مطابق توقیع امام مهدی به احمد بن خضر آیا در عصر غیبت کبری ملاقات امام مهدی ممنوع است؟ (پرسش)
| مطابق توقیع امام مهدی به احمد بن خضر آیا در عصر غیبت کبری ملاقات امام مهدی ممنوع است؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل اصلی | مهدویت |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
مطابق توقیع امام مهدی به احمد بن خضر آیا در عصر غیبت کبری ملاقات امام مهدی ممنوع است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
حدیث دیگری که مستند انکار رؤیت قرار گرفته است، توقیعی است که از سوی امام زمان (ع) خطاب به احمد بن خضر آمده و جستجوی او را در طلب امام، چنین نکوهیده است: «" مَنْ بَحَثَ فَقَدْ طَلَبَ وَ مَنْ طَلَبَ فَقَدْ دَلَّ وَ مَنْ دَلَّ فَقَدْ أَشَاطَ وَ مَنْ أَشَاطَ فَقَدْ أَشْرَكَ"»[۱]. کسی که جستجو کند، طلبیده و کسی که بطلبد، راه‌نمایی کرده و کسی که راه‌نمایی کند، هلاک کرده و کسی که هلاک کند، مشرک شده است. این حدیث به گونه‌ای مستقیم، به نفی دیدار نپرداخته است؛ اما از ممنوعیت جستجو در آن، عدم امکان دیدار استفاده شده است. برخی سخن نعمانی[۲] را نیز مؤید برداشت خود دانسته‌اند[۳]. او گفته است: «"وَ مَحْظُورُ عليهم الْفَحْصُ وَ الکشف عَنْ صَاحِبِ الغيبة وَ الْمُطَالَبَةُ بِاسْمِهِ أَوْ مَوْضِعِهِ أَوْ غيابه أَوْ الإشادة بذکره فَضْلًا عَنِ الْمُطَالَبَةُ بمعاينته"»[۴]. برای شیعیان، جستجو از امام و کشف صاحب غیبت و به دنبال نام و محل سکونت و محل غیبت او بودن و یا تعریف به ذکر او کردن، ممنوع است، تا چه رسد به آن که بخواهند آشکارا او را ببینند.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین عبدالهادی مسعودی، در مقاله «پژوهشی درباره رؤیت امام در روزگار غیبت کبری» در این‌باره گفته است:
«اگر حدیث را مختص غیبت صغرا ندانیم و بپذیریم که شامل روزگار غیبت کبرا نیز می‌شود، باز نمی‌توانیم آن را نافی امکان رؤیت بدانیم؛ زیرا با نظر افکندن به دوران حضور امامان، متوجه شویم که با درگذشت هر امام، وظیفه فحص از امام بعدی و طلب از حجت الهی آغاز می‌شد[۵] و این حدیث، در صدد برداشتن این وظیفه با شروع دوره غیبت از دوش شیعیان است. در روزگار غیبت، شیعیان باید به جای فحص از مکان امام (ع)، و طلب زیارت شخص امام، به گونه‌ای دیگر با ایشان ارتباط برقرار کنند تا دشمن، به موضع امام (ع) ره‌نمون نشود و خطری متوجه ایشان و باریافتگان به محضر شریفش نگردد. همان گونه که از متن حدیث هم هویداست، حدیث، هیچ اشاره‌ای به عدم امکان رؤیت ندارد و بلکه گونه‌ای ظهور در امکان رؤیت دارد؛ زیرا اگر دیدن امام امکان نداشت، یافتن و ره‌نمون شدن به ایشان نیز معنا نداشت و گزندی متوجه ایشان نمی‌شد. افزون بر این، مقصود حدیث و نیز سخن نعمانی، ناظر به دیدارهای اختیاری و از پی کوشش‌های فراوان است و نمی‌تواند دیدارهای اتفاقی و یا دیدارهای سامان‌یافته از سوی امام (ع) را نفی کند. گفتنی است اگرچه ظاهر این حدیث، عام است، اما مانند موارد دیگر، ناظر به حالت عادی و وضع عمومی مردم و جامعه است و با استثنا شدن برخی افراد، منافاتی ندارد و از قضا تخصیص نیز خورده است. توقیعی وجود دارد که در آن، امام (ع) از طریق عَمری به جستجوگری به نام زهری، اجازه دیدار داده است[۶]»[۷].
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ کمال الدین، ص ۵۰۹، ح ۳۹.
- ↑ نعمانی، از نخستین عالمانی است که در موضوع «غیبت»، کتاب نگاشته است.
- ↑ چشم به راه مهدی، ص ۷۲.
- ↑ الغیبة، نعمانی، ص ۱۶۰، ح ۸.
- ↑ برای آگاهی از این وظیفه شیعه، ر.ک: الکافی ج ۱، ص ۳۷۸ (باب «ما یجب علی الناس عند مضی الإمام»).
- ↑ الغیبة، طوسی، ص ۲۷۱، ح ۲۳۶.
- ↑ مسعودی، عبدالهادی، پژوهشی درباره رؤیت امام در روزگار غیبت کبری، ص۱۹۰-۱۹۲.