آیا از راه غیر مشروع می‌توان به علم غیب دست یافت؟ (پرسش)

آیا از راه غیر مشروع می‌توان به علم غیب دست یافت؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب
مدخل اصلی	علم غیب

آیا از راه غیر مشروع می‌توان به علم غیب دست یافت؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث علم غیب معصوم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.

پاسخ به این پرسش

محمد باقر تحریری

آیت‌الله تحریری در کتاب «جلوه‌های لاهوتی» در این باره گفته است:

«دست‌یافتن به بخشی از معلومات غیب نسبی، چندان امر مشکلی نیست و از طریق بعضی از ریاضت‌ها و یا برخی از علوم غریبه به اطلاعاتی از این باب می‌توان دست یافت، چنان‌که در روایتی آمده است در زمان امام صادق S شخصی کافر به جهت مخالفت با نفس خود دست‌یابی به بعضی از امور غیبی را داشت که به دست حضرت مسلمان شده و هدایت گردید. سر این مطلب آن است که با فراغت از تدبیر بدن بر عالم ماده اشراف پیدا می‌کند. لکن باید توجه داشت که: (۱) چنین اطلاعاتی که از طریق غیر شرعی کسب می‌شود حتی نسبت به امور عالم ماده محدود و ناچیز است و این افراد از اطلاع‌یافتن بر حقایق مهمی چون زمان ظهور بقیةالله الأعظم S، و یا زمان وقوع قیامت و زمان فرا رسیدن مرگ و ... عاجز و ناتوان هستند و همچنین معلومات چنین افرادی در عالم ماده نسبت به مجهولات ایشان مانند: قطره نسبت به دریاست. (۲) عالم ماده ناقص‌ترین، محدودترین و دورترین عوالم قرب است و اگر چه عالم دنیا با تمام گستره‌ای که دارد و بشر هم با علم عادی خود از زوایای آن بی‌اطلاع است اما در کنار حقایق و عوالم مافوق ماده بسیار ناچیز است و غیر قابل اعتنا است و راه‌یافتگان به آن عوالم، این عالم را نسبت به آن حقایق به ریگ کوچکی که در بیابان عظیمی رها شده است تشبیه نموده‌اند. بنابراین، انسان جستجوگری که به دنبال حقایق جهان آفرینش است، نباید فریب چنین معلومات محدودی را خورده و خود را به آن مشغول ساخته و از طریق اصلی کمال باز ماند».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین هاشمی.

سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲) حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید علی هاشمی نویسنده کتاب «ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی» در پاسخ به این پرسش گفته است: «مراد از علم به غیب، علم به حوادث و امور پنهان، به این صورت است که برای افراد عادی قابل دستیابی نیست و جز به موهبت الهی به دست نمی‌آید. اصطلاحی هم که میان متشرعین درباره علم غیب وجود دارد همین است؛ نه اینکه مثلاً کسی از راه سحر و جادو و شعبده می‌تواند علمی را به دست بیاورد؛ سحر و شعبده اکتسابی است یعنی به صورت عادی می‌توان به آن دست پیدا کرد؛ گرچه بعضی از راهها سخت است، اما سخت بودن به معنای غیر ممکن نیست؛ بنابراین غیب در معنای اصطلاحی آن علمی است که دستیابی بدان به صورت عادی برای نوع بشر غیرممکن است مگر به افاضه الهی. بنابراین آنچه از طریق ریاضت کشیدن، جن‌گیری وجادوگری به دست می‌آید، علم غیب نامیده نمی‌شود. هرچند می‌توان خبرهایی باشد که به طور عادی برای بسیاری از افراد در دسترس نباشد».

پرسش‌های وابسته

1. آیا در میان مخلوقات فقط انسان عالم به غیب می‌شود؟ (پرسش)
2. آیا آیه ۳۰ سوره بقره مثبت علم غیب فرشتگان است؟ (پرسش)
3. اگر فرشتگان علم غیب ندارند پس از کجا می‌دانستند که انسان‌ها روی زمین جنگ و خونریزی برپا خواهند کرد؟ (پرسش)
4. آیا انسان آگاه از غیب باید عصمت داشته باشد؟ (پرسش)
5. چه کسی غیر از خدا عالم به غیب است؟ (پرسش)
6. آیا همه پیامبران علم غیب داشته‌اند؟ (پرسش)
7. آیا امامان از اهل بیت پیامبر خاتم علم غیب داشته‌اند؟ (پرسش)
8. آیا پیامبران پیش از آغاز وحی و نبوت و امامان پیش از تصدی امامت از علم غیب برخوردار بوده‌اند؟ (پرسش)
9. آیا آگاهی از غیب و پیشگویی حوادث به معنای وجود سناریوی آماده و در نهایت جبر انسان نیست؟ (پرسش)
10. اگر امام معصوم علم غیب دارد پس چرا قرآن علم غیب را از بشر نفی می‌کند؟ (پرسش)
11. امام معصوم از چه زمانی صاحب علم غیب می‌شود؟ (پرسش)
12. آیا غیر معصوم می‌تواند از غیب آگاهی یابد؟ (پرسش)
13. آیا غیر معصوم می‌تواند پیشگویی کند؟ (پرسش)
14. آیا پیشگویی‌هایی که افراد غیر معصوم انجام داده‌اند نقض آیات انحصار علم غیب نیستند؟ (پرسش)
15. آیا علم غیب پیامبران از لحاظ مرتبه یکسان است؟ (پرسش)
16. تفاوت علم غیب خدا و معصوم چیست؟ (پرسش)
17. آیا مقام علم غیب به غیر معصوم داده می‌شود؟ (پرسش)
18. شرایط دستیابی غیر معصوم به علم غیب چیست؟ (پرسش)
19. غیر معصوم از چه راهی می‌تواند به غیب آگاهی یابد؟ (پرسش)
20. ادراک کدام علوم غیبی برای غیر معصوم ممکن است؟ (پرسش)
21. آیا غیر معصوم وظیفه دارد به دنبال فراگیری علوم غیبی باشد؟ (پرسش)
22. وظایف علمی و عملی غیر معصوم در قبال علوم غیبی چیست؟ (پرسش)
23. در صورت آگاهی از برخی علوم غیبی آیا غیر معصوم اجازه انتقال آن به دیگران را دارد؟ (پرسش)
24. آیا آگاهی غیر معصوم از غیب با حکمت الهی در امتحان او منافات ندارد؟ (پرسش)
25. با توجه به اینکه علم غیب غیر خدا ویژه رسولان برگزیده است آگاهی غیر معصوم از برخی امور غیبی چه توجیهی دارد؟ (پرسش)
26. آیا شیطان و فرشتگان می‌توانند به افکار ما آگاهی داشته باشند؟ (پرسش)
27. آیا از نظر اسلام امکان دارد روزی دستگاهی اختراع شود که قادر باشد ما را به گذشته یا آینده ببرد؟ (پرسش)
28. آیا آگاهی از سرنوشت به نفع انسان یا به ضرر اوست؟ (پرسش)