آیا امام هادی علم غیب داشت؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
آیا امام هادی علم غیب داشت؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب
مدخل اصلیعلم غیب

آیا امام هادی (ع) علم غیب داشت؟ یکی از سؤال‌های مصداقی پرسشی تحت عنوان «آیا امامان از اهل بیت پیامبر خاتم علم غیب داشته‌اند؟» است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.

پاسخ نخست

ابراهیم امینی

آیت‌الله ابراهیم امینی، در کتاب «بررسی مسائل کلی امامت» در این‌باره گفته‌ است:

«خیران می‌‏گوید: در مدینه به خدمت امام هادی‌ (ع) مشرف شدم. فرمود: از واثق چه‏ خبری‌ داری‌؟ عرض کردم: ده روز قبل که از نزدش آمدم سالم بود، فرمود: اما اهل مدینه می‌‏گویند مرده است. از جعفر چه خبر داری‌؟ عرض کردم به بدترین حال در زندان بود، فرمود: به حکومت رسید. ابن زیات چه می‌‏کرد؟ عرض کردم: مردم با او بودند و کارها به دست او انجام می‌‏گرفت. فرمود: اما برایش شوم بود، سپس سکوت کرد. آن گاه فرمود: مقدرات الهی‌ باید انجام گیرد، واثق مرد، و جعفر خلیفه شد و ابن‏زیات را کشت. عرض کردم: کی‌؟ فرمود: شش روز بعد از خروج تو [۱]. ایوب بن نوح می‌‏گوید: نامه‏ای‌ برای‌ حضرت هادی‌ (ع) نوشتم که عیالم آبستن است دعا بفرمایید خدا پسری‌ به من عطا کند. در جوابم نوشت: خدا پسری‌ به تو می‌‏دهد نامش را محمد بگذار. بعداً پسری‌ برایم متولد شد نامش را محمد گذاشتم»[۲][۳].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. آیت‌الله م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌؛
آیت الله م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌ در کتاب «دانشنامهٔ امام مهدی» در این باره گفته است:

«خبر دادن امام هادی (ع) از غیبت امام مهدی (ع):

«عَنْ أَبِي هَاشِمٍ الْجَعْفَرِيِّ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ صَاحِبَ الْعَسْكَرِ (ع) يَقُولُ: الْخَلَفُ مِنْ بَعْدِي ابْنِيَ الْحَسَنُ فَكَيْفَ لَكُمْ بِالْخَلَفِ مِنْ بَعْدِ الْخَلَفِ فَقُلْتُ وَ لِمَ جَعَلَنِيَ اللَّهُ فِدَاكَ فَقَالَ: لِأَنَّكُمْ لَا تَرَوْنَ شَخْصَهُ وَ لَا يَحِلُّ لَكُمْ ذِكْرُهُ بِاسْمِهِ قُلْتُ: فَكَيْفَ نَذْكُرُهُ قَالَ: قُولُوا الْحُجَّةُ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (ص)»[۴] [۵]
۲. حجت الاسلام و المسلمین رفیعی.
حجت الاسلام و المسلمین علی رفیعی در کتاب «تحلیلی از تاریخ دوران دهمین خورشید امامت» در این باره گفته است: «پیشوای دهم در مواردی چند و به مناسبت‌های گوناگون، خبر از مرگ زمامداران معاصر خود داده است که در بخش‌های پیش به بعض آنها اشاره رفت. اینک نمونه‏‌ای دیگر: مردی از اهل مدائن طی نامه‏‌ای از آن حضرت از مدت زمان باقی مانده حکومت متوکل پرسید. امام در پاسخ، این آیات را نوشت: ﴿قَالَ تَزْرَعُونَ سَبْعَ سِنِينَ دَأَبًا فَمَا حَصَدتُّمْ فَذَرُوهُ فِي سُنبُلِهِ إِلَّا قَلِيلًا مِّمَّا تَأْكُلُونَ* ثُمَّ يَأْتِي مِن بَعْدِ ذَٰلِكَ سَبْعٌ شِدَادٌ يَأْكُلْنَ مَا قَدَّمْتُمْ لَهُنَّ إِلَّا قَلِيلًا مِّمَّا تُحْصِنُونَ* ثُمَّ يَأْتِي مِن بَعْدِ ذَٰلِكَ عَامٌ فِيهِ يُغَاثُ النَّاسُ وَفِيهِ يَعْصِرُونَ[۶].سرانجام همانگونه که امام پیش بینی کرده بود متوکل در نخستین روزهای پانزده‏همین سال حکومتش مرد. هدف این گونه پیشگویی‏‌ها علاوه بر تثبیت و تقویت موضع امامت و بالا بردن بینش اعتقادی افراد، امیدوار کردن یاران به آینده و بهبود وضع جامعه اسلامی با بشارت مرگ زمامداران جنایتکار و ستم پیشه‏‌ای همچون متوکل عباسی بود»[۷].

پرسش‌های مصداقی

پرسش‌های وابسته

پانویس

  1. اثبات الهداة، ج۶، ص ۲۱۳
  2. اثبات الهداة، ج۶، ص ۲۵۶
  3. بررسی‌ مسائل کلی‌ امامت، ص ۲۸۷.
  4. به نقل از ابوهاشم داوود بن قاسم جعفری: شنیدیم که امام هادی (ع) می فرماید: جانشین پس از من، فرزندم حسن است؛ اما با جانشین او چگونه اید؟ گفتم: فدایت شوم! از چه رو این گونه می فرمایید؟ فرمود: زیرا شما پیکرش را نمی بینید و بردن نامش برایتان روا نیست. گفتم: پس چگونه او را یاد کنیم؟ فرمود: بگویید: حجت خاندان محمد (ص)؛ کمال الدین: ص ۳۸۱، ح ۵، کشف الغمة: ج ۳ ص ۲۳۹، بحار الأنوار: ج۵۰ ص ۲۴۰ ح ۵.
  5. دانشنامهٔ امام مهدی، ج ۳، ص ۱۲۲.
  6. «گفت: هفت سال پی در پی زراعت می‌‏کنید و آنچه را درو کردید جز اندکی که می‌‏خورید در خوشه‌‏های خود بگذارید، پس از آن هفت سال سخت (خشکسالی و قحطی) خواهد آمد که آنچه را شما برای آنان از پیش ذخیره کرده‏‌اید خواهند خورد جز اندکی که (برای بذر) نگه می‏‌دارید. سپس سالی فرا می‌‏رسد که باران فراوان نصیب مردم می‌‏شود و در آن سال مردم، عصیر (میوه‏‌ها و دانه‏‌های روغنی) می‏‌گیرند» سوره سبأ آیه۱۴.
  7. تحلیلی از تاریخ دوران دهمین خورشید امامت