مکث

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

تدریج، انتظار[۱] و به‌آهستگی و درنگ[۲]. اصل آن به معنای توقف و انتظار[۳]، توقف در حالت سابقه[۴].

وَقُرْآنًا فَرَقْنَاهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلَى مُكْثٍ وَنَزَّلْنَاهُ تَنْزِيلًا[۵].

آیه شریفه حاوی نکته بسیار مهمی در نحوه نزول آیات الهی است؛ به این بیان که آیات قرآنی به حسب بلوغ فکری مردم و پدیدآمدن زمینه‌های مستعد برای پذیرش اصول اعتقادی و عمل به احکام شرعی به‌تدریج نازل شده است[۶]؛ به اقتضای این مصلحت که علم با عمل مقارن گردد تا طبع مردم در اخذ معارف و احکام دین مقاومت نکند، در امم سابق تورات به صورت دفعی نازل شد و تنها راه قبول آن، سایه‌افکندن کوه بر قوم بنی‌اسرائیل بود[۷].

اقتضائات و زمینه‌های اجتماعی و ذهنی مردم در القای قوانین و الزامات حقوقی و تکالیف فردی و اجتماعی، نقش اساسی دارند. شایسته است حکومت اسلامی و قوه مقننه این اصل را در قانونگذاری رعایت کنند.[۸]

منابع

پانویس

  1. خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۵، ص۳۵۳.
  2. بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۸۱۷.
  3. ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۵، ص۳۴۵.
  4. حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۱۱، ص۱۴۱.
  5. «و آن را قرآنی بخش‌بخش کرده‌ایم تا بر مردم با درنگ بخوانی و آن را خرده‌خرده فرو فرستاده‌ایم» سوره اسراء، آیه ۱۰۶.
  6. مسعود انصاری، «نزول تدریجی قرآن کریم»، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۲، ص۲۲۲۷.
  7. سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۱۳، ص۲۲۱.
  8. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۴۹۰-۴۹۱.