌القدس چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث علم معصوم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم معصوم مراجعه شود.

پاسخ نخست

سید علی هاشمی

حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید علی هاشمی در کتاب «ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی» در این‌باره گفته‌ است:

«امام به هر دانشی نیاز داشته باشد، روح القدس آن را برای او می‌آورد. در روایتی از امام باقر (ع) آمده است: «ای جابر! [انبيا و اوصیا به وسیله روح القدس آنچه را که پایین‌تر از عرش و زیر خاک است، می‌دانند»[۱]. در نقلی دیگر آمده است که ایشان به وسیله روح القدس، به تمام امور آگاهی می‌یابند[۲]. در روایتی از امام صادق (ع) نقل شده است کسانی که از روح القدس بهره‌مندند، به وسیله آن، هرچه را که در شرق و غرب زمین است، بلکه هر چه پایین‌تر از عرش است، می‌بینند[۳].

در روایات مختلف این بحث تأكيد بر گستردگی قلمرو علوم دریافتی از روح القدس دیده می‌شود. در روایاتی که از مراتب پنج گانه روح سخن می‌گویند، در روایاتی که از روح بزرگتر از جبرئیل و میکائیل یاد می‌کند و در روایاتی که به طور مطلق خبر می‌دهند که ائمه (ع)، هرگاه به دانشی نیاز داشته باشند، آن را از روح القدس دریافت می‌کنند، می‌توان این تأكيد را مشاهده کرد. البته گفته شد روح القدسی که مرتبه‌ای از روح پیامبران و ائمه (ع) است، خود شیوه‌ای برای دریافت دانش نیست؛ بلکه روح آنان با رسیدن به این مرتبه، استعداد دریافت علوم الهی را به شیوه‌های مختلف می‌یابند؛ اما مصادیقی از روح القدس که مستقل از ائمه‌اند، مأموریت دارند دانش‌های مختلفی را که آنان نیاز دارند، در اختیارشان قرار دهند»[۴]

منبع‌شناسی جامع علم معصوم

پانویس

  1. محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۶۷۹؛ محمد بن حسن صفار، بصائر الدرجات، ص۴۴۷: «فَبِرُوحِ الْقُدُسِ يَا جَابِرُ، عَرَفُوا مَا تَحْتَ الْعَرْشِ إِلى مَا تَحْتَ الثَّرى‌».
  2. محمد بن حسن صفار، بصائر الدرجات، ص۴۴۸: «بِرُوحِ الْقُدُسِ عَلِمُوا جَمِيعَ الْأَشْيَاءِ».
  3. محمد بن حسن صفار، بصائر الدرجات، ص۴۵۴: «وَ رُوحُ الْقُدُسِ ثَابِتٌ يَرَى بِهِ مَا فِي شَرْقِ الْأَرْضِ وَ غَرْبِهَا وَ بَرِّهَا وَ بَحْرِهَا قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ يَتَنَاوَلُ الْإِمَامُ مَا بِبَغْدَادَ بِيَدِهِ قَالَ نَعَمْ وَ مَا دُونَ الْعَرْشِ». همچنین ر.ک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۶۸۰-۶۸۱.
  4. هاشمی، سید علی، ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی ص ۲۲۸.