کتب ضلال در فقه اسلامی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث کتب ضلال است. کتب ضلال از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: کتب ضلال در فقه اسلامی - پرسش مرتبط ندارد

کتب ضلال: کتاب‌های موجب گمراهی

مقدمه

ضلال، ضد هدایت است و کُتب ضلال به کتاب‌هایی گفته می‌شود که از دیدگاه آیین مقدس اسلام مشتمل بر مطالب منحرف و نادرست‌اند و موجب گمراهی و انحراف خوانندگان در ابعاد اعتقادی و رفتاری می‌شوند؛ خواه از سنخ کتاب‌های آسمانی منسوخ و تحریف شده باشند مانند تورات و انجیل یا مکاتب غیر آسمانی پیش از ظهور اسلام همچون مکتب فیلسوفان و حکما و یا از بدعت‌هایی که توسط فرقه‌های منحرف در اسلام پدید آمده است مانند اکثر کتب مخالفان مکتب اهل بیت(ع) و خواه چنین کتاب‌هایی بر خلاف اصول دین یا مذهب باشد و یا فروع قطعی آن.

حکم

خرید و فروش نگهداری، نوشتن، چاپ و نشر، مطالعه و تعلیم و تعلّم کتب ضلال حرام و از بین بردن آنها واجب است؛ لیکن چنانچه حفظ کتب ضلال با غرض صحیحی باشد، حرام نیست مانند نگهداری آنها با هدف نقد و پاسخگویی یا استفاده از مطالب کتاب‌ها علیه طرفداران آنها در مقام مناظره و یا استفاده از مطالب آنها در مقام تقیه. البته مشروط به اینکه نگهدارنده قدرت علمی بر نقد و ردّ را داشته و از متأثر و منحرف شدن به سبب مطالعه آن کتب ایمن باشد. .

حفظ کتب ضلال با به ذهن سپردن، مذاکره و هر کاری که در بقای مطالب گمراه کننده دخالت دارد تحقق می‌‌یابد.. مراد از اتلاف از بین بردن مطالب گمراه کننده است بنابراین اگر همه یا اکثر مطالب کتاب گمراه کننده باشد؛ به گونه‌ای که اتلاف آنها جز با اتلاف کتاب ممکن نباشد اتلاف کتاب واجب است؛ اما اگر بعضی مطالب گمراه کننده است در صورت امکان از بین بردن آنها بر اتلاف همان مقدار بسنده می‌شود

کُتب ضلال از چیزهایی است که تملک آنها شرعاً صحیح نیست؛ از این رو، در جنگ جزء غنائم به شمار نمی‌روند. البته چنانچه پس از اتلاف امکان استفاده از جلد یا اوراق آنها وجود داشته باشد از غنائم محسوب می‌‌گردند .

وقف بر حفظ، خرید و فروش و تهیه کتب ضلال از مصادیق وقف بر محرمات و وصیت بر هزینه کردن مال برای چاپ و پخش آنها از مصادیق وصیت به حرام و محکوم به بطلان است

کفار؛ اعم از ذمّی و غیر ذمّیحق ندارند کُتب ضلال خود را در بلاد اسلام منتشر کنند و در صورت ارتکاب چنین عملی تعزیر می‌شوند..

منابع

1. هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت