نصیبین
مقدمه
نصیبین از شهرهای آباد جزیره در مسیر موصل به شام است[۱].
حاکمان نصیبین
- شبیب بن عامر ازدی: او معروف به جد کرمانی[۲] و از یاران و اصحاب امیرالمؤمنین (ع) و از افراد مورد وثوق آن حضرت بود، لذا به مالک اشتر دستور داد او را خزانه‌دار بیت المال قرار دهد[۳] و او در سرزمین جزیره و نصیبین جانشین مالک اشتر بود[۴].
نصیبین
ناحیه‌ای است در دیار ربیعه، بین حیره و شام.[۵] این شهر که جغرافی‌دانان متقدم آن را در شمار شهرهای اقلیم چهارم قرار داده‌اند، موضعی است آباد در بلاد جزیره، بر جاده قافله‌های موصل به شام که در وصف آبادانی اش، شمار بساتین آن و روستاهای اطرافش را تا چهل هزار نیز گفته‌اند. نصیبین تا سنجار ۹ فرسخ و تا موصل ۶ روز فاصله داشت و در دور تا دور آن دیواری کشیده شده بود که رومیان آن را بنا نهاده و انوشیروان - پادشاه ایران - پس از فتح آن، کاملش کرده بود.[۶] این شهر در سال ۱۹ هجری توسط مسلمانان به فرماندهی عیاض بن غنم فتح گردید.[۷] از نصیبین همچنین به عنوان روستایی از روستاهای حلب یاد کرده‌اند.[۸] همچنین از شهری به نام نصیبین بر کرانه فرات کبیر که به «نصیبین روم» معروف است، در منابع ذکری به میان آمده است. این شهر تا «آمد» و نیز «حران» سه یا چهار روز فاصله داشت.[۹] امروزه نصیبین در منتهی الیه شمال جزیره فراتیه در مرز ترکیه و سوریه، در مجاورت شهر قامشلی سوریه و در جنوب این شهر قرار دارد. این شهر کما سابق، در کنار جاده پر رفت و آمد موصل به حلب واقع بوده و به لطف موقعیت خاص جغرافیایی‌اش و نیز عبور یکی از شاخه‌های رود خابور از آن، یکی از شهرهای پر رونق، آباد و دارای باغ‌های سرسبز منطقه محسوب می‌‌شود.[۱۰]
منابع
پانویس
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۱، ص۷۱۰.
- ↑ مقصود از کرمانی که شبیب جد اوست، «اجدیع بن علی بن شبیب» است که در سال ۱۲۰ هجری والی خراسان شد و بعد برکنار گردید، و نصر بن سیار در سال ۱۲۶ او را زندانی کرد، اما کرمانی در سنه ۱۲۸ هجری پس از آزادی با نصر جنگید و با ابو مسلم خراسانی همکاری داشت. تا این که در سال ۱۲۹ هجری در جنگ نصر مجروح شد و سپس کرمانی را دستگیر کردند و به دار آویختند. (تاریخ طبری، ج۷، ص۱۵۴ و ۲۸۵ و....).
- ↑ تنقیح المقال، ج۲، ص۸۰ و ۸۱.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۱، ص۷۱۰؛ ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص ۳۷۵-۳۷۶.
- ↑ بکری، معجم ما استعجم، ج۴، ص۱۳۱۰.
- ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۵، ص۲۸۸.
- ↑ ابن اعثم، الفتوح، ج۱، ص۲۵۸-۲۵۹؛ بلاذری، فتوح البلدان، ص۱۷۵.
- ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۵، ص۲۸۹.
- ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۵، ص۲۸۹.
- ↑ بلادی، عاتق بن غیث، معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة ص۳۱۹.