مقام هدایت الهی به چه معناست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
مقام هدایت الهی به چه معناست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مقام معصوم
مدخل اصلیمقام معصوم

مقام هدایت الهی به چه معناست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط با بحث‌های مقام معصوم، هدایت الهی و مقام هدایت الهی است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مقام معصوم مراجعه شود.

پاسخ نخست

سید علی حسینی میلانی

آیت‌الله سید علی حسینی میلانی در کتاب «با پیشوایان هدایتگر» در این‌باره گفته‌ است:

««وَالْقادَهِ الْهُداهِ»[۱] رهبری عنوان و لقب دیگری برای ائمه(ع) است. واژه "قاده" جمع "قائد" است و پیش‌تر گذشت که در لغت عرب هم واژه "قائد" داریم و هم واژه "سائق". ائمه(ع) پیشاپیش اُمّت قرار می‌گیرند و مردم را هدایت می‌کنند و آنان را رهبری می‌کنند. و واژه "هداه" جمع هادی است. و این عبارت اطلاق دارد. ائمه(ع) حتی برای غیر بشر قائد و هادی هستند؛ یعنی به برکت وجود ائمه(ع) جمیع کائنات به پیش می‌روند و حرکتشان به سوی کمال و به سوی قیام به وظایف، به هدایت آن بزرگواران است. هر نقشی که هر کائنی از کائنات در این عالم دارد، به برکت ائمه به آن نقش قیام می‌کند. ائمه(ع) نسبت به بشر و بشریّت پیشوایان هدایت گرند، نه فقط برای این اُمّت، بلکه برای همه بشریّت و برای همه اُمّت‌ها؛ چراکه «وَالْقادَهِ الْهُداهِ» اطلاق دارد. پس این عبارت از دو جهت اطلاق دارد: ۱. نسبت به بشر؛ ۲.نسبت به غیر بشر. بلکه اطلاق سومی نیز وجود دارد؛ ائمه(ع) در هر عالَمی از عوالم از جنبه هدایت، نظارت و وساطت برکاتی داشته‌اند. معلوم است تا آن گاه که فردی خود نیازمند به هادی است، نمی‌تواند هادی باشد. قرآن کریم می‌فرماید: أَفَمَن يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَن يُتَّبَعَ أَمَّن لاَّ يَهِدِّيَ إِلاَّ أَن يُهْدَى فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ[۲] آیا مقایسه ائمه(ع) هدایت‌گر با ائمه ضلال و گمراه کننده در این اُمت صحیح است؟ آیا می‌توان این دو را با هم سنجید، یا اصلاً چنین ادعایی غلط است؟ ائمه(ع) هادی و هدایت گرند. قرآن کریم می‌فرماید: وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا[۳] توضیح جنبه هدایتی پیش‌تر به طور مفصّل گذشت و در ذیل آیه دیگری نیز توضیح دادیم، آنجا که می‌فرماید: إِنَّمَا أَنتَ مُنذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ[۴] گفتیم که پیامبر خداa در ذیل آیه فرمود: «"یا علی! بک یهتدی المهتدون من بعدی"»[۵] بنابراین، ائمه(ع) پیشوایان و رهبران هدایت هستند، حتی نسبت به انبیا و اولیا(ع)»[۶].

پرسش‌های وابسته

  1. مقام احاطه به ما سوی الله به چه معناست؟ (پرسش)
    1. مقام علم اکمل به چه معناست؟ (پرسش)
    2. مقام خزانه‌داری علم الهی به چه معناست؟ (پرسش)
  2. مقام دریافت دین به چه معناست؟ (پرسش)
    1. مقام دریافت وحی به چه معناست؟ (پرسش)
  3. مقام ابلاغ دین به چه معناست؟ (پرسش)
    1. مقام ابلاغ وحی به چه معناست؟ (پرسش)
    2. مقام نشر دین به چه معناست؟ (پرسش)
    3. مقام تبلیغ دین به چه معناست؟ (پرسش)
    4. مقام تالی کتاب الله به چه معناست؟ (پرسش)
    5. مقام داعی الله به چه معناست؟ (پرسش)
  4. مقام تبیین دین به چه معناست؟ (پرسش)
    1. مقام تبیین وحی به چه معناست؟ (پرسش)
    2. وظیفه تلاوت کتاب به چه معناست؟ (پرسش)
    3. مقام تلاوت آیات به چه معناست؟ (پرسش)
    4. وظیفه تعلیم کتاب به چه معناست؟ (پرسش)
    5. مقام تعلیم آیات به چه معناست؟ (پرسش)
    6. وظیفه تفسیر رسالت به چه معناست؟ (پرسش)
    7. وظیفه تفسیر کتاب به چه معناست؟ (پرسش)
    8. وظیفه تفسیر شریعت به چه معناست؟ (پرسش)
    9. وظیفه تأویل کتاب به چه معناست؟ (پرسش)
    10. وظیفه تفریع به چه معناست؟ (پرسش)
    11. وظیفه تطبیق به چه معناست؟ (پرسش)
  5. مقام ارشاد به چه معناست؟ (پرسش)
  6. مقام حکمت به چه معناست؟ (پرسش)
  7. مقام عصمت به چه معناست؟ (پرسش)

پانویس

  1. و (سلام بر) پیشوایان هدایت‌گر.
  2. «آیا کسی که به سوی حق هدایت می‌کند، برای پیروی شایسته‌تر است یا کسی که هدایت نمی‌شود مگر این که هدایتش کنند؟» سوره یونس: آیه ۳۵.
  3. «و آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما (مردم را) هدایت می‌کردند» سوره انبیاء: آیه ۷۳.
  4. «تو فقط بیم دهنده‌ای و برای هر گروهی هدایت‌گری است» سوره رعد: آیه ۷.
  5. «ای علی به واسطه تو پس از من هدایت شوندگان راه می‌یابند» الطرائف:۷۹، کنز العمال: ۱۱ / ۶۲۰، حدیث ۳۳۰۱۲.
  6. ر.ک: حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایتگر ج۱؛ ص۴۰۱.