کارکردهای امامت در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث کارکردهای امامت است. کارکردهای امامت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: کارکردهای امامت در معارف و سیره سجادی - کارکردهای امامت در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - پرسش‌های مرتبط

ولایت از مهمترین مفاهیم تفکر اسلامی است و انسجام دین، نجات جهان اسلام، آرامش بشریت و پرورش روحیه مهرورزی از پیامدهای تحقق ولایت است.

آثار و نتایج امامت و ولایت

امامت و ولایت از مهم‌ترین مفاهیم تفکر اسلامی است که ائمه(ع) همه تلاش خود را صرف زنده کردن آن داشتند. یکی از ابعاد ولایت، اتصال فکری و روحی میان مؤمنین یا یک جهت و یک پارچه بودن جامعه اسلامی است که نتیجه آن، نفوذناپذیری جامعه در برابر دشمنان است. بعد دیگر ولایت، این است که جامعه اسلامی نیازمند مرکز اداره کننده‌ای است که همه جناح‌ها را اداره و از تعارض‌ها جلوگیری می‌کند. نتیجه تحقق این بعد از ولایت، آن است که همه عناصر فعال و با نشاط جامعه، مسیر فکر و رفتار خود را با وی هم آهنگ می‌کنند و نیروهای الهی در یک جهت فعال می‌شوند. تحقق ولایت، پیامدهای دارد که به برخی از آنها اشاره می‌شود:

انسجام دین

تشکیل جامعه ولایی با محوریت ولی الهی، سبب تحقق منظومه منسجم دین خواهد شد و در برابر، اگر مسأله حکومت و ولایت را از دین بگیرند، نخواهد توانست رسالت اصلی خودش را به انجام برساند. دین مجموعه احکام است، آن چیزی که این مجموعه احکام را با هم منسجم و سازگار و در زندگی بشر، قابل عمل می‌کند و از آنها برای هدایت انسان‌ها و رفاه زندگی آنها استفاده می‌کند، دست قدرتمند ولی جامعه اسلامی و حاکم است. از این رو می‌توان گفت اهمیت حکومت از همه احکام فرعی بالاتر و جزو اصول اسلامی و خود از مهم‌ترین اصول اسلامی است.

نجات جهان اسلام

برخی از اندیشمندان با اشاره به حاکمیت ارزش‌های دینی و محوریت وحی در ولایت، توجه به مسأله غدیر و ولایت را سبب نجات جهان اسلام می‌دانند. در دیدگاه ایشان بدبختی بسیاری از کشورهای اسلامی جدایی دین از سیاست، عدم دخالت ارزش‌های دینی در قوانین و یا حتی عدم وجود قانون و تحکم اراده‌های فردی است که بازگشت به مسأله ولایت می‌تواند ایشان را نجات بخشد.

آرامش بشریت

تحقق ولایت اسلامی و علوی تنها برای مؤمنان مفید نبوده، بلکه سبب آرامش انسان‌های فاسق و کافر می‌گردد. حکومت غیرالهی و عدم حاکمیت اخلاق و خداترسی به تبعیض و ظلم بین انسان‌ها منجر شده و در مقابل، تحقق ولایت الهی آرامش، مساوات، امنیت و عدالت را برای تمام انسان‌ها به ارمغان می‌آورد.

معنایافتن معارف اسلامی

با نگرش وحدت اجتماعی، وحدت سیاسی، وحدت معنوی و روحی و وحدت عملی، ابعاد شگفتی می‌یابد که بسیاری از معارف اسلامی را برای ما معنی می‌کند. حرکت انسان به سمت مرکز عالم وجود، حرکت در جهت ولایت الله است. تمام ذرات عالم، خواه و ناخواه در چنبر ولایت الهی قرار داشته و انسان‌های آگاه و مختار، عملاً ولایت الهی را برمی‌گزینند و در آن مسیر حرکت می‌کنند.

تجلی حاکمیت معیارهای الهی

حضرت علی(ع) جامع تمام ارزش‌های الهی بوده و این امر مورد اعتراف تمام حاضران در ماجرای غدیر بوده وفلسفه نصب امیرالمؤمنین(ع) در مقابل دیدگان مسلمانان، اهمیت بخشیدن به ارزش‌های الهی است. غدیر یعنی گزینش علم، تقوا، جهاد، ورع، فداکاری در راه خدا و سبقت در ایمان و اسلام و نیز تکیه بر ارزش‌ها در تعیین مدیریت جامعه است. حکومت اسلامی تا زمان قیام قائم نیز باید با محوریت ارزش‌ها و معیارهای الهی باشد.

ضمانت صلاح و حفاظت از حقوق مردم

ولایت الهی شرایط و وظایف سنگینی بر دوش حاکم می‌نهد که به موجب آن حکومت ولایی، مردمی‌ترین شکل حکومت است. پارسایی حاکمان الهی و حکومت ارزش‌های دینی سبب می‌شود حکومت ولایی ضامن خیر و صلاح انسان‌ها بوده و حقوق مردم محفوظ بماند. این ضمانت در هیچ یک از نظام‌های دموکراسی جهان دیده نمی‌شود.

پرورش روحیه مهرورزی

نتیجه ولایت معصومان(ع) الگوگیری پیروان ایشان و رشد روحیه مهرورزی در میان شیعیان است.

منابع

1. محمدی، عبدالله، مقاله «ولایت»، منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱