ولایت اهل بیت
این مدخل زیرشاخهٔ بحث ولایت است. ولایت اهل بیت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ولایت اهل بیت در حدیث - پرسش مرتبط نداردولایت تشریعی اهل بیت
ولایت تشریعی ائمه (ع) دارای شش معناست:
- اعتقاد به اینکه خداوند تحلیل و تحریم را به طور کامل و استقلالی به ائمه سپرده است؛ چنین اعتقادی قعاً باطل و غلو است[۱]؛
- خداوند احکام دین از راه وحی به پیامبر سپرده و پیامبر به طور کامل به همه قوانین آگاه است و ائمه هم قوانین را از طرف خداوند و پیامبر و از راه‌های مختلف دریافت کرده است؛ در این تفسیر اشکالی وجود ندارد و روایات آن را تأیید می‌کند؛
- خدای متعال پس از آنکه پیامبر (ص) را تکمیل فرمود، تعیین بعضی از امور مانند نماز و روزه را به ایشان واگذار کرد و آنچه را که پیامبر انتخاب می‌کند از طریق وحی تأیید می‌کند؛
- امر سیاست و تعلیم و تأدیب خلق در مرحله اجرا با بیان احکام و آشکار کردن آن یا آشکار نکردنش به حسب مصلحت زمان (مثل زمان تقیه) به اهل بیت (ع) تفویض شده است؛
- خداوند اصول و کلیات مسائل دینی را از طریق قرآن و وحی به اهل بیت (ع) اعلام کرده است و سپس اهل بیت (ع) فروع و جزئیات استنباط می‌کنند. این‌گونه تفسیر از سوی طرفداران نظریه علمای ابرار مطرح شده است؛
- قول به تفصیل و نظر علامه مجلسی است که می‌فرماید: اگر تفویض در خلقت و زنده کردن مرده و میراندن و روزی‌دادن باشد کفر و باطل است، ولی اگر در تعلیم و تربیت مردم و بخشیدن و نبخشیدن انفال و خمس و تشریح بعضی از احکام باشد صحیح است[۲].
برخی از اختلافات طرفداران و مخالفان ولایت تشریعی اهل بیت (ع) اختلاف لفظی است، به این صورت که مقصود مخالفان، معنای حقیقی تشریع (تشریع استقلالی) و مقصود موافقان، تشریع طولی و کشفی است[۳].
حقانیت ولایت اهل بیت
از دیدگاه برخی از اندیشمندان حدیث ثقلین که متواتر بین جمیع مسلمین است[۴] حجت قاطع بر حقانیت ولایت ائمه اثنی‌عشر است[۵]. نکته دیگری که می‌تواند دلیل بر حقانیت اهل بیت عصمت (ع)، تلقی شود، این است که آنان معادن وحی الهی بوده و تمام گفته‌ها و علوم‌شان از مقوله وحی الهی و کشف محمّدی (ص) به شمار می‌آید[۶].[۷]
پذیرش ولایت اهل بیت
براساس آیات و روایات پذیرش ولایت اهل بیت (ع) در ردیف پذیرش ولایت خدا قرار دارد. امام صادق (ع) می‌فرمایند: "خداوند دستور به پذیرش ولایت ائمه (ع) داده که در آیه ﴿وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا﴾[۸] به آنها تصریح می‌نماید: و آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما، مردم را هدایت می‌کردند. اینهایند که ولایت و اطاعت آنها لازم است"[۹].
پذیرش ولایت اهل بیت (ع) ثمرات و برکات فراوانی دارد مانند: تقرب به خدا؛ پذیرفته شدن اعمال واجب و ...[۱۰].
منابع
پانویس
- ↑ من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۵۴۶.
- ↑ مرآة العقول، ج۳، ص۱۴۱.
- ↑ سلیمانیان، مصطفی، مقامات امامان، ص ۳۲۶.
- ↑ محدث خبیر شیخ حرّ عاملی می‌گوید بین عامه و خاصه به صورت متواتر از پیامبر (ص) نقل شده است که فرمود: «إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي وَ إِنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ» (عاملی، وسائل الشیعة، ج۲۷، ص۳۳-۳۴).
- ↑ امام خمینی، وصیت‌نامه، ص۳.
- ↑ امام خمینی، آداب الصلاة (آداب نماز)، ص۴۱.
- ↑ روحانی‌نژاد، حسین، مقاله «ولایت‌شناسی»، منظومه فکری امام خمینی، ص ۱۷۲.
- ↑ «و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند» سوره انبیاء، آیه ۷۳.
- ↑ «فَإِنَّ اللَّهَ أَمَرَ بِوَلَايَةِ الْأَئِمَّةِ الَّذِينَ سَمَّاهُمُ اللَّهُ فِي كِتَابِهِ فِي قَوْلِهِ ﴿وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا﴾ وَ هُمُ الَّذِينَ أَمَرَ اللَّهُ بِوَلَايَتِهِمْ وَ طَاعَتِهِمْ»؛ بحارالأنوار، ج۷۵، ص۲۲۳.
- ↑ مقامی، مهدی، وظایف امت نسبت به قرآن و عترت، ص۷۴ ـ ۷۵.